麻豆传媒

MUNDI SUBTERRANEI

LIBER UNDECIMUS

CHYMIOTECHNICUS;

QUO

Universalis Chymici Mundi apparatus, ac mirificae in eo operationes, per artificiosam Chymiotechniam ad Naturae archetypon adornatus exponitur, et Pseudochymia funditus exploditur.

PRAEFATIO.

Latet in humana mente Coelitus ei inditus nescio quis veritatis cognoscendae igniculus, quo semel incensa, agitataque nulla quiete, frui posse videtur, donec ad id, ad quod tanto fertur desiderio, tandem pertingat. Hunc si ullus alius, certe illum in me sentio; dum admirandam Divinae sapientiae maiestatem in hoc Naturae theatro altius contemplatus, arcana in singulis elucescentia DEI eiusque famulae Naturae, inquam, sacraria penitius investigo. Quae tum in triplici Universi Regno, tum vel maxime in Chymicis Geocosmi ergasteriis spectantur; que is ulterius agitatus num simile quid Naturam imitati Metallurgico Artificio, quemadmodum nullo non tempore Artifices, quos Alchymistas vocant, se posse, iactitarunt, producere possemus, summo studio investigare conatus sum. Qua de caula in variis peregrinationibus meis hoc unicum mihi propositum fuit, ut viros celebritate nominis claros, sive Chymicos, sive Metallurgicae professionis fama insignes conveniens, vel oretenus, vel frequenti literarum commercio, de Magne artis Auriferae uti vocant, arcanis cum iis conferrem, ut quid tandem de celeberrimo illo lapide, Mydae virgula, tantorum mirabilium patratore credendum esset, explorarem, quid sperandum, comperirem: sed frustraneo labore non tam philosophicum illum, quam Sisyphi lapidet saxumque volvi, revolvi; cum inventus sit nemo, qui qualitatis meis, aut etiam ipsis experimentis non infrequenter in mea praesentia factis, satis fecerit. Hinc ad fontanas veterum Scriptorum origines me contuli; et primo quidem Hebraeorum, deinde Arabum, postea Aegyptiorum, qui hac in parte nonnihil praestitisse creduntur, monumenta (quorum non exiguus apud me partim Hebraica, partim Arabica lingua exaratorum numerus est) discussi. Sunt inter caetera Zoharae incogniti, verius supposititii, de Solis perfectione, coniugio Solis et Lunae, Auctoris Zadith filii Hamuel; Hermetis quoque Opera, in cuius Vita dicitur eum lenoch fuisse, artemque tradidisse auriferam suis posteris ante diluvium, Camum vero alteri post diluvium Hermeti, seu quem, 廿丿乇賷爻 Adris vocant, dedisse referunt. Est et apud me liber Arabicus de massa Solis, et Lunae. Haled Rex de lapide Philosophorum, aliique complures tractatus, tot, et tam horrenda barbarie obsiti, tam inconcinnis, ne dicam ridiculis metaphoris, aenigmatis, allegoriis involuti ut ne vel ipsi, quid voluerint, intellexisse videantur, adeoque mihi in mentem venerit nihil facilius esse, quam talia scribere, cum quid liber, quod vel primum in mentem venerit sub huiusmodi ridiculis humanae mentis phantasmatis, verborumque ludibriis, ad ingeniorum vexationem conscribi possit. Et quoniam nihil ad meum gustum comperire licebat, Lullum, Villano vanum, Rupicissam, Isaacum Hollandum, Trevisanum, Baconem, Paracelsum, Basilicum Valentinum Magnae Artis huius Auctores, caeterosque innumeros aggressus, ut ex ipfis prodigiosi ipsius conficiendi lapidis modum, rationem expiscarer. Quare eorundem dicta, facta irrefragabili veritatis trutina ponderando, aggressus, numque ydium vere Philosophiae lapidem sustinerent, periculum feci; sed in omnibus nihil aliud vidi, nisi illud Sapientis omni laude dignum pronunciatum: Eccl, c. 8, v, ult. Intellixi, quod omnium Operum DEI nullam posset homo in venire rationem eorum, quae fiunt sub Sole, quanto plus abora verit a quaerendum, tanto minus inveniat; etiam si dixerit sapiens se nosse, non possit reperire, lnveni hominem rectum, et ipse sese implicuit infinitis quaestionibus, omnes res difficiles sunt, neque potest quis eas explicare sermone, utique tanto difficiliores, quanto argumentum, quod tractant, est abstrusius impenetrabiliusque. Qui enim rite omnia dictorum Autorum inter le contulerit, adeo differentes de magna lapidis Arte opiniones, tam perplexas, et intricatas reperiet, ut Augiae stabulum facilius quispiam, quam huiusmodi dissidentium Artistarum officinam purgarit. Quid itaque de Alchymia, quid de Chymia sentiam, hoc libro manifestandum duxi, in hoc unicum incubiturus, ut verum a falso, ab illicito licitum, iustum a fraudulento, dissonum a consono disiungam, et quid Natura possit, quid non possit, 魏伪蟿鈥� 蟺位峤次� 峒�蟺慰未蔚喂魏谓蠉谓伪喂 ostendam, ea spe fretus futurum, ut viri sapientia, necnon Mledicinae et Philosophiae scientia clari, viso argumentorum, experimentorumque pondere, veritatem a falsitate sine difficultate una mecum sint discreturi. DEUS OPT. MAX. Pater luminum, coeptis faveat.

SECTIO I.

DE ORIGINE ALCHYMIAE.

CAPUT I.

De Nomine, Definitione, et Divisione Alchymiae.

Alchymiae nomen mixtobarbarum ab Articulo 丕賱賭 al Arabicis omnibus nominibus praefigi solito, et Graeco 蠂蠀蔚峥栁� deductum omnibus populis, et Nationibus proprii iuris factum est, uti nomenm gestum ab Arabico et 渭蔚纬委蟽蟿畏 magnae Constructionis Ptolomaicae opus sat ostendit. Qui vero purum id Arabicum nomen volunt illi illusi videntur, nomine Arabico 丕賱賰賷賲賷丕亍 Alchymie, quo in libris Arabum nil frequentius est, a Graecis, uti innumera alia passim occurrentia, mutuatum est. Qui vero ab Aegyptiaca voce Chami, illud derivant; putant, illam a Chamo primo Aegyptiorum Rege Noemi filio literis descriptam, in Arca conservatam, et in Aegyptum translatam fuisse posteros vero illam nullo non tempore a Mesraimo Chami filio et Hermete eius consiliario traditam coluisse. Verum cum haec omnia quam fusissime in Obelisco Pamphilio et Oedipi Syntagmate de Alchymia Aegyptiorum hieroglyphica discusserimus, ed eeorem remittimus, ubi luculenter docemus, Aegyptios nequaquam Alchymiam transmutatoriam sive, quod hidem est magnum illud elixiris, sive Lapidis Philosophici mysterium intellexisse, sed eam, quam Spagyricam 渭蔚蟿位位慰蠀蟻纬委伪谓, sive Artem metallicam vocant, et in separatione, depuratione, lomento decoctione metallorum potissi, mum consistit et non incongrue 峒�位蠂畏渭委伪 id est, a salis perpetuo interventu, salis fuso dicitur; quam et in praecedentibus fuse exposuimus Atque hoc modo intelligi debere Alchymiam Aegyptiorum, nulli dubium esse debet, fuitque a primae is Mundi hominibus ante diluvium: mo adhuc vivente, probe culta a Tubalcain Lamechi ex Sella filio, uti habetur Gen, c, 4. Sella goqae genuit Tubalcain, qui fuit macator, faber in opera cuncta aeris, et ferri. Aes vero, ferrum ex fodinis eductum non purum, putumque, sed arte metallica (quam Divinitus inspiratam Adamus Protoplastus veluti humanae vitae transigendae pernecessariam, filios suos edocuerat) eductum, laboratumque fuisse nemo dubitare debet; quam et posteri Noemus, filiique avia traditione acceptam, post diluvium in universas mundi partes propagarunt. Unde multiplices Alchymia species emanarunt, quarum prima est omniumque antiquissima, quam Metallurgiam, sive Metallicam artem vocamus, quam ita describimus: Alchymia Metallurgica nihil aliud est, quam ars metalla praeparandi, lavandi, excoquendi, solvendi, coagulandi, et pura ab impuris separandi in usus humanos necessarios, quam et Chymiam proprie dicimus. Altera species est, Alchymia transmutatoria, quae 渭蔚蟿伪蟽蟿慰喂蠂蔚委伪 quoque dicitur, qua quaelibet metalla imperfecta in aurum, argentumque purissimum se transmutare posse Alchymistae sibi imaginati sunt, quam hoc pacto definimus. Alchymia est scientia docens facere generare quandam medicinam, quam Elixit vocant, quae quando proiicitur super et alla, perficit illa completque in momento proiectionis, transformatque ea non imperfecta solum in perfecta, sed et in aurum et argentum pro ratione medicinae proiectae. Utrum vero haec Definitio subsistere possit et utrum definitioni effectus respondeat, in sequentibus docebitur Tertia species recte dici potest Chymia Spagyrica, sive analytica, qua non mineralium tantummodo sedet vegetabilium, animaliumque corpora in sua elementa resolvuntur, quam et Chymiatriam sive Chymiam medicam vocant, et versatur potissimum circa artificiosam oleorum, salium, spirituumque seu quintarum essentiarum ex mineralibus, metallis, plantis, animalibusque; extractionem in Medicinae usum; estque studium omni laude dignum, quod ex intime Naturalis Philosophiae fontibus haustum, et prolatum primum. Regum deinde multorum, Principumque studio excultum, merito iure in liberalium scientiarum numerum relatum, in sacratissimum tandem Medicina complexum venit; cuius quidem ingentia emolumenta in genus humanum emanantia condignis encomiis sat celebrati nequeunt, cum vere sit arcanioris Philosophiae fons, humanae sapientiae clavis, medulla anima tum Physicae, tum Pharmaceuticae facultatum; Medicina radix, et scopus unicus, ad quem viri sapientes nullo non tempore collimarunt: tot enim stupenda nobis DEI OPT MAX, opera patefecit, tot pandit Naturae sacramenta tot ante hac medicamentorum praeparationes, herbarum denique, animantium, mineralium, et omnium paene corporum abditos et penitissimo Naturae sinu reconditos usus depromit, ut in genus humanum merito ingrati videri possint, qui aur eam ex Medicis negligunt, aut sepultam velint. Et cum de prima Alchymiae, quam Metallurgiam vocamus, in praecedenti Libro quam uberrime tractaverimus, restat, ut de duabus posterioribus ratiocinii nostri vela pandamus.

CAPUT II.

De Alchymia, quam Chrysopoeiam vocat.

Nullum equidem in universa Naturali Philosophia argumentum adeo cantroversum, tot tantisque degladiantium pugnis, et certaminibus expositum, tot differentium opinionum monstris fecundum reperio, quam id, quod de auro conficiendo palam circumfertur, ut proinde supervacaneum existimem, de tantarum controversiarum, litiumque decisione calamum movere: atque adeo supprimendum consultius duxerimus, quam hoc Eridis pomumtangere; quia tamen a multis meum de hoc argumento iudicium requisitum fuit, quam instantisime rogatus, quid de eo sentiam, ea, qua fieri potest: 峒�谓伪尾苇尾畏魏伪 meam aperiam sententiam.

Quatuor sunt, de quibus inter Philosophos, et Mathematicos ullo non temporene inexricabilis, in hunc usque diem indecisalis et controversia mota fuit; quorum prius Quadratura circuli requirit; alteram Staticata facultas sibi vendicat, estque motus perpetuus, quem pura artificiola quadam machinatione constitui posse nonnulli perperam existimant; tertiem Physica sibi praerogat, estque lampadis que perenni et aeterno igne ardeat constructio: quartum est Alchymia qua imperfecta metalla Philosophici lapidis divina, uti ipfi dicunt, efficacia pollentis potestate in aurum purissimum, nobilissimumque converti posse sibi imaginantur Innumeri et sunt, et fuerunt ex Mathematicis, qui pertinaci studio, incredibili labore movere quadrata rotundis ut ad id, quod iam a bis millenis fere annis tantopere desideratum, inquisitumque fuit, idest, ad quadraturam circuli pertingerent, nec tamen hucusque inventus est, qui intentum a Mathematicis 蟿峤澄晃迪兾诚壩轿瓜兾坚焦谓, seu Quadraturam veram, et realem, quae in adaequata diametri ad circumferentiam proportione consistit, in hunc usque diem se invenisse gloriari queat: etsi nonnulli eam sed et exisle tam firmiter crediderint, ut nullisverbis, nullis rationibus ab ea se divelli, passi fuerint, donec tandem detectis paralogismis convicti veluti dubia quadam luce delusi, pavonia cauda contracta quieverint. Idem perpetui motus artificialis exploratoribus accidit, qui perversa imaginatione, etrei, quam moliuntur, desiderio in transversum acti dum ingentibus frustraneo labore expensis, rem se confecisse confidentius sibi persuadent, tum enim vero experimento facto, perennis motus loco, perpetuae quietis stabilimentum se consecutos, miserandumque in modum delusos se esse ad desperationem usque deplorarunt.

Anno 1661 , decem perennis motus inventiones ex diversis partibus, examinandi causa ad me transmiss fuerunt, quas Aucto resprorsus desideratum effectum praestituras credebant; sed ad Lydium Staticae lapidem exploratae ad unum omnes ingentibus refertae paralogismis deprehensae, tantum inanimis machinatorum effecerunt, ut relicta ulteriori 峒�谓伪魏蟻峤废兾迪壪� inquisitione et veluti conclamata, utilioribus se studiis dederint; neque unquam me huius machinationis sive scriptae, sive typis edite effectum ullum videre potuisse memini, tametsi omnes passim clament, ab hoc, vel illo in hac vel illa urbe motum perennem inventum esse; imo in impressis quoque libris speciosis huiusmodi titulis eam complures exornare non sint verecundati: Motus perennis machina iam tandem a tot seculis desiderata, tot Mathematicorum ingenii industria frustra inquisita, tandem omnibus numeris absoluta, et demonstrata.

Ecce similibus ad nonnullam rei praestitae fidem conciliandam titulis, nonnulli ante victoriam triumphare non erubescunt. Quae quidem de motu perenni pure artificioso dicta velim: posse vero subsidio Naturae accedente, machinam perpetuo mobilem ex Arte, et Natura commistam fieri, cuiusmodi nos in Arte nostra Magnetica exhibuimus, non nego: quae tamen machinae plerumque omnis emolumenti expertes comperiuntur. Eadem de lumine seu igne perpetuo intelligenda sunt, quae cum omnia fuse in praecedenti Libro, capite de Abeto confuta verimus, eo Lectorem remittimus. Sed ut iam ad propositum nobis scopum revertamur. Quod de dictis iam artibus certe de Alchymia potissimum verificatur: Vix Alchymistam alicuius nominis reperias qui non lapidis istius notitiam se habere, aut iactitet, aut ab alio quopiam magnae Artis operationem se vidisse contestetur, quorum tamen veritatem si ad eantbi lucernam exactius explores, non nisi putridas, et verminosas merces, aut ad summum vel fuco singulari adornatam operationem, vel simplicem a reliquis metallis auri separationem, quod Metallurgorum proprium est, nulla transmutatione facta reperias; ut pro indecerto mihi persuadeam, huiusmodi difficultates nullo unquam tempore exhaustum iri, et consequenter usque ad adventum, ut cum Hebraeis loquar, Eiae id est, ad consummationem seculi duraturas, uti enim hae in individuo consistunt, ita quoque maiorem humani ingenii industriam ad huiusmodiarcanum penetrandum requirunt, ad quod non nisi forsan Angelicis mentibus accessus datur. Est enim Natura adeo sui iuris tenax, ut in huiusmodi se humana industria superari nunquam permittat utpote sibi soli arcano operandi modo reservato.

Ex hisce praemissis concludo tandem, et siarcana huiusmodi ex se, et natura sua scibilia sint, adeo tamen in intimo Naturae secessu, centroque convoluta latent, ut ea nulla humani ingeni industria extrahi possint. Dico itaque Alchymiam, quam Chrysoepiam transmutatoriam vocamus, obiectum quidem habere ex se, et sua natura scibile, ad quod tamen non nisi Angelicus forsan, aut daemoniacus intellectus pertingat: quia tamen Alchymistae pro aris, et focis concertantes eam vel a primordiis Mundi cognitam esse contendunt, nihil porro restat, nisi ut num quae iactantur, vera sint, et num Lapis iste philosophicus nulli unquam forsan cognitus tantas, quantas illi iactant, viresobtineat, examinemus.

CAPUT III.

De Antiquitate Alchymiae.

Lapide illum Philosophicum, quo in Arte Transmutatoria seu proiectoria Alchymistae uti dicuntur, non tantae antiquitatis, ac ipsi sibi persuadent, esse, velex hoc patet, quod ante Christum a nullo unquam scriptore eius mentio fiat. Pseudo Allchymistae, ut lapidi suo fidem maiorem conciliarent, eum vel ab ipso dumo derivant, imo ne quid praesumptionis, aut temeritatis intermitterent, eum a DEO OPT MAX, per arborem boni, et mali in Paradiso praefiguratum fuisse a quo deinde Adam artem hanc didicisse non tam impie, quam stolide assevero posteris suis Enocho, filiisque traditam ad Noemum propagatam, qui per liberos suos deinde eandem in omnes Mundi partes disseminarit: huius autem summum cultorem fuisse Camum eamque per filium suum Misraimum, et Hermetem posteros de duxsse ex Auctoribus mirumin modum tortis ostendere conantur: quasi vero genus humanum in primis illis Mundi exordiis nulli alteri arti, quam quae in Lapidis confectione consistit, incubuisse credere debeamus: dicant quicquid volent nulli iudicio pollenti quispiam unquam id persuadebit. Ex Sacro quoque Textu novimus, Adamum et posteros non auro sed ferro terram coluisse rursus hanc quoque Belum, Ninum Semiramidem exercuisse nescio quibus futilibus argumentis ostendere conantur. Ab Aegyptiis vero artem totam literis hieroglyphicis ab Hermete descriptam fuisse asserunt de qua tamen ego ne hilum quidem in iis reperio: huius Pythagoram peritum, artemque per areum femur indicasse tradunt. Hanc Moysen in omni sapientia Aegyptiorum instructum coluisse; hane Hipocrati, Aristoteli, Divo Thomae, Apollonio tyaneo Alberto, caeterisque magni nominis Philosophis attribuunt, non alia de causa, quam ut arti nugacissimae auctoritatem aliquam conciliarent. Ut proinde satis mirari non possim tot ac tantis nugis humanum se ingenium occupasse, cum tamen tot fabulis, stot inconcinnis assertionibus tantum abest ut Artis fidem promoverint, ut potius omni eius credibilitate destructa, eam prorsus evanidam, omnibusque exosam reddiderint. Quin et Salomonem eam calluisse ex Magico Libro, quem Claviculam Salomonis is vocant, ab eo composito, ostendunt; uti vero Claviculae Liber horrendis, et prorsus abominandis rebus refertus est, ita ego eum verius ex officina diaboli, quam Salomonis prodiisse censeo. Quis enim fucum pseudo-Alchymistarum hic non videat? Si enim Salomon hanc auriferam Artem calluisset, certe minime aurum ex Ophir, ultimis Indiarumoris ingentibus sane sumptibus et vitae periculis, triennali navigatione adduci curasset. Non sistunt hic Pseudo-chymiste, sed quidquid superstitiosa antiquitas unquam fabularum excogitavit, id non alio fine factitatum fuisse asserunt, quam ut admiranda illa lapidis Philosophici mysteria sub occultis illis mythologiae involucris latentia, exprimerent. Hanc artem aiunt per duodecim agones Herculis, per vellus aureum in Colchide ab Argonautis, a Graecis per Deorum 蟺慰位蠀胃蔚委伪谓 , ab Aegyptiis per Osiris, Isidis, Hori, Typhonis historiam, expressam fuisse. Ne vero in nugacissimis rebus tempus perdam, legat qui volet Petri auri Herculem Chymicum, Michaelis Mayeri arcanorum arcanissima, et Georgii Hervortii Tabulae Bembinae interpretationem, que is nil aliud, quam Artis magnae rationem et methodum ab Aegyptiis significatam fuisse inconcinne, ne dicam ridicule interpretari conantur. Sed qui nostrum Oedipum pervolverit, is sane luculenter videbit, multo aliam fuisse Aegypriorum intentionem, quam ut Philosophici lapidis, quem nunquam cognorant, mysteria per ea significarent.

Quae omnia hic fusius prosequerer, nisi ea quam fusissime in Alchymia Egyptiorum Secundo Tomo inserta descripsissem, ubi tamen per nonnulla symbola haudquaquam artem Lapidis sed metallicam artem qua ex certis terrestribus materiis ingentem auri copiam extrahebant per Elixier vero suum, non lapidem, sed liquorem ex pretiosis lapidibus, herbis plantis, aromatibusque extractum vitae prolongandae opportunum significasse demonstro.

Neque sistunt hic Alchymistae, sed ex Canticis Canticorum veluti epithalamio quodam Solis et Lunae. Lapidis sui mysteria alo, mone significata fuisse stulte, impie, plenisque blasphemia verbis ostendere non verecundantur. Nos tamen quantum fieri potuit, antiquitati huius perditae artis incumbentes nullam ante ristum a quopiam scriptore huius artis mentionem fieri deprehendimus. Caius Caigula Caesar primus ex Imperatoribus Plinio teste, fuit, qui ex auripigmento aurum ex coxisse dicitur, eum vero cum lucrum expensis non responderet, ab opere destitisse ferunt; sed ab Auripigmento aurum separare non ad transmutatoriam, sed ad Spagyricam Chymiam pertinet, qua aurum, quod arsenico, aut auripigmento naturaliter inest, ignis vi, et per decoctionem a terrestribus faecibus, quibus nectitur, separatur, quod Metallurgorum proprium est: neque Plinium mortalium curiosissimum huius artis transmutatoriae, lapidisque, sive, magni agii ullam notitiam habuisse ex Tractatude Metallis luculenter patet, quam tamen si habuisset procul dubio, eius, tanquam argumenti omnium curiosissimi amplissimam mentionem fecisset. Quod vero Iulium Firmicum vocis Alchymiae mentionem fecisse dicunt, id in Manuscriptis Bibliothecae Vaticanae non occurrit, sed Chymiae vocem vel per fucum, vel ab impressoribus ad Alchymie quandam antiquitatis fidem conciliandam, additam fuisse verisimile est. Addo si tantum lapidis magisterium curiosis simis scriptoribus, Aeliano, Solino, caeterisque Philosophis et Oratoribus cognitum fuisset, illud haud dubie magnis encomiorum titulis in celum usque extollere nunquam destitissent. Quodnam enim argumentum norbilius, excellentius atque admiratione dignius, quo nempe sola Lapidi Philosophici efficacia omnia in aurum converterentur, esse poterat.

Suidas de Diocletiano narrat, cum eo regnante Aegyptii auro, et divitiis praepotentes, res novas multorum hominum illustrium caede molirentur rebellionem motam statim in ipso exordio sopitam fuisse, et ne imposterum Aegyptii auri, divitiarumque viribus freti, Romanis, novis rebellionum, seditionumque tumultibus multum negotii facesserent, conquisita undique veterum de argenti, aurique fusione scripta Caesaris iussu flammis tradita fuisse. Aegyptios itaque artem auriferam calluisse quidem, non tamen illam magni lapidis fabulosam (alias enim non fuisset magni secreti loco habita) sed quae separatione ex terrenis glebis fusione fit id est, Metallurgiam omnibus communem. Secutus aliquot post annis Zosimus scriptor Graecus, cuius de Arte sacra et Chrysophoeia libri Manuscripti adhuc conservari dicuntur in Bibliotheca Regia Parisiiis, de quibus tamen, uti quid contineant, mihinon constat ita quoque iudicium meum interponendum minime censui: quem secutus Nicephorus Blemmidas de eadem materia librum scripsit, qui tamen uti ex Manuscripto Vaticano patet, de Lapide nullammentionem facit, soli Spagyricae totus intentus. Hisce successerunt Arabes, qui primi huius Lapidis auctores Orbem innumeris et fabulis, et superstitionibus replerunt Hi supposititiis Hermetis, reliquorumque Aegyptiorum veterum scriptis mysterio refertis allecti, novum quid editurientes lapidem hunc vegetabilem divinis virtutibus praepollentem, tanquam thesaurum thesaurorum Mundo obtruserunt: et ut partubus suis nonnullam auctoritatem conciliarent, ex vetustissimis Hermetis monumentis, artem suam non tam comprobare, quam authenticate contenderunt. Est ingens apud me horum scriptorum Arabicorum copia, in quibus tamen nil, nisi nonnullas transmutationes metallorum, tincturasque, non essentiales quidem, sed pure accidentales, uti coagulationes Mercurii, separationesque auri ab argento, huius abre, et plumbo, a me haud infelici successu probata, reperi; de quibus in sequentibus: Ubi vero de Lapide suo agunt, non arbitror, ullas ab humano ingenio fabulas, apologosque excogitari posse absurdiores, illis, quas ipsi sub abstrusis parabolarum, allegoriarumque involucris describunt, C tanta verborum obscuritate exponunt, ut nec Oedipus quidem ad eorum mysteriorum expositionem sufficere posse videatur. Quae omnia uti in Alchymia nostra Hieroglyphica magna Arabicorum textuum allegatione exhibuimus, ita ea hoc loco recitare supervacaneum esse existimavi.

Has Arabum traditiones primo secuti sunt complures magni inter Latinos nominis, Arnoldus Villanovanus, Raymundus Lullus, Ioannes Azotus, et ultimo tandem Paracelsus, quos innumeri alii secuti sunt, qui auro inhiantes, Arabum mentem aut non intelligentes, aut perperam interpretantes, aurea catena celitus deducta, id est, nova Hermetica philosophia cusa, Regum, Principumque tantarum rerum pollicitationibus avidorum animos veluti aureis catenis attraxerunt primo, quorum favor, et propensus in aureum studium animus tantam excitavit orexin, ut totos se ei no sine publicorum negotiorum damno dederint. Hinc factum est, ut nullus paene histrio, miles, circulator, nullus tonsor, chirurgus, balneator, mechanicus, mercator, aut medicus, inventus sit, qui non mox in Alchymistam vel una nocte, fungorum more, excreverit; hinc tot flagitiosorum hominum 蠂伪胃伪蟻渭伪蟿伪, tot Principum deceptores impostoresque, tot humanis anguinis hirudines, tot marsupiorum emunctores, veluti ex equo quodam Troiano prodiere; adeo ut vel ipse Paracelsus fateri cogatur. Chymiam omnium eorum inhonest se alere cupientium agrum esse, nullumque porcum esse, qui in Chymiae vineam rostro suo grassari non audeat: quorum plerique fuere suae professionis desertores, ministri 蟺慰位蠀蟺蟻维纬渭慰谓蔚蟼, Iuris apostatae, pharmacopei ad incitas redacti, ignavi opifices, fabri aerarii, Agyrtae versipelles, Aurifabri 蠁喂位伪纬蠀蟻慰喂, circum foranei audaces, sartores ebriosi stupidi fullones dentifragi, et tonsores garruli, patrimoniorum decoctores aliique huius furfuris vani rudes, et imperiti homunciones, qui cum bona sua abligurierint, ubique fere terrarum tanquam muscae circumferuntur, grandia de benedicto illo Lapide Solis et Lunae filio debuccinantes, perpetuo montes aureos somniant divitias Craesi pauperrimi mortalium spondent; verbo exhausto per circulationes cerebro protinctura colorem, pro Lapide Philosophico saxum, pro thesauro carbones, et cineres post se relinquunt. Atque hinc factum est. Chymiam caeteroquin nobilem facultatem tam turpes notas incurrisse ut hodie Alchymista nil vilius dolosius nihil, fraudulentiusque habeatur. Sed iam hisce sepositis ad nostrum institutum revertamur.

CAPUT IV.

De Pyrotechnia sive ad Chymicas operationes requisitis vasis, et intrumentis.

Fieri non potest, ut Chymici quicquam recte constituant, nisi in hoc mineralis Natura labyrintho filo ariadnae apprehenso, iuxta regulas, et operationes Naturae, Archeo Duce processerinti: prototypo naturali in omnibus artibus et scientiis opus est, et patet ex pictoria arte: ut enim pictor sculptorque in simulacris rerum pingendis effingendisque dignum quid efficiat, prototypo opus est quo si careat, nil nisi monstruosum partum eum editurum certo sibi persuadeat, Geocosmus Alchymistis archetypon esse deberet si eum intrare liceret: Hic enim artis perfectionem exacte docet ; dum in interiori suo utero, innumeris instructus fornacibus, seu alembicis, miro quodam, et incomprehenso ignis magisterio in humidum agens, in vapores modo id exaltat, iam dissolvit; nunc calcinat, coagulat, induratque; et tamdiu putrefacit, fermentatque, donec tandem in matricibus subterraneis appropriatis metallum a Natura intentum producat; quo quidem in opere adeo occultis modis per adeo occultas semitas in inaccessis illis Naturae ergasteriis procedit, ut in iis assequendis comprehendendisque omnem humani ingenii captum eludere videatur, cum neque graduati caloris cum appropriatis terrestrium glebarum coniugiis combinatio neque disparatarum rerum in unum connectendarum proportio nobis constare queat. Quem tamen Naturae ordinem nisi Alchymistae quam praecisissime in Lapidis confectione observent, certo nunquam adid, quod praetendunt, intenduntque, se perventuros cerro sibi persuadeant. At quis estadeo subtili ingenio praeditus, qui fornacum, alembicorum, siphonumque in abdito Vulcani, et Archaei regno rationem penetret? quis tam multiplicem magisteriorum, tincturamumque varietatem modumque quo operatur concipiat interim admirandam salium, mineraliumque caeterorum in mirificis effectibus producendis, paranympha rerum combinatione varietatem sileam. Unde vel ex hoc capite Alchymiae, si non impossibilitas, saltem inevitabilis, inextricabilisque difficultas probetur accedit, quod nec ego minimus omnium, nec alius quispiam tam ex veteribus, quam modernis subtilissimi ingenii scriptoribus veram et evidentem 渭蔚蟿伪位位慰纬蔚谓苇蟽蔚蠅蟼 rationem in hunc usque diem demonstraverit, cum ea tam abstrusae sit indaginis, ut quo quis plus in abstrusis huiusmodi Naturae operationibus se profecisse putat, tanto semper plures ex ancipitis animi perplexitate difficultates superandae sibique restare videantur dissolvendae. Ut proinde satis mirari non possim, nonnullos chymicastros qui tanta ducia arcanum omnium Naturae magisteriorum maximum, illotis ut ita dicammanibus, nulla Naturalis Philosophiae notitia instructi aggredi audeant, illud, inquam, argumentum, quod iam dudum sapientissimi pro conclamato censuerunt utpote quod Natura rerum sibi soli, omni adi, tu ad intima, et arcana ergasteriorum suorum penetralia intercluso, reservasse videatu.

Si itaque quispiam perfecte nosset Natur amussim, qua humida heterogenea sublimat, praecipitat solvit, coagulat, cum appropriatis glebis fixat, et indurat, si etiam furnorum subterraneorum nosset rationem is haud dubie nonnihil in auri, argenti, caeterorumque metallorum artificiosa productione prae stare posset. Verum cum vix humano ingenio concessum sit, hanc adire Corinthum, certe nil restat, ni ut ex effectibus, non nisi coniecturis quibusdam distillatoria Archaei Subterranei vasa consequamur. Ego sane diu, multumque circa hanc Naturae pyrotechniam speculatus, tandem varia experimentorum ratione inductus, vasa terrae, fornacesque, eo, qui sequitur, modo constitui posse existimavi, ad quorum exemplar artificiosa Chymicorum vasa postmodum extructa fuerint.

Certum est, uti primo Tomo ostendimus, latere in intimis Terrae visceribus multiplicem Pyrophylaciorum dispositionem que veluti foci quidam igneum calorem per universas Geocosmi semitas, fistulososque Terrae tractus diffundant. Et primo quidem multiplices cavitates in dictis terrae penetralibus, veluti cucurbitas quasdam Natura disposuit, qua uti diversitate mineralium confertae sunt, ita quoque humentes intra dictas cucurbitas suppositi ignis vi in vapores resolute per caecos fibrarum canales, qua data porta patet, intra varia differentis naturae concava, ubi terrestres glebas invenerint, ibidem magnetica quadam vi attracti pro ratione et terrae et vaporis, proportionatum metallum efficiunt. Sed haec melius Figira, quam multiplici verborum ratiocinio ostenduntur.

Si itaque Subterraneum Pyrophylacium X, cui lebes aut aqua minerali refertus, vel matrix Mercurio sulphurea, quae per diversos tubos in diversas montium matrice CDEF, vapores suos igni exaltatos diffundat. Si itaque primo matrix, veluti cucurbita quaedam sulphure, et mercurio, et sale referta, nascetur hinc subditi ignis ministerio vapor spermaticus mercurio-salino-sulphureus, qui per canalem BC elapsus, si in C matricem purissimam sulphuris venam inciderit, eidem unniquue et undique veluti in alembico quodam conclusus frigore loci condensatus in aquam convertitur, hac sulphuri purissimo rubri coloris loci altius imbibita, et moderato calore per canalem BC, digesta, cum tempore, humido elemento con sumpto in aurum convertitur, vero vapor per canalem BD in matricem D, sulphure candido non adeo puro concoctoque refertam inciderit, tum ibidem tandem argentum generabit. S i vero vapor ex A per canalem BE in matricem E impuro sulphure, et varie contaminato refertam inciderit, tum ibidem eas; in matrice vero F adusto impuro, et terrestribus quisquiliis contaminato sulphure referta ferrum producet. Hoc pacto in matrice G, magnesia plumbagine, bismuto referta plumbum et stannum gignet. Vides itaque Naturae in metallis producendis processum: et quomodo unus et idem vapor pro diversitate matricum per sublimationem, distillationem, coagulationem, fermentationem in matricibus factam tandem diversa metalla producat. Atque ex hac Naturae operatione Philosophi paulatim in notitiam quandam 渭蔚蟿伪位位慰纬蔚谓苇蟽蔚蠅蟼 pervenientes ad exemplar Natur constituta vasa, fornaces, alembica, cucurbitas, similiaque adinvenerunt , ut ad ea veluti ad Naturae prototypon perpetuo respicientes tandem id arte, in quo Natura longo tempore elabora ndo incumbit se confecturos crediderint. Quoniam vero frustraneo labore in Chrysopoeia exponenda sine iis adminiculis sine quibus ars confici minime potest, procedere videri possimus, et ne eorum, quae ad artem hanc sive confutandam, sive defendendam quovis modo necessaria sunt, 峒呂嘉瓜兾课� 纬' 峒勎轿赶佅壪�慰喂 censeamur, hic primo omnem construendorum vasorum operationibus Chymicis congruorum fabricam apponam, ut quem singula usum in pyrotechnia obtineant ex experimentis singulis appositis clarissime lucescat.

Veruntamen, ut quae de Mundi Subterranei arcana constitutione in praecedentibus fusius forsan, quam par erat, tradidimus, ad usum aliquem humanae, vitae necessarium traducerentur, visum est, in hoc Libro, quem et Geocosmum Applicatum appellamus, methodo quadam facili, clara, et expedita mirificae Chymiotechnias 峒愊囄肯佄澄迪曖椒伪喂 蟿喂谓 quandam adornare, ut quod Natura insita sibi efficacia et industra in fecundo Geocosmi utero parturit, id nos Encheirematico quodam artis ingenio ad pantamorpham Naturae similitudinem adaptato, et parturire, et producere valeamus: quod ut ea, qua fieri, potest diligentia, et methodo efficiatur, primo universalis Chymiae canem quosdam paradigmaticos operationum in Chymia perficiendarum exhibebimus, et quomodo in praeparatione, calcinatione, coagulatione, fixatione metallorum, caeterisque paulo post fuse deducendis procedendum sit, Lector benevolus cognoscat queis peractis Alchymicas operationes adoriemur, ut quidnam sit Lapis ille Philosophorum lippis, et tonsoribus notus, et an vero, et reali magisterio, et ex quibus confici possit et utrum tantis virtutibus polleat, quantas illum habere Alchymistae iactitant, Lectori curioso luce meridiana clarius innotescat.

Dicitur uti alibi diximus. Chymia 峒�蟺峤� 蟿峥喯� 蠂蠀峤澄�, quod idem est ac funder liquefacere, vel in liquorem, aut succum, mixtum aliquod deducere; et uti 蠂蠀渭峤瓜� idem, quod succus est, ita Chymia ars est succum faciens, seu res solidas in succum resolvens, quam ita definimus: Chymia est Ars separandi purum ab impuro, atque indefaciens medicinam corporibus sanandis, et metallicis ad metallicam perfectionem summam perducendis apatam. Constat haec definitio suo genere, forma specifica, et fine proprio Genus est Ars physica, Ars est, quia habitus est cum ratione est effectivus, idque in rebus naturalibus: Forma eius est separatio puri impuro huic Arti propria. Purum dixi quia non solum metallorum, sed et herbarum, plantarum, animaliumque mixta in sua elementa resolutionem spectat. Fit autem haec separatio variis modis, uti postea ex operationibus Chymicis patebit.

In Chymiotechnia itaque consideranda sunt tum ea, que operationi tum operatio ipsa; Illa ut locus, et causa, adiurant. Locus Chymiae est subiectum: materiam elaborandam continens; uti furnus et vas: Furnus est locus, in quo ignis ad materiam Chymice praeparandam dextre, et convenienter adaptatur. Quaecunque autem hoc loco adducentur experimenta illa omnia vel in celeberrimo collegii Romani Pharmacopoeio fieri propriis oculis vidi, vel fido quoque Principum corresponsu communicata, et probata adduco, cum indicto nostro pharmacopeio nec peritorum consortium, nec ad omnis generis Chymica experimenta sumenda quicquam ingenti meo emolumento desiderari posse videatur.

CAPUT V.

De Furnis, Vasis, Calorum gradibus, caeterisque operationibus Chymicis.

Furnorum alius est apertus, clausus alius: ille dicitur, eo quod superiori parte apertus sit estque Probatorius, aut Ventosus, Probatorius, sive docimasticus est furnus apertus, in quo metalla purgantur, examinantur, vel sublimantur; fit autem ut plurimum ex argilla vel laminis ferreis, uti ex sequentis Schematismi prima Figura patet, ubi per conisterium locum cinerum, per Ayriterim vero ignis focum intelligimus. Furnus ventosus pariter fornax aperta est, in quo venti folliumque beneficio ignis vim augente mineralia liquantur fundunturque; cuius figuram exhibet secunda figura Schematismi. Sunt praeterea furni, quos Tectos, vocant, quorum alii sunt simplices, alii compositi. Simplex est, qui nullo alterius adminiculo indiget, estque iterum duplex, calcinatorius et caementatorius, prior calcinationibus inservit, alleerccmentationibus, qui et reverberatorius dicitur; figuram utriusque in Schematismo tertia, et quarta figura exprimunt. Iterum habent Arrifices fornaces quasdam, quas distillatorias vocant: est autem furnus Dissolutorius simplex, cuius ope subtile a crasso traiiciendo dissolvuntur, estque Ascensorius, et Descensorius; ille servit distillationi per ascensum, hic per descensum, et spectat dissolutionem siccam, et humidam: Siccus furnus dissolutorius est, quando vas furno impositum immediate igni attingitur. Figuras singulorum vide in Schematismi figura quinta, et sexta.

Est et Furnus halnei, quo in aheno calidam continenti res dissolvuntur, et maris balneum vero roris dicitur, cum vas res distillandas continens, tantum vapore calentis aquae eas dissolvit.

Iterum descensorius dicitur, eo quod eius adminiculo humorem deorsum propellendo res dissolvantur. Figuram vide in Schematismo.

Expositis furnis simplicibus, iam ad compositos progrediamur ubi uno igne plures furni foventur, ut sunt quos Athanor, et Acediae vocant: Athanor Arabice 丕賱胤賳賾賵乇 ac idem est, quod fornax, a Chymicis 峒懳疚刮合囄刮晃课�, eo quod arcanoribus in Chymia operationibus serviat, ita appellatus, unde et Philosophici nomen meruit; quorum quidem varia apud varios est extruendi ratio: Nos eum, quem figura octava refert in Schematismo, meliorem, et Naturae furnis subterraneis aptiorem selegimus. Acediae furnus dicitur, eo quod ab uno igne, et parvo labore diversi furni foveantur, cuius figuram vide in Schematismo.

SI.

Vasorum ratio.

Vasorum aliud igni admovetur., aliud non:quaedam sunt vel vitrea, vel terrea, vel metallica. Vitrea sunt omnia illa vasa, quae phialas, vesicas, urinalia passim vocant, quorum frequens in solutionibus, et coagulationibus usus. Ex vitro quoque ut plurimum conflantur vasa, quae circulatoria vocant, eo quod liquor eis infusus ascensu descensuque veluti in circulum agitetur, magnus eorum in subtiliandis liquoribus in Chymicis usus est. Sunt autem variae figurae: Usitatiora sunt, quae Pelicanum, Dyotam et Caecum vocant: Vide figuras.

Est et vas, quod Ovum Philosophorum vocant, quod quibus inserviat, in sequentibus docebitur, estque vel terreum, vel metallicum, uti ahenum, esca est vas metallicum ex cupro in forma vesicae, aut ovi, ut in figura patet: usus eius est in vegetabilibus distillandis.

Vasa, quae fusioni serviunt, infundibulum, et pyramis: catinus cinereus: crucibulum sunt, ut in figura patet.

Catillus cineritus est vas fusorium ex cinerum de levi ligno quercino, et ab omnibus carbonibus, aliisque sordibus defaecatorum partibus duabus nec non cinerum de ossibus medulla carentibus (exceptis porcinis) optime tritorum parte una, humectata, et probe commixta in suo mortario praeparatum. Crucibulum; uti vulgo notum vas est, ita explicatione non indiget.

Inter non fusoria vasa pyxis est caementatoria, vas videlicet ferreum ex terra ignis contumacia in modum pyxidis, operculum suum apte recipiens, formatum; vide figuram.

Alembicus quid sit, vulgo notum est, qui vasi inditur, quae cucurbita et retorta vocarur. Quorum omnium figuram vide in Schematismo. Caetera vero vasa una cum instrumentis ne quicquam huic operi deesset, considera in Schematismo.

II.

Caloris adhibendi ratio.

Calor in Chymicis operationibus adhibendus est caula adiuvans, qua tractandae accelerantur et foventur; estque vel naturalis, vel artificialis. Calor naturalis est, quando radii Solares vel per se materiam sibi applicatam excoquunt, vel in speculo concavo collecti rei applicantur: huius caloris usus est ingens in dissolvendis, calcinandisque metallis; et in Septentrionalibus quidem regionibus anacampticus ille calor locum habere potest: in Australibus vero non item;cum, uti in Aegypto fieri solet res ipsae non Solarium radiorum reflexione, sed solo aestuantis arenae Lybicae fervore, quando vasa illi imponuntur, validissime dissolvantur. Est et hoc in speculis concavis observatione dignissimum, quod nisi perpetuo aliquis operis adstet, qui vel deflexum radium perpetuo vesicae vitreae applicet, nullum effectum sortiri possunt cum actinobolismus Solaris non perpetuo, quod multi Chymicastri anacampticae facultatis ignari sibi persuadent, fixus in cucurbita permaneat, seduna cum Solis motu situm suummutet. Queicum omnia fuse prosecuti simus in Arte margna Lucis et Umbrae et Lectorum remitto: unde ad res cum ingenio dissolvendas, hanc machinam fieri posse existimavi. Sit vas A cucurbita vitrea cum I, Alembico tripodi impositum, cui inferius loco D, teres clavis ferruminatus adnectatur, eique brachium DG, versatile ex ferro indatur, it aut veluti circa axim D rotari possit, huic brachio in loco G, erigatur ad perpendiculum aliud brachium GH, quod speculum concavum teneat:specuum sit E. Ad Solis itaque radios speculum E ita applicetur, ut ii cucurbitam A, verberent, et recedente Sole speculum una cum brachio eius circumducatur, donec radii cucurbitam denuo feriant: hoc pacto radiorum reflexio constanti calore cucurbitam semper afficiet. Quoniam vero pro Solis alitudine, aut depressione, radii quoque reflexi differentem situm sortiuntur, hinc cucurbitae clavum teretem adiunximus, ut eius ope cucurbita nunc exaltata nunc depressa, facilius pro situ Solis reflexos eius radios recipere valeat: quod nisi fiat, non nisi summa cum difficultate reflexis Solis radiis opus Chymicum perficies; cum actinobolismus, sive radiatio Solaris, a speculo reflexus continuo mutetur, et vix quantum quis psalmum Miserere legendo absolvere queat, cucurbite insistat: sed haec industriae tuae committo Hanc totam encheiriam globe vitreo aqua referto facilius nec non cum felicissimo successu refractis radiis directa in cucurbitam vibratione exequeris. Sed iam ud calorem redeamus.

Calor artificialis dicitur, qui ad artificis nutum accendi dirigi, et administrari potest: Estque duple: Digerens, aut Separans. Digerens calor est, quo materia dissolvenda digeritur: Digestio vero ut plurimum in Athanore, aut furno perficitur. In Athanore fit, quando turri Athanoris carbonibus adsummum usque repletae ignem in foco accendimus, et ferrea spathula, vel registro pro nostro arbitrio ostiolum (ut hoc pacto calor ad Athanorem transfundatur) dilatamus: atque hoc pacto calor digerens veluti in gradus quosdam dispesci potest; ita ut in principio materia in albedinem, secundo gradu in flavedinem; tertio in rubedinem tendat.

Calor fimi est, quando vase in fimo posito digestio fit, servitque plurimum digerendis, putrefaciendisque rebus: Adhibetur autem interdum fimus equinus, in quo vas sepelitur, aliquando arena aut scobs ferrea; similiaque, de quibus in sequentibus, L. XII, et. , de arte distillatoria.

Calor separans iste dicitur, cuius ope subtile a spisso separatur, et ad lenem quidem calorem utuntur vesicae , aut cinerum foco, esce est calor lenis, quo ex materia vesicae imposita, applicato alembico, substantia humida elicitur Cinerum calor est quando partes humidae per cineres eliciuntur.

Fortis calor est, quando igne intensiori, aut acutiori res separantur. Calor liber, qui proxime res contingit; Impeditus, qui mediante alio. Calor carbonum est, quando calor prunarum res proxime tangit, cuius usus est in caementatione, probatione, calcinatione, et dissolutione.

Calor flammarum est, quando lignis appositis calor in flammas abit, ususque eius est in reverberandis, calcinandisque omnium metallorum corporibus.

Calor balnei est, quando vel aqua fervente, vel mediante halitu eius res distillantur. Verum haec omnia in sequenti resolutoria Tabula ob oculos una synopsi tibi Lector ex hibenda duximus.

CAPUT VI.

Canone Methodici Paradigmatici, queis operationes Chymicae per experimenta, varia, Exempia/giis operationibu propri otendtur, comprobamt. Canone Methodici Paradigmatici, queis operationes Chymicae per experimenta, varia, Exempla singulis operationibu propri otendtur, comprobamt.

Ut Lector perfecte intelligeret, quid per tot tamque multiplices operationes Chymicas intelligatur, et quidnam ille in Chymica pyrotechnia praestent, quem usum habeant, hoc capite non tantum 蠂喂'蟿喂谓'胃蔚蠅蟻委伪谓 sed et 蠂喂'蟿慰峒愇澄诚囄滇椒蟻畏渭伪, seu operationem practicam et manualem, per varia exempla, et experimenta singulis operationibus propria in gratiam curiosi tectoris exponendam duxi: et primo quidem a calciatione, modoque res singulas calcinandi exordimur.

PARADIGMA EXPERIMENTALE I.

De Modo calcinandi res.

Diximus supra, calcinationem nil aliud esse, quam rerum coagulatarum solutionem: est autem calx in Chymica significatione pulvis quilibet per ablationem superfluae humiditatis in partes tenuissimas et quasi impalpabiles comminutus; fitque vel corrosione, vel ignitione Illa res coagulatas per corrodentes spiritus in calcem vel per vaporem, vel per immersionem resolvit per fumum quidem seu vaporem resolvuntur, quando corpora metallica in tenues laminas redacta, per acrem, corrodentemque fumum calcinantur, potestque fieri vel quando corpora laminata supra aquas fortes vel supra acetum vel supra uvarum expressarum, quas Vinaccias vocant, recrementa suspenduntur subinde quoque nobiliora praesertim metalla plumbi fusi vel argenti vivi afflatu fragilia redduntur. Per calcinationem itaque omnia metalla fiunt quasi carbo et cinis, sola ventosi ignis ope, per quam omnis terra tenax mollis et pinguis lapidescit; lapides vero in calcem rediguntur, uti in fornace figulorum calcis, et laterum videre est. EXEMPLUM I. Quomodo Crocus Martis ex Chalybe per vaporosam corrosionem calcinetur. Primo pa

Primo parabis aquam fortem ex salis petrae, et vitrioli ad albedinem calcinati partibus aequalibus eamque in cucurbitam vitream fundes; postea in superiori cucurbitae parte laminas Chalybis suspendes lutoque orificio vasis obducto, ne spiritus aquae fortis ullo modo exhalare queant, 24 horarum spatio in arena calida evaporare permittes, deinde aperto vase laminas eximes, quibus crocum in subtilissimi pulveris modum adhaerere reperies, quem leporino pede vel aliquo alio instrumento deterges; et hoc pacto repetita semper eadem operatione procedes, donec nullus alius crocus a spiritibus extractus, in laminis appareat.

CONSECTARIUM.

Eodem prorsus modo plumbum in cerussam calcinabis, si videlicet illud supra acetum intra cucurbitam suspenderis; et cupreae lamine supra uvarum expressarum recrementa intra vas suspensa, vaporum corrosione calcinantur.

EXEMPLUM II.

Quomodo immersiva corrosione res calcinentur.

Haec operatio perficitur vel praecipitatione vel amalgamatione: Est autem praecipitatio, quando corpora per aquas corrodentes ambesa, et in aquam soluta, aquae corrodentis abstractione vel alio quovis modo, in calcem repercutiuntur. Hoc pacto argentum in aqua forti dissolutum, cupro, sale communi, aut ammoniaco iniecto, praecipitari dicitur. Sic quoque aurum in aqua regia solutum adhibita exigua argenti vivi portione repercutitur, cui si parum sulphuris admixtum, idque clauso vase ad ignem positum fuerit, argento vivo, et sulphure evaporato in fundo calx subtilissima relinquetur; quo autem magis corpora dissolvuntur, eo magis, subtiliusque calcinantur.

Amalgamatio vero cum nil aliud si, quam metalli per hydrargyron calcinatio: eius ope hoc modo corpora calcinabis: Metallum in tenues bracteas vel laminas ductum cum sex, novem, aut duodecim hydrargyri partibus commisceatur uniaturque, ut fiat massa undique sibi similis, atque hoc pacto metallum discontinuatum, calcinatumque obtinebis; hydrargyro enim per evaporationem supra ignem lentum elevato, metallum instar tenuis calcis relinquitu.

PARADIGMA III.

Precipitationis per solutionem, seu calcinationem. Ita autem procedunt Artifices.

Accipiunt auri optime purgati unciam semis, rediguntque in lamellas tenues, et solvunt in aqua regia ex sale communi, non ammoniaco quia illud Mercurium volatilem reddit) facta; postea accipiunt vitri antimonii optimi unciam dimidiam, et pari pacto solvunt in aqua regis solvunt etiam argenti vivi probe loti et mundificati uncias tres in aqua forti, ut tres illae aquae sint clarae, et transparentes, neque quidquam in illis appareat quod non sit solutum: Coniungunt illas solutiones, et aquas a praecipitato aliquoties separant abstrahuntque, semper aquam regis recentem affundendo, donec Mercurius in ignita ferri lamina posita non amplius fumiget: tandem spiritibus aquae regiae probe, probeque abactis, affundunt spiritum vini ad trium digitorum eminentiam, illumque sexies a praecipitato forti igne distillant, donec fixus sit Mercurius, et nullum de se emittat fumum, quem demum sub tegula fornicata fecundum Artem probe iniendam calcinabi.

Vides itaque, calcationem nihil aliud esse Chymicis, quam Mineralium, metallorumque mortificationem uti Paracelsus loquitur; aurum enim ideo v.g per calcinationem mortificatur, ut redigatur in tincturam, quintam essentiam, resinam, crocum, vitriolum, et sulphur. Modum vero atque examen singulorum vide in sequentibus. Et praecipue in ultimo libro.

PARADIGMA III.

Quomodo Metallicum corpus salibus corrodentibus, aliisque ex siccantibus per caementationem calcinari possit.

Caementum seu caementatio nihil aliud est, quam corrosio sicca, qua corpora metallica aquarum rosivarum beneficio stratificata, confringuntur, et calcinantur, cuius exemplum tibi huiusmodi damus in praeparatione Croci Martis, seu Chalybis per Caementationem. Processus Artificum hic est.

Corpus caementandum in tenues laminas redigitur, et in frustula forcipe scinditur. Species autem corrodentes pulverizantur, et aceto urina, vel aqua forti madefiunt, ut fiant instar pulticulae; nonnulli illis siccis utuntur; deinde huius pulticulae, vel pulveris aliqua portio pyxidi caementatoriae inditur, illique lamina superponitur, et lamine alia pulveris portio aspergitur (qua Stratificatio et facere stratum super stratum dicitur): hanc alia lamina subsequitur, idque tantisper, donec pyxis impleta, aut nihil laminarum residuum est, et tandem pulvere superposito clauditur, lutoque alio tenaci iuncturae pyxidis munitae obturantur, atque igni, vel (quod satius est) suo furno imponitur, et secundum gradus caementatur, quatuor, sex, oto duodecim vel viginti quatuor horis imo etiam aliquot diebus, pro re nata inibi conservatur; tandem pyxide infrigidata eximitur, laminae que a pulvere separantur, que totae confractae ac calcinatae inveniuntur. Verbi gratia, Animus est praeparare crocum Martis seu chalybis, idque per caementationem, tunc accipio calcis vivae recentis, quantum opus est, eamque urina aliquantisper madefacio ut fiat instar pultis: postea hac pulpa pyxidis caementatoriae fundum ad digiti lati crassitudinem tego, eique laminas chalybis superaddo et vas, uti superius dictum, impleo ac luto obfirmo. Omnibus rite paratis, pyxidem in furno nostro caementatorio pono, ignemque tertii gradus ad quartum usque Viginti quatuor horis continuum administro. Tandem exemto vase materiam in illo contentam in mortario probe contundo, et per seta cium pello ut fiat pulvis subtilissimus, ubi calcem a chalybe omnem calida abluo residuumque arefacio, et accipio crocum Martis praestantissimum. Eo modo fit et crecus Veneris, qui multis operationibus inservire potest.

PARADIGMA IV.

Antimonii calcinandi per speciem calcinationmis, quam Commixtionem vocant, sulphuris, salis petrae, salis communis beneficio modus, et ratio.

Sumo Stibii, salis petrae, et salis communis partes ana, id est, quales, easque minutissime tritas commixtas in tigillo, optimo luto munito, ita tamen ut in superficiei medio aliquod foramen parvulum relinquatur, per quod arsenicales et venenati spiritus exhalare queant: in furnum venti pono, ignemque fusorium accendo, et li libet follis etiam ministerium adhibeo, ut in tigillo sufficienter fluant. Hic autem studio animadvertendum est, quamdiu fumus per foramen illud in superficie relictum ascendat:ille siquidem adhuc evaporans, materiam non satis calcinatam esse subindicat: Sed quando omnes eiusmodi spiritus fumante sevanuerint, ignem prope ad vivum augeo ad quadrantem horae, ac tandem crucibulum eximo infrigidatumque aperio nec non materiam extraho ubi Antimonium in fundo a fuliginibus, sicuti regulum a scoriis separatum invenio hoc Antimonium a salibus malleo aliquo de trunco atque in pulverem tero, qui instar cinabrii rubicundissimus et in re medica nonnullis medicamentis praestantissimis conficiendis accommodatissimus est: atque uti hic optimus ita et celeberrimus est Antimonium calcinandi modus, cum quod intra dimidia horae spatium perfici possit tum quod nihil salium secum retineat sed a se protrudat. Quomodo vero corpora metallica ignis violentia in calcem reducantur per combustionem, et reverberationem, quarum illa incineratione haec vitrificatione fit dicendum restat.

PARADIGMA V.

Quomodo Vitrificatione Metalla, et combustione in transparens vitrum convertantur.

Cum Incineratio vegetabilibus, animali, busque proprie conveniat, de iis in sequentibus fusius agetur; quare hoc loco tantum de mineralibus, quae in calcem solum, non vero in cineres resolvuntur, dicendum est. Quomodo itaque Argentum vivum, seu hydrargyrum vitrificetur, hoc sume experimentum.

Capiunt oleum vitrioli rubeum secundum artem factum, et rectificatum, in hoc argentum vivum per sublimationem aut per sal, et acetum lotum, et depuratum resolvunt, idque continuo in calore tamdiu fovent, donec nullus omnio Mercurius, nec vivus neque praecipitatus amplius appareat, sed totus in oleo forma liquida lateat. Quo facto, oleum hoc Mercurius continens in retortam vitream et quantitati materiae convenientem fundunt ponuntque in catino arenario, atque accenso igne oleum a Mercurio in appositum vas recipiens propellunt; atque ita Mercurius per praecipitationem in calcem erit redactus. Huius praecipitati accipio uncias duas, calcis, argenti et salis ammoniaci ana unciam unam, eaque in vicem trita, et commixta nec non in phiala posita, ad sublimationem accommodant, ubi sal ammoniacum ascendit, et Mercurius cum Luna etiam servato pondere, in fundo manent in modum auri purissimi; postea in vitro forti aut crucibulo de vitreato in furnum venti ad fluendum ponunt, adauctoque igne in fixum, transparensque vitrum, quod, de calore aureo ad pallidiorem descendis sevidetur, abit; vitarum hoc infinitarum, ut ipsi putant, virtutum est, quas singulas hoc loco recensere neque instituti, neque aequitatis est sed demonstrato conficiendi modo sollerti Chymiatriae indagatori committimus.

PARADIGMA VI.

Quomodo aurum vitrificari possit in diaphanam substantiam, ex mente Libavii.

Accipe auri purissimi unciam semis, et Antimonii Ungarici uncias octo: pone in tigillo ad ignem, ut invicem fundatur, et ubi fusum est effunde: cave tamen ne in regulum abeat; hanc misturam probe, probeque contere, ut fiat pulvis subtilissimus, qui calcinandus est eo modo, quo antimonium calcinant, quando vitrum conficere volunt, donec non amplius fumiget. Quando igitur pulverem ita fixum habes, tigillum ad ignem pone, ut apprime candeat, ut abeat in vitrum, postea paulatim eo modo pulverem in vitrum funde, ut fluat tantisper, donec vitrum hoc sit rubeum, et transparens, quod bacillo aliquo ferreo probare potes: et invenies aurum in fundo crucibuli dimidia parte diminutum. Vitrum in pelvim effunde et habebis arum tranparens, cum vitroantimonii aequali pondere mixtum.

PARADIGMA VII.

Quomodo sulphur in vitrum elaborari possit per ignitionem..

Accipe sulphuris vulgaris magnam quantitatem, poneque in crucibulo, vel testa, tres lotones pro una vice, sub tegula fornicata, ignita, ut comburatur; quando illud sulphur est combustum, pone alios tres lotones in testa, ut et idem comburatur, quod tamdiu facies donec una libra in testa sit combusta et videbis cinerem aliquem grisei coloris; sed de hac libra sulphuris non amplius, quam drachmas duas cinerum accipies, de secunda, et reliquis integrum lotonem accipies. Combure modo praedicto decem libras sulphuris, et cinis ille, qui antea griseus erat, fiet instar sanguinis, rubeus, atque modo insequenti in vitrum rubicuncdum abibit. Recipe huius cineris rubei optime triti unciam semis, et boracis drachmam unam, et igne intensissimo funde, atque fiet vitrum aliquod transparent insignibus virtutibus, uti dicunt, praeditum.

PARADIGMA VIII.

Quomodo tinctura Antimonii extrahi possit per Reverberationem, ex mente Chymicorum.

Ad Ignitionem pertinet Reverberatio, qua stibium, caeteraque corpora igne vivo reverberante, et repercutiente in calcem subtilem, per reverberationem clausam, vela pertam reducuntur.

Accipiuntur antimonii, et salis ammoniaci partes aequales, et in retorta positae, igne forti propelluntur, ibi antimonium omne transit, nec quicquam nisi faeces turbulentae in retortae vase remanent; Antimonium hoc modo per retortam dissolutum, sale ammoniaco frequenti ablutione separato, ut dulce nulla salsedine infectum relinquatur. Hoc exsiccatum minutissime tero, et in alcohol converto, nostroque reverberatorio impono et accenso flammarum igne unum duntaxat fumarium aperio tantisper, donec nostrum antimonium, quod rubeum fust, in albedinem convertatur. Quando album factum est, secundum fumarium aperio, quousque ignis auctior albedinem ipsi exuat, et flavedine ipsum decoret. Amplius apparente flavedine, tertio fumario aperto ad citrinum colorem illud promoveo atque quarto ad perfectam rubedinem perduco. Huic antimonio rubeo spiritum ex vino factum affundo rectificatum essentiamque, sive tincturam clauso vase extraho. Quando spiritus vini amplius non tingitur colorerubeo eum a tinctura abstraho. Haec vera est uti aiunt, Antimonii tincturae, cuius Theophrastus mentionem facit, praeparatio.

PARADIGMA IX.

Quomo per Subtiliationem, qua partes siccae subtiliores elevantur cum adhaerentia sui vasis, magno, vel parvo tempore sublimari queant.

Subtiliatio est dissolutio, qua partes subtiliores a crassis, spirituales a corporeis volatiles a fixis instar fumi, vi ignis elevantur, in summitate capitelli condensantur. Sublimatio sub se continet exaltationem, elevationem, et fixationem et mira in transmutatione rerum praestat; in hac enim purum ab impuro separatum figitur, ita ut in igne permaneat in alteratum. Si enim, quod sublimatum est, cum suis faecibus iterum teratur, misceaturque, et ut antea sublimetur, quod toties fiet, donec non amplius sublimetur, sed omnia simul in fundo maneant, ac fixa sint; ex iis postea fiet lapis, et oleum, quando, et quoties velis nempe si infrigidatum in aere, vel vitro ponas, ibi enim statim resolvetur in oleum, quod si iterum igni committatur, denuo in lapidem indurabitur magnae virtutis; multa quoque corrosiva amara in dulcia, dulcia in amara converti huius ope suo tempore dicemus.

Mirum quoque, quodlibet metallum per salem ammoniacum sublimatum, frigore in oleum, igne in lapidem verti, quod unum ex maximis Naturae mysteriis putant Alchymistae, metallum in lapidem transmutare; sed quid hoc ad lapidis in aurum metamorphosin conferat, non dispicio: cum lapidem in metallum transmutare sit impossibile cum essentialiter a metallo distinguatur; quare, tantum accidentalis dicenda est; lapis enim videtur, qui revera ex se et sua natura lapis non est. Valde hoc experimento triumphat Paracelsus, ad magnae. Artis veritatem adstruendam. Sed demus exemplum quomodo flores sulphuris hac arte confici possint. Sic age:

Accipe materiam aliquam sublimandam, eamque vel solam, vel aliis admixtam materiebus, vasi alicui vitreo aut ter, reo inferius lato, vel profundo include, it aut duabus partibus vacuis tertia impleta sit. Vasi huic, sive cucurbitae alembicum caecum in vertice parvo foramine perforatum impone, luto obducto ne spiritus, aut partes sublimatae exhalare possint, obfirma; deinde in catinum arenarium tribus digitis a fundo et parietibus intercedente arena, vel in ignem liberum pone, caloremque per gradus auge. Primo posita in vitro lamina aliqua ferrea levigata facile explorabis. Cum enim humiditas aliqua adhuc residua est, laminae illa adhaeret: sed quando omnis humiditas discessit spiritus sicci ascendunt, et tunc alembici foramen superstrato aliquo vitro, munito luto bono ne spiritus expirent claude; tandem ignem tantisper fove, donec omnis materia sublimanda elevata sit. Nonnulli loco cucurbitae scutella, vel concha aliqua ferrea materiam continente cum vitreo cono parietibus vasis inferioris rite accommodato utuntur. Verbi gratia: Accipio sulphuris citrini optime purgati duas libras, salis communis et vitrioli. Ungarici parum calcinati ana libram se, mis, pulverisata singula, et invicem mixta pono in cucurbitam, impositoque alembico caeco in vertice perforato accendo ignem primi gradus, donec humiditas evanuit tum clauso orificio gradatim procedo, quousque omne sulphur subtilius ascendit. Hoc sulphuris a Chymicis dictum ex alembico exemptum secunda vel etiam tertia vice semper addendo quartam partem salis et vitrioli, per sublimationem redintegratam rectifico et accipio flores sulphuris pulcherrimos, pluribusque affectibus resistentes.

CONSECTARIUM.

Hoc pacto salis quoque Ammoniaci sublimationem perficies: Accipe salis communis quantum vis, eoque ollam comple et tege, ne carbones, aut cineres in eam incidant; pone ollam in terram, et tege carbonibus extinctis, deinde accensis carbonibus ad ollae candefactionem, iis vero in cineres redactis in olla refrigerata invenies sal praeparatum, quod a calcinactum dici potest; deinde accipe salis ammoniaci triti libram unam et aequalis quantitatis addita limatura ferri, mistum sublima, sublimatum hoc iterum tere, et sublima, et ubi sal incanduerit, sublimationem perfeceris: huius salis ammoniaci hoc pacto praeparati accipe quantum reperis, et salis calcinati 12, tere invicem, et septies sublimato singulis vicibus sal praeparatum appones, et habebis quaesitum.

Sublimatio, quae et elevatio humida dicitur, nihil aliud est, quam partium humidarum in halitus attenuatarum distillatio, qua partes subtiles a grossis separantur, estque vel recta, vel obliqua. Recta est quando partes humidae subtiliores sursum elevatae et frigidi alembici fornici adhaerentes, in humorem condensantur, atque per eiusdem rostrum guttatim in eius receptaculum distillant, et relabuntur. Elevatio vero humida obliqua est, quando vase oblique iacente, humor elevatur, fitque vel per latus, vel per retortam; per latus elevatio perficitur, quando vase oblique, et in latus inclinato, humor prolabitur, ut ex vasis Schematismo patet: quo modo flores antimonii rubei optimi parari solent. Elevatio per retortam est, quando humor ex retorta propellitur, uterque hic modus in rebus, quae tenacioribus spiritibus pollent, usum suum habet, v g. Si oleum Philosophorum haud vulgare conficere hac operatione velis, sic age: Accipe cerae purissimae uncias 13. Terebinthinae 88 Benzoini I. Aquae vitae rectificatae 30. Cineris communis 6, misce, et secundum artem per retortam distilla, et prodibit phlegma, aqua et oleum, quae invicem separabis, et quodlibet seorsum conservabis, et aqua proderit ad pestem, oculorumque suffusionem, ad omnium vulnerum medelam urinaeque obstructionem, ad puncturam laterum, seu pleuritin, oleum mirifice confert. Sed de hisce in sequentibus suo loco uberius, vasa in sequenti Libro, Sect de Arte distillatoria, vide.

Ex praedictis habes, quomodo humores per sublimationem eleventur, modo restat, ut exempla demus de operatione per Descensum calidum, vel frigidum. Est autem Descensio calida liquoris e corporibus dissolutis inverso vase distillatio: cum enim nonnulla corpora, uti ossa, ligna, similiaque, quorum humor uti ob gravitatem sursum adscendere non potest, ita per descensum, effectum sublimationis obtinere debemus. Vasa in sequenti libro consule.

PARADIGMA X.

Quomodo per Descensum distillatio calida rerum graviorum perficienda sit.

Accipe cucurbitam terream, eique dissolvendorum fragmenta impone, eaque, ne inversa cucurbita decidant, nonnullis maioribus fragmentis vel bacillis transverse iuxta se positis tege. His peractis aliam cucurbitam, in qua parum aquae sir, huic inversae applica, ita ut superior exacte cum inferioribus orificio conveniat sed inter utramque laminam aliquam fatis fortem ferream instar lancis concavam, et perforatam collocatam esse decet, quae decidentia fragmenta ne in suppositum vas dilabantur, detineat tanc dem optimo luto clausuras obfirmatas arefac, vasque in sua fornace pone, et vas recipiens in arena, vel cineribus colloca, ut ab ignis violentia tutum humorem depressum eo facilius recipiat. Quomodo vero per descensum frigida distillatio, quam delquium, seu filtrationem vocant expedienda sit, accipe.

Deliquium est descensio frigida, quando corpora coagulata cellae aeri, puteo, aut alteri frigido, et humido loco super marmore, tabula vitrea vel per manicam, ut vocante Hippocratis exposita externae humiditatis beneficio, qua dissolvendis corporibus ad, ungitur, in humorem resolvuntur, et in subiectum vas defluunt. Resolvuntur autem in frigido potissimum pulveres calcinati, salia et alia huiusmodi corpora, que salis naturam redolent, que in frigido resolvuntur, et in calido iterum coagulantur. Filtratio est Descensio frigida, quae humores aquosos per filtrum pannum laneum, lineum, setaceum, aut chartam bibulam convolutam, aut complicatam in modum infundibuli relictis in filtro faecibus dimittit.

Habet et exaltatio, sive subtiliatio alias duas sibi annexas species; exaltationem et digestionem, qua res brevi tempore sensim dissolutae in puriorem, maioremque virtutis suae gradum degenerant:

quae vero maius tempus requirunt, vocantur Circulatio, et, Ablutio. Circulatio est exaltatio vapores rerum in vase circulatorio circum volutos abiectis impuritatibus, que alias separari nequibant, in gradum praestantiorem constituens: cuius hoc sume experimentum.

PARADIGMA XI.

Quomodo vinum v, gr. Circulationis beneficio, in nobilissimam essetiam sublimari debeat.

Accipe rem exaltandam, poneque in vase circulatorio idque Hermetice claude, ac in arena vel balneo colloca, et eousque in eo detine, donec metam suam assecuta est, v gr. Multum operae, et studii in vera spiritus vini extractione impenditur, ut ille sine omni phlegmate haberi possit, quotiescunque enim levatus fuerit, semper aliquid phlegmatis secum ducit: proinde cirulationis modum huius exemplo demonstrabimus. Sum itur vinum generosissimum, quod ad manum esse potest, illudque in capaci circulatorio funditur, sigillatoque orificio in balneo maris ad quatuordecim dies ponitur, ut continue aqua ferveat; postea eximitur, et in phialam funditur, calidumque hyemis tempore in frigida nivali aqua apposito, et agglutinato alembico cum receptaculo, aestate autem in cella vasi conchas glaciales continenti imponitur, et spiritus purus, atque ab omni phlegmate liber alembicum transcendet, et in receptaculum dilabetur. Quando nil amplius adscendet, receptaculum amovetur, phialaque eximitur cum vino, quod nullum verum spiritum, sed tantum vinum adustum continet: Spiritus hic vini adhuc in circulatorio positus tamdiu rotatur, donec amplius de vitro in vitrum nequit, sed per distillationem, seu humidam elevationem promovendus est: quando autem materia, in quam agere debet, receptaculo imponitur, facile illam amplectitur, et fugam relinquit Modus hic albo calculo, ut aiunt, notandus est. Sequuntur modo relique operationis Chymicae species quae sunt Ablutio, Imbibitio, Cohobatio, Digestio, Ceratio, Putrefactio, Extractio. Ablutio est exaltatio crebris infusionibus res immundas abluens et ad puritatem reducens. Imbibitio est ablutio, qua liquor corpori adiunctus elevatur, et exitum non reperiens in corpus recidit: idque crebris humectationibus tantisper abluit, donec cum illo primo coagulatus amplius ascendere nequit, sed totus fixus manet, qua operationein Alchymia nil arcanius. Cohobatio est liquoris corporis saepius effusi frequens abstractio, unde cohobare vel per cohob effundere ab Arabibus mutuata voce, nil aliud, quam reiterare notatur. Ceratio est mollificatio rei durae, vel succi non fusibilis ad liquefactionem praeparatio; Dicitur autem ceratio, quod medicinam Chymicam adinstar cerae igni admotam facile fluxilem reddar. Alchymistae toti sunt in argento vivo in aurum, et argentum per cerationem convertendo; haec enim medicina convertendo Soli, aut Lunae per medicinam iungi volunt, unde humiditate igne consumpta, inspissatio, et fixatio fit operis; de quo suo loco. Digestio est subtiliatio, qua longo tempore res crude calore digestivo dissolvuntur, habetque duas species, Putrefactionem, et Extractionem.

Putrefactio est digestio, qua substantia rei ex vaporum retentione, calidique externi accessione, ad nobiliorem essentiam generandam dissolvitur: Cuius proprium est, veterem naturam rerum consumere, novam formam introducere, quo subinde, et plerumque alterius generationis fructus producuntur: Nam spiritus corrosivi per eam dulcescunt et mitiores redduntur, colores in ea immutantur, purum ab impuro separatur, impuro subsidente. Peragitur vero putrefactio, quando materia in vase collocata, vas in fimo ponitur, simique calor ad tempus praefixum conservatur; vel etiam fit, dum vas balneo roris imponitur. Extractio est digestio, qua e corporea concretione partes subtiliores et puriores ab affuso aliquo menstruo apprehensae relictis faecibus dissolvuntur. Exemplum huius apponam.

PARADIGMA XII.

Quomodo Reubarbari Extractum fiat.

Sume Reuarbari quantum vis illoque pulverizato tantum vini spiritus infunde, ut quatuor digitis illi supernatet, clausoque vase per quatriduum ad digestionem in balneum colloca post a aperto vase per inclinationem spiritum coloratum a radice separa, affusoque alio spiritu, vas clausum rursus ad digestionem pone idque tantisper, donec spiritus non amplius coloretur. Tunc enim omnis tinctura et essentia e eu, Reubarbo extracta est. Porro confusis omnibus extractionibus, spiritum in balneo Mariae bstrahe, residuamque essentiam in vitreo vase ad usum reserva, quae in evacuanda bile, et aliis effectibus plurimum potest.

PARADIGMA XIII

Quomodo Vitrioli magni secretum arcani fiat, ex secretis Coll. Rom.

Recipe vitroli Romani aut Ungarici libras duodecim, dissolve illud in aqua vulgari distillata, postea pone illum in cineribus calidis, ut aqua evaporet, donec crustam aliquam accipiat, tunc colloca in loco frigido ad duos vel tres dies, et vitriolum sepositis nonnullis faecibus lapillescet. Accipe hoc vitriolum et pone in concha vitrea in hypocausto calido, ita tamen ut concha sit tecta, et videbis vitriolum abire in pulverem primo album, deinde flavum. Tunc iterum in aqua communi distillata dissolve, et permitte stare in cineribus calidis 24 horis, atque plurimas faeces in fundo vasis invenies; decanta quod purum est, coagula, sepone in concha, atque iterum dissolve tamdiu, donec nullas amplius faeces deponat, et ad dulcedinem vergat. Albo autem calculo notabis eius viriditatem probe, probeque esse conservandam, alias enim oleum, et opera perderetur. Postea pone illud vitriolum purificatum in phiala, quam Hermetico sigillo bene occludes, et in furno Philosophico pones, ubi ignem de decem diebus ad decem dies gradatim augebis et vitriolum ad rubedinem appropinquet, donec tandem instar rubini rubens sit. Rubeum hoc vitriolum exime, et pone in cucurbita vitrea, affunde spiritus vini correcti, et puri bonam quantitatem, et quatuor, aut quinque diebus bene clausum in calore leni asserva; postea spiritum decanta, et alium recentem affunde, quousque omnem vim, et efficaciam ex vitriolo hoc extraxisti. Extractiones hasce pone in cucurbita et in alneo aris spiritum separa, affunde spiritum, iterum separa ad tertiam vicem, semper remotis faecibus. Demum aquam pluviam distillatam. Extracto affunde, lava, et ad quatuor, aut quinque dies incineribus colloca, ut quantum potest, extrahat. Quod solutum est decanta, et aliam aquam distillatam appone totidem que diebus in cineribus calidis asserva idque tribus vicibus reitera. Extractiones hasce confunde, et in balneo maris aquam separa. Postea accipe hoc extractum, pone in cucurbita mediocri, appositis, et allutatis alembico et recipiente, atque distilla primo igne lento, deinde auctiore, et ascendet sanguis Leonis viridis instar rubini rubeus, qui nocte, uti aiunt Chymici, intempesta et tenebrosa instar carbunculi lucet, cuiusque odor omnia alia odorifera antecellit. Hoc tamen prodigium necdum mihi videre licuit unde illam hyperbolen Chymicorum assevero.

Extractio Vitrioli tam gusta, quam odore dulcis.

Accipe Vitriolum Romanum ad rubeum calcinatum colorem, deinde super unam quamque libram suffunde duas quartas aquae perfecte rectificate, pone ad digerendum in balneo maris quinque dies, tunc refrigescat tuum vas. Evacuato aquam vitae, ut poteris clarissime et purissime ab omnibus terrenis faecibus vel si tibi videbitur filtra illam, postea serva Melius erit, si in balneo servaveris, et liquor hic erit coloris flavi. Hoc facto, accipe faeces remanentes, et effunde illas in novam terream patulam, si vero ad fundum vasis nimis pertinaciter haeserint, affunde aquam frigidam atque move, donec omnes faces subtraxeris. Evapora aquam bulliendo: calcina faeces calcinatasque in tenuissimum tunde pulverem, ut antea et aquam vitae superfunde recentem, et extrahe ut prius, et videbis spiritum tuum colore viridi tingi. Ne igitur ab exsiccatione, et affusione desistas, donec omnem viridem colorem, qui in eo later habeas, quem in balneo pone ad quinque dies, ad usum mox ostendendum. Nunc ad tincturam illam luteam, flavam que redeamus, quam antea in balneo bene obturatam reliquimus; Illam pone in cucurbita cum alembico optime allutato in cineribus bene purgatis, et distilla simul oleum sanguinis adinstar rubeum et aquam vitae: postea aquam vitae in balneo lento ab oleo separa, et habebis tum hoc, uti vocant, benedictum in fundo vasis relictum. At si cucurbita primae distillationis nigrae vel albae remanserint faeces, illas uti huius Lapidis terram conserva. Iam ad aquam illam viridem redeamus, in qua terra alba et sal continetur. Evapora igitur aquam vitae ab illa, et quidquid remanet est terra a qua sal albissimum modo sequente est extrahendum. Accipe hanc terram, et pone in ollam, spatioque trium dierum in reverberatorio calcina; excipe postea ex igne, et cum aqua vit, extrahe sal crystallinum, et hoc modo habes pretiosum illud sal et oleum vitrioli, cuius facultates Medico perito relinquo. Sequitur modo Liquefactio probotoria, quae fit vel per cineritium, vel per antimonium; illa fit, quando metallum per plumbum fulminatur, probaturque, cuius hoc accipe Experimentum.

PARADIGMA XIV.

Quomodo Metallum per plumbum fulminetur.

Sumitur itaque catillus cinereus, et sub tegulam fornicatam in furno probatorio collocatur, quo carbonibus ad summum impleto, prunis quibusdam vivis in capite ignis accenditur, et continuatur: ut autem eo celerius catillus candefiat (antea enim metallum non est imponendum) orificia, et spiracula aperta sunt. Postquam igitur interposita hora una atque altera, probe incanduerit, imponatur portio ad rationem materiae probandae proportionata plumbi, eaque sensim; qua liquefacta metallum imponitur, et pro re nata, omnia orificia clauduntur, ignisque artificiose regitur. Hoc regimen necesse est ab experienti demonstrari ad oculum, variat enim pro materiae ratione; ita tande in fiet, ut cum plumbo metalla perfecta exurantur, atque in fumum abeant, scoriamque ad extrema propellant relictis metallis perfectis solis in medio catilli: Si autem fortassis contigerit, ur plumbum cum metallo probando indurescat, neque igne ad fluxum permoveri possit, paululum antimonii in cochleari additur, et in momento in pristiuum statum redibit. Hoc arcanum Artifices docimastici pro secreto magno habent; tandem, forcipe exempto catillo metallum adhuc calidum cultello separatur.

PARADIGMA XV.

Quomodo er Antimonium Aurum ab Argento, caeterisque metallis separetur.

Accipe Aurum aliis metallis mixtum, ipsique tres partes antimonii pulverizati commisce, et in crucibulo igni contumaci in furnum ventosum pone; postea iuvante, si placet, folle, probe liquefactum in pyramidem calefactam, sevoque illitam transfunde, ubi labris malleo concussis regulus aurum continens, in apice residebit, quem malleo detrunca, Antimomum porro residuum rursus in tigillo igni ad tertiam etiam vicem impone et praedicto modo procede, ut omneaurum ex antimonio protrudatur. Tandem regulos hosce, in catillo terreo prope follem pone, carbonibusque superpositis in modum fornacis ignem accende, tamdiuque flammam superinduces, quousque omni antimonio evaporato aurum purum, putumque resideat, quod statim coagulatur.

Hisce apponimus coaglationem, qua res liquidas, et molles ad solidam massam per humiditatis privationem reducimus de qua fuo loco; que quidem vel in frigido vel in calido perficitur. Coagulatio calida est, quando calore conveniente res dissoluta coagulantur. Frigida est, quando res in calildo resolutae, in frigido coagulantur: et sub se continet fixationem, et fermentationem.

Fixatio vero est rei fugientis ignem, ut eum non amplius fugiat sed in eo fixa permaneat per ignem assuefactio, sive ea fiat per calcinationem, sive per decoctionem lentam, et diuturnam, sive per crebram sublimationem sive per crebro reiteratam solutionem et coagulationem, sive tandem per rei fixae additionem perficiatur. Fermentatio vero uti exactiorem expositionem requirit, ita peculiari capite eam describendam censuimus.

Atque hac sunt, que de operationibus Chymicis lectori communicanda duxi, sine quibus praecognitis nemo se ad perfectam Chymiae notitiam perventurum speret; ut proinde antequam Tyro ad sequentia procedat, haec cognitu pernecessaria sint; ut proinde quicunque hos canones rite perceperit, nullam in terminis Chymicis, Librorumque lectione difficultatem sit reperturus. Nihil itaque modo restat, nisi ut calamum ad magnum illud Chymicorum de Lapie Philosophorum mysterium convertamus, ut quid in hoc intricatissimo negotio humano ingenio, artisque industria fieri, quid non fieri possit, veritatis amatoribus innotescat.

SECTIO II.

DE LAPIDE PHILOSOPHORUM

CAPUT I.

Quid sit Lapis Philosophorum, quidnam Elixir seu Tinctura philosophica, et an eius ope verum et naturale aurum arte produci possit.

Vix ullum, uti supra meminimus, in Physiologia argumentum tot, tantis, que, tamque acribus Auctorum velitationibus exagitatum tanta opinionum varietate discerptum, (quibus intricato oppositionum fune sese nunc in hanc, nunc in illam partem trahere lite in hunc usque diem pendente, contendunt) quam hoc de Chrysopoeia thema sane curiosissimum reperi. Ego sane ultro citroque singulorum rationes penitius ponderans, quid sentiam eo quo par est candore aperiam. Quod dum facio, non cum pseudochymicastris rudi et illiterato hominum genere, sed cum Philosophis mihi negotium esse, Lector sibi persuadeat.

Quatuor principales circa auriferam artem sententias reperio. Prima eorum est qui Chrysopeias artem 峒�未蠉谓伪蟿慰谓 putant. Secunda eorum, qui ex Mineralium metallorumque glebis arte separant, quam Metaallurgiam vocamus, de qua in praecederi Sectione multis variisque processibus egimus; et de hac nulla prorsus est difficultas, cum istius modi aurum, argentumque primum in humanae negotiationis commercio locum merito obtineat. Tertiam sententiam Theologi potissimum tuentur, qui asserunt arum quidem posse produci quasi verum, quod tamen pro vero non liceat vender aequali pretio quo verum venditur, neque in medicinis illud adhibere licitum esse quod nos imposterum Sophisticum appellabimus, fitque, cum auro, et argento aliud quodpiam metallum conveniens adiungitur, unde per artem tertium quid resultat, et sub auri nomine venditur, eoque Collybistae ut plurimum utuntur, quam et legam vocant. Quarta sententia propria Alchymistarum est, qui arte Chymica aurum non solum verum, et genuinum sed et naturali multo nobilius, excellentius, puriusque produci posse existimant. Nos media via incedentes, neque 蠂蟻蠀蟽慰蟺慰喂委伪 峒�未蠀谓伪渭委伪谓 neque etiam eo modo id fieri quo Alchymistae illud produci posse existimant, asserimus. Quod ut ostendamus, primo de Lapide Philosophico, circa quem totus controversiarum cardo versatur, cuius ope metallica corpora imperfecta in aurum, vel argentum pro medicina rubri, vel albi ratione transmutari, tingi, et per proiectionem in infinitum multiplicari posse asserunt.

Lapis Philosophorum

Lapis Philosophorum definitur ab Alchymicis, magnum in Arte mysterium, et universalis Medicina, quae non modo corpus humanum validum in suo vigore conservat, laesumque pristinae sanitati restituit sed etiam metalla imperfecta depurando, decoquendo et nativum colorem ministrando ad summum finem, quem Natura intendit, brevi temporis spatio in purum aurum, argentumque transmutat in infinitum multiplicabile Alii talem ei definitionem assignant; Lapis Philosophorum est purissima, sixta, et simplicissima substantia metallica, qua supra metalla proiecta infinita quantitate, illa in verum aurum aut argenum convertit, et humanum corpus in suo vigore conservans; vel qui metalla a Natura summe depravata, frequenti solutione ad secundam generationem perducit. Hoc alii Elixir vocant; alii Tincturam, qu omnia metalla in aurum, argentumque substantialiter tingit, ita ut si mare foret Mercurius, illa universum superiecta lapidis enedicti, ut vocant, medicina, illud sit in aurum, argentumque, pro lapidis rubei, aut candidi ratione transmutatura, iuxta illud Augurelli.

Ipsius ut tenui proiecta parte per undas

Aequoris, argentum si vivum tunc foret aequor,

Omne vel immensum verti mare passet in aurum.

Ita dicunt Isaacus Hallandus, Paracelsus, Villanovanus, quibus dici vix potest, quantum se recte sentientium Philosophorum ludibriis sannisque exposuerint. Quod vero hoc merum figmentum sit in sequentibus amplissime dicetur; ut proinde haud incongrue, uti ex definitione patet, Lapidem, mysterium dixerint, cum revera totus et sensu, et re mysticus dici possit, veteresque Philosophi prorsus aliud per istiusmodi lapidem. Elixir. Tincturamque intellexerint, quam, id quod moderni Alchymistae sibi imaginantur. Mirum et illud est hunc omnium pene rerum similitudine describi: hunc enim vocant Coelum, chrysosperma, semen auri, terram benedictam, aquam vivem, aquam vitae, aquam siccam, lignum vitae, sigillum Salomonis, ignem Naturae, Lac virginis, Mercurium Philosophorum, Draconem, Aquilam, Corvum, Laton, Elixir, omnium morborum medicamentum, de quo qui bibit, non moritur, et similia partim ridicula, partim irreligiosa, qua omnia, netot nugis diutius immorer, vide in Hermetem fabulosum Trevisanum, Isaacum, Morienum fictitium, Lullum, Paracelsum, caeterosque Arabes in turba Philosophorum. Ut vero adducta Chymicorum de apide Philosophorum dissensio luculentius intelligatur, primo de materia lapidis vere mysteriosi; deinde de modo eum conficiendi dicamus, ex quibus haud dubie proposite dissertationis veritas elucescet.

Diximus in praecedentibus, Naturam ex quatuor elementis tria generare principia, Sal, Sulphur, et Mercurium, atque ex iis simul debita proportione iunctis metalla generare arbores producere, animalia gignere, et ubi ad terminum suum pervenerit, tanquam ultimo fine iam adepto, cessare. Quae cunque enim sub Lunae circulo continentur, in tria distribuuntur genera, non plura nec pauciora, triplici Regno distributa. Mineralium, Vegetabilium, Animalium: In hisce tribus Natura suum sibi imperium vendicat et iis agit, moretur, operaturque, ut si quid aliud extra illa quaeras, id verius in Utopia, quam in Naturae imperio querere censearis. Ad Naturae itaque exemplar veluti prototypon attendere debent Alchymist, ut finem suum consequantur. Nam uti in praecedentius diximus nisi communem omnibus metallis materiam assumpserint, ad magnae Artis opus perficiendum, nunquam assurgent.

Quaeritur itaque Quaenam sit admirabilis illa Chymicorum materia, ex qua tantos venantur auri, argentique thesauros? In hac materia determinanda, uti explicari vix potest, quantum inter se Auctores tum re, tum nomine dissentiant, ita vel ex hoc ipso capite Artis incertitudinem sat, superque ostendunt: vel enim unus veritatem attingit, vel omnes simul. Sed sicuti illud incertum est, ita in posteriori veritas tot contradictionibus involuta, locum habere non potest, Villanovanus insectatur Lullum; utrumque impugnat Paracelus; hunc Libavius, omnium bipedum quadrupedumque nequissimum impostorem intitulat; omnes vero reliqui contra LIbavium insutgentes, sycophantam livore plenum, mordacitate Satyrica efferum vocant, omnes tandem singulos fatuos, et ignaros rerum intitulant: et cum de re convenire non possint, in se invicem innumeris conviciis, opprobriosisque nominibus, canum instar, saeviunt, ut proinde veritatis indagand loco non nisi convicia, scommata, calumnias, et maleferiatae gentis opprobria audias.

Non minor est de materiae denominatione dissensus: Nonnulli scoriam ferri; quidam salem, aut alumen, aliqui Magnesiam, Cadmiam, Chalcanthum: non defuerunt, qui Arsenicum benedictam hanc materiam esse adeo firmiter sibi persuaserint, ut de eo illud Sibyllae indigitatum velint, sedet recitemus versus, sic autem Sibylla dicit. 

峒樜轿轿�伪 纬蔚蟻'渭伪蟿' 峒斚囅� 蟿蔚蟿蟻伪蟽蠉位位伪尾蠈蟼 蔚峒拔嘉�, 谓蠈蔚喂 渭蔚,
螒峒� 蟿蟻蔚峥栂� 伪峒� 蟺蟻蠋蟿伪 未蠉慰 纬苇蟻渭伪蟿伪' 峒斚囄肯呄兾刮� 蔚峒次何肯兾刮�.
螒峒� 位慰喂蟺伪峤� 未峤� 蟿峤� 位慰喂蟺峤�, 魏伪峤� 蔚峒跋冡蕉谓 峒勏喯壩轿� 蟺峤� 蟺苇谓蟿蔚.
韦峤跋� 蟿慰喂伪峥ο勎� 未' 峒�胃蟻慰喂味' 峒懳何毕勧礁谓 蟿维未蔚蟼 蔚峒跋冡蕉 未峤断� 峤�魏蟿峤�,
螝伪峤� 蟿蟻蔚峥栂� 蟿蟻蔚峥栂� 未蔚魏维未蔚蟼, 蟽蠉谓 纬' 峒懴�蟿维路 纬谓峥段肝� 未峤� 蟿维蟼, 蔚峒拔嘉�
螣峤愇� 峒�渭蠉畏蟿慰蟼, 峒愊兾� 未蔚峥栂� 蟿峥断� 峒愇嘉酷蕉纬蔚 蟽慰蠁委畏蟼.

Qu忙 sic interpretor.

Sunt elementa novem mihi, sum tetrasyllabos autem,
Percipe me, prim忙 tres syllab忙 efficiuntur
Ex binis omnes elementis, c忙tera restant
In reliquis, quorum sunt non vocalia quinque:
Totius numeri bis sunt hecatontades octo,
Et ter tres decades cum septem. Si scieris me,
Non te, qua potior, Sapientia Diva latebit.

Hisce versibus Cardanus, Ronconetus, et Paracelsus, primam lapidis materiam divina quadam revelatione per Sibyllum indigitatam asserunt, aliamque non esse, quam Arsenicum: Ratio, quia Arsenicum est tetrasyllabum, et novem literis constat. Hanc vero frivolam coniecturam esse hinc patet; quod illa non de materia lapidis, sed de nomine DEI mystico hoc loco, uti ex contextu pro rophetiae patet, locuta sit. Unde ego penitius oraculi sensu expenso, ibidem Sibyllam sub allegorico, et aenigmatico numerorum calculo, quem Graeci 峒跋兾肯埼废單�伪谓 vocant, nomen CHRISTI indicasse reperio: nomen videlicet 峒屛轿赶佅壪�慰蟼 螛蔚峤赶� HOMO DEUS, sive DEUS HOMO. Iam utrum ita sit, videamus. Primo dicit, sunt elementa novem mihi, et totidem literae reperiuntur in 峒屛轿赶佅壪�慰蟼 螛蔚峤赶�; habet et idem hoc nomen quatuor syllabas: tres syllabae efficiuntur ex binis elementis, 伪谓. 胃系慰蟼 caetera restant in reliquis id est 螛蔚峤赶�. Sunt autem horum quinque non vocalia; videlicet in assumpto nomine 峒勎轿赶佅壪�慰蟼 consonantes quinque 谓, 胃, 蟼, 蟺, 蟼. Numerus vero, qui inde resultat, sunt bis hecatontades octo, id est, 1600, et ter tres decades, id est 90, cum 7. adeo ut totus numerus sit 1697. Si itaque 峒屛轿赶佅壪�慰蟼 螛蔚峤赶� in numeros resolvatur, habebis eundem fere numerum, de quo iylla loquitur, ut in margine patet 1674. 峒屜佅兾滴轿刮横礁谓 vero resolutum, non nisi 506 continet, qui numerus oraculo 峤佄轿瓜兾肯埼废單�峋�, quantum ab oraculi ver a0oobis dissideat, quis non videt? Sed haec 蟺伪蟻蔚魏尾伪蟽喂蟼.

Sunt alii, qui ad lapidis materiam bufones, capillos, ovorum putamina, ne quid turpitudinis desit fluorem menstruum, aut sanguinem humanum, mumiarumque condituram assumunt. Quidam tandem in terra, aqua, aere, in stabulis, ac latrinis inquirendum esse censent: et quamvis sapientiores haec omnia de sale ubique reperibili sub allegoria quadam intelligi debere putent: multi tamen, uti Bacon, sub reali sensu uti ex operationibus eius patet; haec accipiunt. Qui tamen propius accedere videntur sunt ii, qui sulphur et hydrargyron propriam lapidis materiam asserunt. Sed ne hi quidem inter se concordant, dum nonnulli sulphur, et hydrargyron minerale, quidam illud quod Philosophorum vocant, intelligunt; et in hoc plerique celebrioris nominis Philosophi conveniunt. Quid vero sit Sulphur, et Mercurius Philosophorum, paulo post patebit. Qui vero sulphure, et Mercurio vulgari lapidem fieri posse sentiunt, summopere hallucinantur, quamvis enim immediate naturam imitari conentur; occultos tamen Natur motus, processus semitasque incomprehensibiles uti ignorant, ita in perpetuis quoque tenebris, ut in praecedenti Capite de Subterraneorum ergasteriorum fornacibus dictum fuit, haerebunt. Qui denique argentum vivum, et sulphur, quam primam metallorum materiam audiunt esse, decoquunt, merito oleum et operam perdunt; cum argentum vivum, et sulphur, ex quibus aurum et argentum generatur, non sit ex mente Chymicorum, illud vulgo, cum illa duo suam perfectionem graduum consecuta sint: argentum siquidem vivum si vel minimo igni admoveas fugiens tenues evanescit in auras, atque mixtum quoque secernitur, adeo ut nullis claustrorum repagulis stringi possit. Sulphur quoque igni appositum in alias, et alias formas convertitur, cum tamen amborum coniunctio ad finem usque digestionis in generatione metallorum sit necessari.

Falluntur quoque, quot in Marchesitis. Tutia, Antimonio, Arsenico, Auripigmento lapidem illum quaerunt: cum in iis sulphur prorsus inseparabile sit, quod tamen nisi ultimate resolvant, separentque nihil unquam efficient, adeo ut eo a dictis speciebus Mineralium separato, reliquum in pulverem abire necesse sit. Qui vero in Vegetabili natura lapidem quaerunt, hi prorsus a schola Chymicorum eliminandi sunt, cum singula rerum species in proprio suo Naturae gradu generatione perficiantur: homo hominem, bos bovem, planta plantam suae speciei. Frustra itaque laborant, qui ex vino, uti Lullus, Lapidem confici posse purant; frustra, qui ex humano sanguine, aut urina aut ovorum testis, uti Rogerius Bacconus, stulte enim in natura quaeritur, quod in ea non est: non enim de spinis uvae, nec de tribulis ficus colligi possunt.

Toto itaque coelo, et contra Naturae dictamina errant male feriati quidam Alchymistae, qui lapidem extra propositi sui fines in nescio quibus rebus incongruis, dissimilibus, heterogeneis quaerunt; materia, ex qua Lapis conficitur, lapis mineralis Naturae sit oportet: sunt autem mineralia alia minora, maiora alia. Minora sunt, quae sine argenti vivi additione producuntur: ut sunt lapides, salia, et corpora pure sulphurea. Maiora sunt, quae ex argento vivo constant, quorum alia malleum, uti aurum, argentum, aes, ferrum, plumbum, stannum, sustinent: alia non sustinent, uti Antimonium, Magnesia, Marchasita, diversae pyritum species, quae licet mercurio imbuantur, is adeo tamen male contemperatur dictis corporibus, ut figi nulla ratione possit ac proinde ex consequenti materia Lapidis esse non possunt. Neque quicquam ad Lapidis fabricam conferunt minora mineralia; uti sunt salia, nitrum, alumen, sal plumae, etc, tum quia eorum productio cum argenti vivi generatione in forma, natura et compositione differunt: tum quia unius speciei una est natura, et seminis proprietas, ex qua producitur; accedit, quod metallicis corporibus plane contraria quo ad naturam reperiantur; salina enim corpora metalla corrumpunt, rodunt, et destruunt, et prout fixa, aut non fixa, pura, aut impura fuerint, omnia in nihilum redigunt et quo subtiliora sunt, eo magis metalla a sua natura aliena reddunt, illorumque humidum innatum, in quo lapidis secretum latet, comburunt. Unde quicunque aquis fortibus, et acutis caeterisque corrosivis metalla in materiam primam revocare conantur. Sisyphi saxum merito volvunt, cum prorsus heterogeneae naturae ab iis, ex quibus Chymici Lapidis fabricam moliuntur existant: neque sulphurea corpora quidquam ad rem faciunt, cum semper inficiant denigrent et corrumpant. Cum itaque metallis sint contraria, quomodo medicinam metallis salubrem prae stare possint non video et tamen vix ab ullo fere Auctore processus artis ut postea videbimus, praescribitur, in quo et salia et imperfecta metalla non ingrediuntur; sunt enim praecipui, vel ipso fatente Paracelso lib. 3 de Natura rerum, Mortales metallorum hostes, omnes aquae fortes, omnes aquae regiae, omnia corrosiva, omnia salia, sulphur crudum, antimonium et Mercurius. Salina quippe corpora antipathiam suam, vel in hoc ostendunt, quod omnia metalla mortificent, calcinent, corrumpant, et in nihilum redigant. Sulphur virus suum fumo ostendit, eo nempe Veneri suam albedinem suffocat, et ex colore flammeo albam reddit, metallis vero albis, ut Lunae, Saturno, et Marti, sublato candore rubedinem subfuscam inducit: Aurum quoque ex aureo colore nigrum, et deforme reddit: Antimonium iis, cum quibus miscetur metallis fumo suo ntarualem colorem surripit alio substituto: Mercurius, sine quo tamen nihil in magno opere fit, metallis mixtus in amalgama solvitur, fumi sui tyrannide omnia fragilia, et imaleabilia reddit, cacinat et dealbat; hic potissimum ferri perniciosus hostis est: Nam mox, ac Mercurius perticae ferreae illitus fuerit, perticam non secus, ac vitrum frangibile reddit. Saturnis, seu plumbum aurum disrumpit, deformat, et invalidum reddit: stannum quoque omnia metalla dura, et ad malleum inepta facit. Quid itaque ad Lapidis opus conferre possint tot hostium sese invicem interimentium strages, quis concipiet? Quod vero nonnulli vitriolo utantur, intantum eo utuntur, in quantum reis corpusculis refertum est, adeo ut vitriolum nihil aliud esse videatur, quam cuprum liquidum, et aquosum: quamvis ex eo solo tinctura fieri non possit, nisi ei purissimi Mercurii substantia cum ingenito suo sulphure iungatur. Cum itaque ex huiusmodi Lapis obtineri non possit, ratio suadet, ut Alchymistae, si Lapidem conficere velint, materiamaliquam accipiant, in qua tria principia sine omni labe inveniantur: Quae qualis sit, an dari possit, examinandum restat.

Diximus in praecedentibus Tractatibus metallorum genesin aliunde non procedere, nisi a sulphureo mercuriali vapore, qui pro ratione terreni, aut matricis purae aut impurae, metallum nunc purum nunc impurum producit: atque hunc vaporem semen me, tallorum diximu. Est aurem sulphur duplex, uti et mercurius: Innatum et Adveniens: Innatum sulphur, quod et vivum dicitur, ac simul cum semine confunditur; atque hoc ipsum est, quod metalla promovet, materiam dispositam in aurum, et argentum convertit nisi ab adveniente aliquo alio obruatur et uti diximus, nihil aliud est, quam vapor ille purissimus et igneus, qui vim coagulandi mercurium habet, Adveniens vero sive externum sulphur, sive minerale in suo Naturae statu iam constitutum, grossum, faeculentum, adustibile, unctuosumque, tantum abest, ut metallorum perfectionem promoveat, ut potius adustiva sua qualitate mole sua mirum in modum impediat; semen vero innatum purum, si purae matrici fuerit concreditum, id eodem in loco purumetiam metallum sine longo Naturae labore, miro quodam natur magnetismo generabit, scopum suum assecutum, dum id facit, ad quod semen ordinatum fuerat. At contra si semen hoc in matrices impuras variis, que terrestrium glebarum quisquiliis contaminatas inciderit secundum maioris minorisque impuritatis gradum, metallum, aut minerale quoque nunc perfectius, modo imperfectius producet ut fuo loco fuse deduximus. Si vero in genesi terrestris et adustibilis feculentia sese admiscuerit, pro faecum copia, antimonium, marchesitam, pyritem, aliaque non ductibilia mineralia gignet, quae quia de Mercurio participant, lique fieri quidem possunt, ad perfectionem autem a Natura promoveri non existimantur. Sin autem sulphuree faces paucae, et subnigrae sese, commiscuerint, et Mercurius non satis coctus fuerit, argentum vivum vulgi fiet. Sed si faeces malae, mali saporis, et foetidae, necnon virtutis debilioris fuerint illae Mercurium inficient, illudque fragile, ponderosum, luteumque reddunt, quod uti non bene coagulatur, ita quoque in plumbum degenerat. Si vero sulphur malum fuerit, non bene cum Mercurio miscibile stannum generat. Si vero sulphureae illae faeces petrosae, immundae, et terreae fuerint ferrum producent; et si sulphur eiusmodi rubeum, et adustum fuerit, aes gignetur.

Atque ex his fusius forsan, quam par est, luculenter patet, quid Alchymistis agendum sit, ut ex dictis intentum illud semen metallicum extrahant, quod tametsi in iis inesse negare nequeamus, eductionis tamen ratio tanto est incertior, quanto modus Naturae, quae illo semine in metallorum genesi utitur, nobis est ignotior, imo vix humano ingenio investigabilis; neque ab Artificibus ulla adhuc ratio, quae intenta Lapidis confectioni satisfaciat, inventa fuit. Non ignoro, tale sulphur spermaticum in solo auro, et argento latere purissimum, sed hoc ab auri incorruptibili et indestructibili substantia separare, hic Rhodus hic Saltus.

Quidnam autem illa prima materia sive Mercurius philosophorum seu sulphur spermaticum, aur vapor ille metallogeneticus sit, difficile est per experientiam, utpote ab omni sensuum ministerio remotissimam, cognoscere. Dicunt Alchymistae, esse tertiam quandam naturam communem, et alteratam ex diversa commixtione, et digestione, sulphuris, et hydrargyri, in qua vis mineralis ad generandum mixtum inexistit, que duo agunt, et patiuntur inter se perpetuo, donec traducantur a forma corporum imperfectorum primo generatorum in formam aliam, et tandem perveniant continuatis digestionibus et purificationibus ad ultimam illam, et perfectam formam, que est forma auri, in qua est ultimus motus terminus; ubi etiam agens, id est sulphur omnino a sua materia separatur. Hoc uti velipsi Alchymiste fatentur, multi quidem quaerunt, paucissimi inveniunt, aut si invenerint, praeparationes tamen, id est, proportionem in Lapide conficiendo debitam ignorant: et tamen omnes fatentur, ex hisce solum medicinam elici per artem, in quibus habitabit potentialiter per naturam et in quibus perfectio purae materiae, adeoque omnia metalla reperiuntur. Ex quibus aperte colligitur, illos supponere illud, quod incertum est et in inaccesso Naturae gazophylacio adhuc latet absconditum, Subiectum, inquam, infinitis adhuc difficultatibus, nec non contradictionibus intricatum, perplexumque. Sed ur ad materiam paulo ante descriptam revertamur, quaero, que nam sit illa natura communis respondent esse materiam alteratam ex diversa complexione, ac digestione Sulphuris, et Mercurii resultantem. Quaero, utrum illa commixtio sit Sulphuris et Mercurii vulgaris, utrum Philosophici? si prius, iam sibi aperte contradicent, cum illa in lapidis opus assumi debere minime censent: si posteris, Quaero quidnam sit istiusmodi Sulphur, et Mercurius Philosophum? Dicunt esse primam metallorum originem, atque adeo apertum circulum committunt, notumque per ignotum definiunt. Quaero iterum, quomodo illa separentur? Respondent a forma corporum imperfectorum, que iam in statu suo constituuntur, in formam aliam, que est auri. Quero, quomodo in formam auri transmutari possit, cum imperfectorum corporum forma aurum non sit, neque etiam dare possit quod non habet: aut fi per semen id fieri dicant, quomodo illud semen per tot digestiones, ignisque tormenta non penitus destruatur Respondent, formam hanc educi ex potentia materiae in aliam formam auri per varias operationes, quibus materia elaboratur. Sed iam examinandum est, quomodo, quo studio, qua laboris pertinacia materiam, necdum tamen adhuc iis cognitam praeparare studeant, ut tandem inde mirificus ille foetus emergat. Sic autem procedunt.

Processus in Lapide conficiendo usurpatus a Philosophis.

Artifices itaque primam materiam, de qua in praecedentibus locuti sumus postquam invenerunt si tamen invenerunt, primo eam calcinandam censent et ab omnibus suis sordibus purgandam, calorem restituendo humoremque innatum conservando Nam in calcinatione, uti aiunt. Chymica nulla debet fieri corporis diminutio, imo potius multiplicatio; deinde calcinatae materiae crassitiem in quandam liquidam substantiam attenuantes, in suam primam materiam (si Diis placet) reducunt, quam vocant aquam mineralem, que manus non madefacit tuncque sit unum in genere, innumero non item; cuius Solem appellant patrem, matrem Lunam, et mediatorem Mercurium, iuxta Tabulam Hermetis; et al, teratur corpus sua propria forma sed nova illi inducitur immediate, cum nihil in re, rum natura omni spoliatum forma reperiatur.

Hoc pacto iam separant ex ipsa iam soluta substantia quatuor elementa, illaque dividunt in duas partes: in adscendentem aut spiritualem et inferiorem, sive terrenam:quae duae partes sunt unius tamen naturae: nam inferior est fermentum ipsam figens, et superior est anima totam ipsam vivificans: harum tamen divisio est necessaria: ut facilius transmutentur tandem inter se omnes, et pars terrena transeundo in aquam, nigrescat, et aqua postea transeundo in aerem dealbetur, et aer in ignem convertatur, pericyclosi perfecta.

Separatione elementorum facta coniunctionem faciunt aquae et aeris cum terra, et igne, ut unum quodque elementorum in altero dispergatur, servata proportione: tribuuntque hac ratione mari tres partes aquae suae, foeminae vero novem, et tunc simile suo simili applaudit et par pari gaudet, propter concupicentiam adhaeriae materialis maxime, et formae sulphureae.

Haec ita coniuncta putrefaciunt, humido tamen calore, ne igne accenso Mercurius separetur, vel in altum feratur propter naturam suam spiritualem, ut hac corruptione alteretur materia, et elementa naturaliter dividantur, c regeneratio subsequatur: Nihil enim nascitur, vel crescit, ne inanimatum quidem, nisi putrefactione facta.

Post Putrefactionem ad Coagulationem accedunt, atque eodem calore temperatissimo perpetuo materiam alterante, tam itrinsecus quam extrinsecus operantur, donec materia albescat, et perlarum referat similitudinem, fitque tum spirituum volatilium cum corporibus confixatio ac vera coagulatio. Album hoc spinam vocant, et sulphur album incombustibile, quo nunquam ab igne recedit.

Ad cibationem denique se conferunt, nempe ad subtilis ingrossationem, et crassi subtiliationem, commiscendo aquam suam cum cinere, et lac suum cum terra foliata moderate quidem ut sic albedo, et rubedo bonitas, quantitas, et virtus ipsius crescat, et augeatur, atque coquendo, materia nutriatur.

Tunc materiam sublimatione non vulgari, quae tamen qualis sit concipi non potest, illamque sic ab immunditiis omnibus expurgant corpus extollendo ac ipsum spirituale, et spiritum corporalem, ac fixum reddendo salsedinemque sulphuream minuendo ut totum dealbetur, ac citissime liquefieri possit.

Absoluta sublimatione materiam fermantant, spiritum cum sua terra dealbata, et calce tanquam cum suo fermento coniungendo, aut animam cum corpore incorporando: Non enim possunt ostendere suas virtutes permanentes accidentia spiritualia, nisi cum corporibus fixis coniungantur, tanquam cum fermento, quod reducit sibi appositum ad sui naturam, colorem et saporem, per mutuam hanc et communem corporis et spiritus impressionem, fine qua opus perfici non potest, quemadmodum nec pasta sine fermento fermentari.

Ad maiorem autem nobilitatem materiae, illam exaltandam censent, spiritum augendo, terramque sublimando, et subtiliando per naturalem rectificationem, omnium elementorum circulationem, et veram graduationem ipsorum, donec ad perfectum ampleum reducantur. Tunc Salamandram suam solutionibus, et coagulationibus reiteratis in virtute augent, et cum novo fermento in virtute, et quantitate, idque in infinitu.

Ultimo faciunt proiectionem super imperfecta, ponderis unius supra plura secundum medicinae perfectionem: quanto enim magis subtiliatur, et tingitur, tanto abundantius operatur, et sic Naturam imitando, imperfecta metalla perficiunt ac in Lunam, et Solem convertunt, ex propriaque ipsius materia purificata arte, et subtiliata, deinde decoctione, et digestione fixata, donec in album, et tandem in rubrum prodeat colorem, volatilisque rursus facta et iterum fixa, donec ingressum habeat, et perfecte tingat, suam conficiunt medicinam, suumque pulverem, quem Lapidem philosophicum vocant: idque variis operationibus, diversis rebus, pluribus vasis, multisque fornacibus ut ex praedictis artis imperiti forte coniicient: cum tamen vero Philosopho in toto hoc magno licet opere, sit unica operatio unicaque vita, res una, vas unum solus ignis, solaque fornax, ut omnes illi uno ore fatentur. Sed relictis verbis rem ipsam accedamus: Ex hisce enim veluti in aerem proiectis verbis nihil adhuc specificari, quis non videt? Utrum vero lumen aliquod ex ipsa Alchymistarum in magna illa lapidis fabrica capiamus, iam videndum restat: ex iis enim quid sperandum, quid desperandum luce clarius patebit. Quomodo itaque prima materia metallorum educenda sit et praeparanda ex ipsa Alchymistarum 峒愇诚囄滴瓜佄�蟽 ostendamus. Paracelsus Materiam primigeniam metallorum hac 峒愇诚囄滴瓜佄�蟽 praeparat.

Sciendum itaque, ait, Resuscitationem metallorum duplicem esse: unum, quae metalla calcinata per reductionem in suum primum metallicum corpus redigat: alteram, quae metalla in suam primam materiam reducat, hoc est, in argentum vivum; atque ita quidem in posteriori proceditur. Calcina metalla per Mercurium vulgi, hanc calcem, et tantundem argenti vivi pone in sublimatorio, stent aliquamdiu, donec ambo in amalgama coagulentur; postea eleva mercurium per sublimationem a calce, elevatum iterum tere cum calce metallica, et sublima, ut antea: hoc toties fac, donec calx metallica tandem supra candelam, ut cera, vel glacies, liquefiat, tunc probe factum est. Hoc metallum ponatur in digestione ad suum tempus, et metallum ponatur in digestione ad suum tempus, et mutabitur totum in Mercurium vivum, hoc est, in primam suam materiam, qui quidem Mercurius metallorum et philosophorum appellatur, quem plurimi Alchymistae quaesiverunt, sed pauci invenerunt. Ita iam paratur Mercurius vivus ex omnibus metallis, nempe Mercurius 鈽� 鈾� 鈾� 鈾� 铀� &c. Verba clara sunt; sed si rite expendantur, non respondent praxi: Primo enim calciat datum metallum per Mercurium vulgi, quem omnes artifices reprobant, tanquam operi ineptum; deinde calcem in tantum sublimat, donec in amalgama coaguletur, quod sine dubio nihil aliud, quam mixtum ex calce et mercurio est: deinde hoc iterum teri praecipit, toties hanc operationem peragit, donec tanquam cera super ignem candelae liquefiat; deinde digestioni sive putrefactioni subiicit ad certum tempus, puta mensem philosophicum; totum in Mercurium convertatur, quem philosophorum dicit. Ego vero dico, nullum in hac operatione alium nobis Mercurium exhiberi, quam quo primo metallum calcinavit, etsi per sublimationem, putrefactionemque omnibus terrestribus faecibus ei commistis quam optime depurgatum; non tamen hinc sequi, hunc Philosophicum Mercurium a Mercurio vulgi indestructibili distingui, cum non nisi gradibus puritatis uti in omnibus sublimatis videre est differat. Quod vero dicit, totam hanc in Mercurium converti, naturalibus repugnat principiis;cum enim in calce metallica sulphur suam partem habeat sulphuream calcis partem in specie differentem Mercurium converti, dici neque potest neque debet; cum nulla in rerum natura res adeo depurari queat, quae non post fe nonnihil earum terrestrium partium, ex quibus constat, relinquat. Accedit, quod Mercurius etiam vulgi ex se et sua natura incorruptibilis, et indestructibilis sit neque enim igne ita domari potest, ut dum tenues evanuit in auras obvio frigore non statim in naturam pristinam, id est, fluidam revertatur, nulla ne minima quidem parte consumpta, uti iam saepius experimento comprobavimus. Falsum itaque est, quod Paracelsus hoc loco promittit.

Ioannes Azoth aliter conficit et praeparat primam materiam metallorum in ordine ad lapidem. Mercurius, inquit, est prima operis nostri materia, et postea fit menstruum solutivum corporum, lac virginis, et nutrimentum nigrae terrae simulque azoth ablutionis. Ex ipso Mercurio nostro solo elicitur omnis virtus artis. Est in Mercurio quidquid quaerunt sapientes. Quomodo vero Mercurius ille praeparetur a Ioane Azotho, qui sua pleraque ex Raymundo Lullo descripsit, accipe.

CAPUT II.

Utrum vera et realis transmutatio unius metalli in aliud detur.

Est hoc praecipuum fundamentum eorum, qui Auriferam artem profitentur, quo artem veram, et realem esse demonstrare se posse existimant; et ego illis libens subscriberem, si non quoad praxin, saltem quoad theoriam; si mihi occultae Nature semitae, si abditae Nature in operationibus suis industrie, quibus in rerum genesi utitur; praecisa et absoluta combinandarum rerum proportio haud ignotae forent. Verum cum Ecclesiastici testimonio cunctae res sint difficiles, nec eas sermone quis explicare queat; Hinc exoritur illa animorum in indagandis rebus Naturae perplexitas, mentisque stupor, quo perculsa quanto in intima rerum indagine plus se profecisse videt, tanto a veritatis limine remotiorem ad huc se esse deprehendit; ut proinde solis Angelis, daemonibusque intimus Naturae nucleus abditi caloris nidi, rerumque possibilium cum activis coaptatarum modus, ratio et absolutissima proportio cognita sit. Quae admiranda rerum scientia, si humano intellectui communicaretur, is haud dubie ad illud tandem, quod iam ab innumeris fere Philosophis unice quaesitum, tanto, tamque pertinaci studio, multorum annorum spatio, irrito labore exoptatum fuit, pervenire posset. Felix sane is, et ter, quaterque beatus, quem aliquando in Naturae indagine beatus error fortuito casu ad magni alicuius inventi adyta perduxerit. His tamen difficultatibus non obstantibus nonnulli artis certitudinem tanta constantia tuentur, tanta pertinacia defendunt, ut ad fidem ignaris rerum faciendam non dicam sub dubio, sed vel Geometrica apodixi artis veritatem infallibilem demonstrare se velle expresse videantur. Ego sane uti Artem 峒�未蠀谓伪蟿慰谓 non facile asseram, ita quoque quoad theoriam, probabilem tantum esse at vix possibilem hominibus confidentius assero, hoc vel maxime capite motus, quod inter tot Theoricos nullus sit, qui huius rei praxin, nisi forsan diabolo magistro, aut solitis impositionum fucis, ostenderit, de quo in sequentibus fusius. Diabolum enim multa posse ex vera scientia in transmutatione rerum naturalium, constat, quae nos ne toto quidem ingenii conamine concipere possumus. Quis enim ex aerea substantia corpus humano corpori, aut animali cuicunque tandem haud absimile, humana industria formet? quis industria humana elementa perturber, tempestates excitet, mare inflet? quis insecta, atque omnis generis imperfecta animalia derepente producat? Certe praeter Angelum, aut daemonem, utpote qua pollet potentia humana superiori, neminem alium hoc praestare posse, quis non videt et tamen cum talia, ac tanta operantur, non ea miraculose, sed ex occulta nobis Naturae potentia, et efficacia praestant, inter quae Artem quoque auriferam, quam iuxta Naturae exemplar perfecte norunt, adnumerandam censeo. His itaque praelibatis, iam quid sit Metamophosis illa, seu transmutatio, qua Chrysopoei tanta miracula perpetrare se posse iactitant, examinemus, ex qua quid fieri, quid non fieri possit, luculenter patebit.

Metamorphosis, seu transmutatio metalli unius in aliud dupliciter considerari potest, primo per se, proprie et immediate; secundo per accidens, improprie, et mediante alio. Illa proprie, per se et immediate transmutantur, quibus immutationis in est aptitudo, et capacitas, quaeque commune quoddam subiectum, quod immutationem recipiat, habent, et quaecunque tandem subiecta proprie actionem per mutantem recipiunt; atque hoc pacto species mutari impossibile est sed speciei duntaxat illius individua: Atque hac sententia est Rogerii Baconis qui hisce nil aliud intelligit, nisi quod species rerum in abstracto permutari non possint sed in concreto, id est, specierum individua. Metamorphosis vero improprie sive per accidens et mediate sumpta illa dicitur, cui nulla inest permutationis aptitudo, neque commune subiectum permutabile neque ipsius actionis permutantis subiectum immediatum: sed haec omnia consequuntur ex aliquo subiecto hoc autem pacto species, et accidentia transmutari possunt. Verbi gratia: Argenteitas, qua est argenti species in abstracto sumpta transmutari non potest in speciem auri quae est Aureitas, neque argenteitatem, aureitatem fieri possibile est hoc enim sumpto modo species permutari non possunt, quia non subiectae per se accretionibus sensibilibus, nec in se compositionem habent partitam, vel contrariam, quae sit causa permutationis vel eius subiectum, sed per accidens quidem, et improprie, et mediante verbi grat igne transformantur, mutatione particularium, partibilium quae rerum, quae uti corruptibilia sunt et composita, sensibilibusque accretionibus obiecta, sive subiecta, ita quoque ea per varias deputationes, digestiones, sublimationesque quarum subiectum est metallica materia, in aliud transformantur: Unde hoc argentum, vel aurum factum est subiectum alterius speciei, quam alia complevit purgatio, aut digestio.

Ex hac definitione patet, Baconium per huiusmodi definitionem nihil aliud intellexisse, quam metallicam quandam transmutationem, qua per varias digestiones, putrefactionesque aurum fit subiectum alterius speciei, de quo nemo Philosophorum hucusque dubitavit: et experientia aperte docet, in mineralibus, metallicisque corporibus, quorum subiecta unius speciei mareria uti naturaliter in aliaque differentium specierum mineralia procedit ita varias quoque transmutationes perfecit ut fuse in praecedentibus de Metallorum genesi ostendimus, ex tanta lapidum, gemmarum caeterorumque mineralium specie differentium varietate patet.

Unde concludo, Aurum, Argentum, aes, plumbum, etc, etsi specie differant, quia tamen unicam subiectam materiam habent, quam nos supra litam seu vaporem sulphureo-salino-mercurialem diximus, hinc a metallis in specie quidem differunt, non tamen in materia; quia huiusmodi halitus DEO Elementis concreatus, aurum argentum, aut plumbum non est sed veluti semen quoddam, quod intra differentes Terrae matrices effusum, pro differentia matricum, differentia et mineralia et metalla varia industria, solutione, inquam, digestione, circulatione, et tandem coagulatione producit, quae innumeris exemplis in Octavo Libro lapidifici succi mirabili vi, ad quod vis in saxum convertendum, ostendimus. De admiranda vero Vegetabilis natur qua non solum una herba in aliam transmutatur, sedet ex herbarum putrescente succo, animaliumque putredine, differentis speciei animalia producuntur, metamorphosi, in ultimo huius Operis Libro magno experimentorum apparatu disseremus. Quis nutrimenti tum nominum, tum animalium in carnem sanguinem, transmutationem negat? Quid ignis non potest? cuius ope omnia tum mineralia, tum vegetabilia, animaliaque, in cinerem et ex cinere in vitrum convertuntur? Ex quibus aperte patet non Alchymicas species, sed subiecta specierum tantummodo transformari posse. Atque has Naturae per se operantis leges immutabiles esse, nemini dubium esse debet, atque adeo in suis operationibus utpote ab Archetypo Divini intellectus immediate dependentibus errare non possit. An vero artis humanae industria quispiam ad similis transmutationis apicem pertingere queat, hoc ipsum est, quod hic quaeritur; hoc enim nobis cum Alchymistis facessit negotium.

Paracelsus Transmutationem nihil aliud esse dicit, quam cum res suam formam amittit, atque adeo alteratur ut prorsus priori substantiae, et formae suae non sit similis sed aliam formam assumat, aliam essentiam, alium colorem, aliam virtutem aliam naturam et proprietatem, ut si metallum fiat, vitrum, vel lapis; si lignum fiat carbo, argilla lapis later, pellis gluten, linteum papyrus, hordeum equus, aut caper frumentum homo; hanc tamen transmutationem in Chymico negotio sine Lapide Philosophorum, et hunc lapidem sine septem Chymiae gradibus, quos in praecedentibus exposuimus, factu impossibilem iudicavit.

Paracelsus itaque, ut verum artis transmutatorie specimen der, primo variorum metallorum unius in aliud 渭蔚蟿伪渭蠈蟻蠁蠅蟽喂谓, docet lib de Transmutat. Metallorum; putatque se demonstrare posse, metalla specie non distingui, sed sed secundum maiorem tantum modo et minorem puritatem. Nos aurem ex propriis eius experimentis, quam ille dicit transmutationem illam veram non esse sedimpropriam et accidentalem tantum, sic ex eius verbis ostendimus. Transmutatio, inquit, metallorum, magnum secretum in Natura est, et dfficulter fieri potest multorum impedimentorum, et adversitatum causa; attamen contra naturam non est, neque contra DEI ordinationem, ut multi falso loquuntur.

Ut autem minora, et imputiora metalla, ut vocant, Iupiter, Saturnus, Mars et Mercurius, in maiora et purissima perfectissimaque metalla, utpote in Solem et Lunam transmutentur, absque tinctura et lapide Philosophorum, fieri non potest: in reliquis tamen in se invicem transmutandis cum difficile non sit, apponimus.

EXPERIMENTUM I.

Transmutatio Martis in Venerem, sive ferri in cuprum.

Transmutatio haec variis modis fieri potest. Primo si limatura ferri in aqua vitrioli coquatur: Secundo si laminae ferreae cum vitriolo calcinato caemententur: Tertio si candentes lamine ferreae oleo vitrioli extinguantur: Addo ego, si laminae ferreae tenues aquae vitriolatae solummodo imponantur. Atque hasce Paracelsus veras transmutationes esse dicit, quod nos, uti in praecedentibus fuse docuimus, negamus; cum hanc mutationem nihil aliud esse asseramus, quam corpusculorum aeratorum in vitriolo latentium, ad ferrum, quod naturaliter appetunt, confluxum: Cum enim singularis magnetismus ferrum inter, et cuprum, uti et vitriolum sive calcinatum sive in aquam resolutum sit hinc fit, ut statim ac ferrum invenerit, illud tenacissimo amplexu stringat, et acrimonia in scoriam resolvat, quibus uti vitriolata corpuscula unita ex miro, quem ad eas habent, consensu, commiscentur: ita quoque facile in purissimum es decoquuntur; cuius rei experimentum quotidie exteris in meo Museo ostenditur. Si enim transmutatio vera, et realis foret, tum corpuscula vitriolata sive calcinata sive cruda et fixa, sive aquae insint (eiusdem enim generis natura sunt) in totam ferream substantiam converti deberent, quod experientiae repugnat: atque adeo Paracelsus hoc loco sua opinione falsus est. Sed videamus alias ab eo allatas transmutationes. Potest quoque, inquit limatura ferri quafiin plumbum reduci et transmutari, ita ut prorsus molle fiat, ut nativum plumbum, sed non facile fluit. Fit autem hac ratione.

EXPERIMENTUM II

Ferri in plumbum transmutatio, secundum Paracelsum.

Cape limaturam ferri, et tantundem optimi pulveris liquefactitii, miscentur, ponantur in tigillo, et in furno ventoso fat ignis fortis talis, ne ferrum fluat, sed quasi in caemento stet integram horam, postea fortifica ignem strenue, ut candescat, et fluat; denique tigillum per se frigefieri sinito, et invenies regulum plumbi in tigillo, mollem, et ductilem, ut nativum plumbum.

Hanc dicit esse transmutationem ferri in plumbum, in qua sibi ipsi contradicit: Cum expresse dicat limaturam ferri quasi in plumbum, id est, in plumbi similitudinem quandam deduci, et transmutari posse: addit, id non facile fluere sed mollescere tantum. Causam ego istius rei meliorem assigno, et est, quod ferrum uti ex sulphure adusto, et exigua humiditate constat, ita quoque adusto sulphure cum reliqua loppa per ignis efficaciam absumpta partes ad fluxionem aptiores reddantur. Non itaque haec transmutatio est sed mera fit depuratio, quemadmodum saepe in nostro Collegii Romani Ergasterio ex Marte regulum fulgidum, et splendentem fieri vidi ex scobe ferri, et antimonio compositum, quod vel ipse Paracelsus subdole reticet, dum loco antimonii dubia voce utitur pulveris liquefactitii qui addi debet, ut inde regulus non plumbi sed Martis emergat. Patet itaque ex hisce denuo Paracelsi in suis experimentis fallacia. Sed iam videamus quomodo aes in plumbum transmutet, et utrum haec vera transmutatio dici possit.

EXPERIMENTUM III.

Transmutatio Aeris, sive Veneris in plumbum, sive Saturnum.

Primo, inquit, omniam, cuprum Mercurio sublimato, et Arsenico fixo in album redige, candidum ut Luna, postea id granulato; huius et boni pulveris reductitii recipe aan, et primo quidem caementa, postremo in regulum funde, et habebis verum plumbi regulum. Hanc veram transmutationem esse non posse, hinc patet quod Mercurius, et Arsenicum ubi a volaverint, cuprum alba tinctura praeditum relinquant; adusti sulphuris parte, cum reliquis scoriis consumpta; unde per ignem veluti de purgati candidam et molliorem, magisque fluidam substantiam reguli instar acquirit. Atque hoc sequenti apposito experimento luculentissime comprobari potest, quomodo sine ulla difficultate regulus ille quem plumbi dicit in pristinum statum cupri reduci possit, quod non fieret, si vera et realis transmutatio foret.

EXPERIMENTUM IV.

Plumbi in cuprum reductio.

Laminas plumbi sive etiam regulum, quem paulo ante ex cupro eduxerat, vitriolo calcinato, vel croco artis stratificato, caementato, denique liquefacito, et videbis putaticium plumbi regulum in optimum aes ponderosum, et malleabile reductum. Causa est, quod ex prima reductione cupri in plumbum putatitium aeri decesserat, id modo per vitrioli calcinati, et croci Martis additionem in pristinum statum aeris, seu cupri rubri teducitur; quam quidem meliori iure immutatione, quam transmutationem dixerim, et ex sequenti experimento patet. Si enim tale cuprum in subtiles laminas redactum, tutia, aut calaminari pulvere ut Chymice loquar, stratificetur, caementatumque postremo fundatur, id in aurichalcum transire reperies, splendore auri haud absimile. Vide quae supra de cupro in aurichalcum immutando uberius locutus sum: neque enim in hoc experimento ulla substantiae fit mutatio, sed cuprum solum modo ex rubro in aureum colorem tingitur: Cum hoc, uti alibi ostendimus, denuo ex aureo in rubrum reduci possit.

EXPERIMENTUM V.

铀� in 鈾� transmutatio, sive plumbi in stannum.

Quomodo vero in stannum plumbum immutari possit, Paracelsus hisce verbis docet: Plumbum in laminas subtiles redactas stratifica cum sale ammoniace, caementa, et postremo funde, et supra dictum est. Hoc pacto plubo oneris nigredo et obscuritas tollitur, et in albedine pulcherrima Anglico stanno simillimum videbitur. Cuius quidem rei ratio alia nulla est, nisi, quod Sal ammoniacum. Mercurium sat copiosum in plumbo latentem in fumum resolvat, quo ablato una cum fuligine plumbi in duriorem splendidioremque substantiam, videlicet stannum, quod et ideo plumbum candidum vocant, degenerare necesse est: neque hac transmutatio proprie dici possit: cum idem Mercurius in locum eius, qui avolarat per Sal Ammoniacum, stanno denuo iunctus, id denuo in plumbum atrum reducere possit: uti experientia me docet.

Hisce transmutationibus praemissis, Paracelsus, ut realem transmutationem persuadeat, addit arcanum in lapidosa substantia arca norum omnium maximum: verba eius pono: Similiter sciatis de magnete, qui in decuplam potentiam et virtutem transmutari postest, nempe hoc modo: Arrigite aures Magneticae artis doctores, quam ingens vobis secretum pandat Paracelsus. Recipe Magnetem, et in carbonibus candefac, ita quidem ut calescat tamen non sit ignitus. Quomodo autem candefactio magnetis ab ignitione differat, equidem capere non possum, quem statim in oleo croci Martis, qui ex optimo chalybe sit factus, extingue, ut imbibat quantum capere potest: hoc pacto magnetem adeo efficacem reddit, ut per eum claves ex pariete evellas, et similia mirabilia operari poteris, quae alius magnes nunquam facere potest. Et in alio loco asserit; si magnetem in sale Echeneidis, sepelias, tantae virtutis futurum, ut ex ipso puteo ferrum attrahere possit. Haec sunt arcana Paracelsi, sacramenta, utique tanto ineptiora, quanto falsiora sunt. Si sollemnis hic Magister vel prima magnetis principia novisset, tam stolida non effutisset. Quis enim nescit, uti in Arte mea Magnetica per frequentia experimenta docui, magnetem carbonibus tumulatum, statim omni virtute tractiva destitui, adeoque nihil magneti adeo contrarium esse, quam calorem intensum, non dicam ignis, sed vel ipsius Solis, quem sine detrimento sui sustinere nequit experimento frequenti compererim. Quis autem credat huic impudentissimo iactatori magnetem in sale Echeneidis, quam Remoram vocant, sepultum, tantam virtutem acquirere, ut e puteo ferrum collapsum extrahat, aut quomodo huius rei experimentum a se factum cum veritate dicere potest cum de Echeneide sive Remora utrum unquam in rerum natura extiterit, inter Naturalis historiae scriptores maxime controversum sit. Undeautem is tot remoras habuerit, ut ex iis salem extrahere potuerit, quis coni icere poterit Vides itaque, Lector huius hominis in asserendis rebus praeceps ingenium, audaciamque prorsus intolerabilem. Patet itaque. Paracelsum eius ingenii fuisse, ut si quid audiret novum, et admirabile in rerum Natura sive verum, sive falsum, id ipsum statim ad suas ineptias transtulerit, ne intima quaevis Naturae mysteria, verius fabulas, nescire videretur.

Audiverat is, et legerat forsan de Remora tanta virtute tractiva praedita, ut vel ipsas onerarias naves, palmaris magnitudinis pisciculus sisteret: Unde statim eam ad magnetem roborandum assumpsit, non inquirens utrum illa vere existat in Natura, et utrum eandem virtutis tractivae speciem cum magnete obrineat; sed huiusmodi imposturae uberius insequentibus aperientur.

Iam ad rhombum , uti dici solet. Secuti sunt hunc discipuli eius, nescio qua 未喂尉慰渭伪v委伪 perciti. Cum enim plerique avidissime in literalem metallorum transmutationem ferrentur, neque tamen spem aviditatemque suam ullo explere modo possent, aut magnificis pollicitationibus, que is artis magnae finem se consecutos esse gloriabantur, satis, facere valerent: quidam audacia plusquam Thrasonica, dum dolis, fucisque liberalius indulgerent, temeritatis cum summa insaniae nota condignas luerunt penas. Nonnulli cautiores ne pseudorechnias crimine notarentur, fucoso ad tegendam imperitiam induti pallio. Lullum, eiusque sectatores, Ulstadium, Rupicissam, caeterosque Magistros Paracelsi, mordaci penna secuti, indignis probris perpetuo vellicare non destiterunt. Celum Lullianum quintamque essentiam veluti rem ludicram, et nullius in transmutatoria momenti irriserunt despexeruntque: imo cum ab eo omnia descripsissent, sub alio tamen sensu, ne plagiarii criminis convincerentur, novam quidem, sed subdolam Chrysopoeiae telam texuerunt ex parabolico, magico, et philosophico Hermetis, Turbae philosophorum et Villanovani rosario deductam, quam tamen ne inscitiea arguerentur, Ovidii Metamorphosi, Aesopi Apologis, Ariete Colchico, Cantico Salomonis, aliisque, quae quovis modo ad intentum facere videbantur, allegoricis ratiociniis tegendam censuere; eo demum impietatis pervenerunt ut summa Christi Servatoris nostri beneficia, Incarnationem, Nativitatem Passionem, Mortem, Resurrectionemque, caeterasque coelestis doctrinae partes et abdita Euangelii sacramenta, Lapidi, impio sane ausu, accommodare non sint verecundati. Quidam rursus Paracelsi sectatores audita voce (Medicina) metallorum imperfectorum correctrice, eam non solum ad Medicam transtulerunt facultatem, sed et similibus transmutationibus pharmaceuticen polluerunt, non considerantes otiosam supervacaneamque esse metabolicam illam metallorum medicinam, si una generali in Solem converterentur omnia. Hinc rursum in transversum acti quidam, dum modum perfecta metalla in aurum transmutandine sciunt, ad apparentes quasdam imperfectorum metallorum in imperfectas commutationes, id est, Martis in Venerem, Saturni in Iovem Stibii in plumbum, transformationes conversi, veluti opera in perfectis metallis desperata, lapidem Sisyphi verius, quam Philosophorum insano labore et finefructu non sine sapientum risu volverunt revolveruntque.

Quercetanus Paracelsi assecla cum innumeras tricas in transmutatione occurrentes cognosceret, ne in inutili opere, et operam, et oleum perderet, ab Alchymia ad Chymiam medicam transfuga, rationem sui consilii hisce verbis dat. Quid enim tum postea, si aurum face re possis ex argento vivo, et mercurialibus metallis, eaque arte tibi ipsi miseriam concilies, interim salute humanaque auro, gemmisque pretiosior est, neglecta. Recte utique, si quoque eam se nescire addidisset.

Castris itaque Paracelsi relictis, Lullum secutus, alium sibi lapidem volvendum censuit, quem libro edito de Veterum philosophorum verae medicinae materia, praeparationis modo eiusque in morbis sanandis potentia, ex quinta vini essentia extractum proposuit: Atque hunc, ait, verum esse a priscis intentum Philosophorum lapidem: illudque ex illo fictitii Morieni epiphonemate probat. Lapis noster est aqua extracta et separata a corpore nostro, quae dicitur prima materia; aurum enim philosophorum, ait Quercetanus, seu lapis, nihil aliud est, quam quaedam arte compilata medicina temperata, quae tanquam forma separata a suo corpore ad tantam subtilitatem reducta est, ut in quodvis obiectum, instar formae coelestis praeparatam a Natura sibi materiam operetur. Sed quid, quaeso, lapis vegetabilis cum minerali, aut metallico, convenienti, aut proportionis habeat, dispicere nulla ratione possum: Anne ex bestia herbam, plantamque, aut ex planta metallum educere contraria Naturae via queat, ipse viderit. Alii, quos pudet tante loquendi inconstanti, et perplexitatis, Lullum, Quercetanum, caeterosque Lulli sequaces, dum Lapidem ex quinta auri essentia conficiunt excusant; omnia videlicet a Lullo de coelo suo vegetabili prolata, sub puro metaphorico sensu accipienda esse. Sed qui legerit Lulli librum, cui titulus est Coelum Philosophorum, is ex ipso Magisterii processu luce meridiana clarius perspiciet nil ibidem aliud exhibuisse, quam Panaceam quandam, omnium in firmitatum humani corporis curationi mire opportunam; unde abiecta metallorum transmutatoria ceu conclamata, soli vegetabili huic lapidi tanti ad sanitatem non solum conservandam sed et prolongandam, momenti, incubuit. Qui vero ad instimabiles aureae Naturae thesauros plus aequo adspirant, hi reiecto et vegetabili, et animalilapide, ceu incongruis et heterogeneis, soli minerali conficiendo indefesso quidem, at frustraneo prorsus labore incubuerunt: et ut ingentia Naturae sacramenta soli possidere viderentur iis artis processum sententiarum monstris involverunt quae nec assequi possis intelligendo, nedum scribendo imitari nedum mulari excogitando. Et ne iis iniuriam facere videar, totius transmutatoriae arris processum ad incudem hic revocandum duxi; ut Lector vel ex ipsa 峒愇诚囄滴瓜佄�未喂, et procedendi modo, luculentissime videat, consistere non posse, quod tot contradictionum nodis intricatum, tot absonis similitudinum involucris tectum, tot denique rerum coaptadarum difformitate confusum est.

CAPUT III.

De Lapidis, et Tincturae Philosophorum conficiendae modo, et ratione.

Non dicam hoc loco de pseudochymiastrorum, sed de primiordinis Alchymistarum in lapidis structura processu, ut ex eorum modo, et ratione, quid de reliquis sperandum sit, elucescat: quos inter principem locum post Arabes Hermetem fictitium, Gebrum, Rasin, Haled, Hamuel, aliosque innumeros obtinent, Lullus, Villanovanus, Ioannes Azoth auctor fictus, Rupicissa, Trevisanus, Bernardus, Isaacus Hollandus, Paracelsus, et quotquot in diversas sectas divisi hanc artem excoluerunt. Arabes Lapidis, tincturaeque artificium hoc modo proposuerunt, Auctore ero, quem secuti sunt.

Sumatur lapis in Capitulis notus, id est, argentum vivum, seu Mercurius philosophorum, quem 夭賷亘賯 Zebacae vocant: post praeparationem, ante praeparationem vero lapides illi, ex quibus elicitur. Assiduo fiat super illo opus sublimationis primi gradus cum instantia operis, donec mundetur ab impuritate corrumpente; fitque purissimus et ultimo volatilis. Quomodo autem hoc fiat per sublimationem in sequenti processu manifestabitur. Tertio figatur hic per odor fixionis, donec ignis asperitate quiescat: hic consistit meta secundi gradus: id est, elixir iam suo gradu fixum habes. Quarto tractetur etiam lapis tertio gradu, qui in ultimo praeparationis complemento consistit, ut iam fixum lapidem per modos sublimationis volatilem facias, et volatilem fixum: hunc solves, iterumque volare facies, et coagules denuo, donec fluat, absque fumo tamen, et ingrediatur, et tingat, alteretque in complemento Solifico, et Lunifico vero, vel donic proiectione sui aurum, et argentum efficiat completum, quae res multiplici repetitione eiusdem laboris indiget: latet hic thesaurus incomparabilis, arcanum pretiosissimum, et supra omne arcanum scientiarum huius mundi. Ita Geber. Et quoniam haec omnia gratis dicta sine ulteriori explicatione videri possint: Hinc apponam Raymundi Lulli, et Ioannis Azothi, qui quasi de verbo ad verbum sua ex Lullo descripsit, processum, qui uti Arabum descriptioni conformis est, ita quoque Lullum ex Arabibus eum descripsisse, nulli dubium esse debet. Raymundi Lulli et Ioannis Azoth ad magni Lapidis ticturaeque complementum processus.

Dividitur Alchymistarum turba circa hunc processum in duas sectas: quorum alii ad lapidis confectionem requirunt aurum minerale purissimum alii sine ullo auri additamento negotium confici posse putant: et uti illi verum, et genuinum semen terrae suae philosophice, ita hi lolium inserunt: ita tamen ut ad desideratum auri fructum persvenire se posse putent quo nil stolidius esse potest. Sed iam ad processum Lullianum, Azoticumque.

PRAGMATIA I.

Sublimatio Mercurii

Primo quidem in sua Clavicula docet Lullus nonnullas ad Lapidem tincturamque Philosophicam compositiones aquarum, ad operis executionem necessarias; Et primo quidem sublimationem hydragyri docet, cui iungi praecipit unam vitrioli Romani libram, et decem salis communis uncias. Sed quia operatio fusior, quam ut Lector eam ferat, eam omittendam duxi. Mercurius itaque hac operatione ad summam puritatem deductus, servandus est. Secundo praeparare docet aquam quam vitae vocat, hoc pacto.

PRAGMATIA II.

Aquae vitae praeparatio, quae quidem nil aliud est, quam aqua fortis.

Cape vitrioli Romani libras duas. Aluminis calcinati tantundem, halinitri libram unam, contrita mitte in cucurbitam, et alembico rostrato addito distilla aquam fortem secundum artem: primo igni lento bene clausisiuncturis, deinde fortiori, et tandem fortissimo, ut alembicus rubefiat: tunc cessa. Optimum feceris, si huius aquae libras tres aut quatuor obtineas. Postea ut regiam aquam habeas, sic operare: In praeparatae iam aquae fortis libra solve salis ammoniaci trientem, et ex viridi colore abibit in citrinum, poterit aurum solvere cutemque flavo tingere, quam analogice chelydoniae succum dicunt. Solvit etiam cinnabarim, sulphur, argentumque vivum sublimatum: hanc serva in vitro bene obturato loco tepido. Hac peracta docet praeparare aquam Mercurialem eo qui sequitur, modo.

PRAGMATIA III.

Aquae Mercurialis praeparatio.

Cape aquae Regis paulo ante praeparatae lib unam; Mercurii supra sublimati puri, densi, clari, ponderosi uncias sex, quas cucurbitae forti committes. In eam iniicies paulatim Mercurium, deinde orificium obstrue, ne salis ammoniaci vis exspiret, et in cineres temperate calentes colloca, et sic aqua Mercurium solvet, et si post solutionem aliquid remanserit, id nova aquae regiae superinfusione solvatur, et sic procedes donec totum sit dissolutum. Posteriores solutiones appone priori, lento motu, ne effervescat, et clauso vitro aquam in suum usum referunt. Huius aquae perfectionis signum est, si iniecta cuprea bracteola argenteo colore tingatur. Atque haec est aqua, qua omnia corpora metallica in Mercurium seu primam materiam reduci existimant. Quomodo vero haec aqua ad summam puritatem duci queat, sequenti modo docet.

PRAGMATIA IV.

Aquae Mercurialis depurgatio, qui Mercurius Philosophorum dicitur, et metallica corpora in primam materiam reducit.

Aquam Mercurialem paulo ante descriptam in cucurbitam longi, et angusti colli infunde. Pone in simum equinum bene digestum quatuordecim dierum spatio in vase exacte clauso; ine ibi in putrefactione et faecibus ex aque corpore separatis ad vitri fundum subsidentibus relinquetur aqua flava et citrina: deinde vitrum ex fimo transferatur ad furnum cineris, et per alembicum, iuxta artem, aquam distilla igne lento, et prodibit aqua clarissima ponderosa, quam in hac operatione Lac Virginis, acetum acerrimum, aquam perennem dicunt; continuato ignem, donec totum liquorem clarum eduxeris; quo facto igni diminuto furnum refrigescere sine, aquam serva. Signum perfectionis est, si gutta in laminam aeream candefactam superaffusa, eam statim penetret, albo relicto vestigio. Atque haec aqua ad summam puritatem deducta, omnibusque corrosivis qualitatibus exuta, corpora metallica in primam materiam reducit, unde et Mercurius Philosophorum dicitur. Quomodo vero huius ope metallica corpora in primam materiam reduci queant sequenti praxi docet.

PRAGMATIA V.

Quomodo corpora metallica im Mercurium seu primam materiam resolvantur.

Si Argentum in Mercurium tibi solvendi sit animus, sic operare. Argentum pure fulminatum, et repurgatum redige in scobem minatam, vel tenuissima folia per bractearium in papyri formam extensa; haec cum sale praeparato in marmore contere, ut pulvis exactus fiat, quem aqua calente ablutum ab omni salsedine sicca, siccatum pone in concham, imbibitum oleo tartari resicca, identidem repetendo. Tandem arefactum tere in calcem, tritum in cucurbitam aut phialam pone: affunde, quam paulo ante praeparavimus aquam Mercurialem ad altitudinem duorum digitorum; et hoc per actopone supra ignem lenem in cineribus, etaqua mercurialis vertet calcem in Mercurium. Si tota non est conversa effusa priori aqua cum Mercurio, affunde novam, et procede similiter; aquam effunde caute in aliud vitrum, Mercurium vero repone in patinam seu calicem vitreum: eum, ut mundus fiat, aqua salsa ablue; deinde exsiccata humiditate exprime eum per pannum, vel coriaceam bursam, si nihil remanserit, bene fit: si quid vero insolutum remanserit, repetitio instituenda est, donec expressus per pannum Cotonaeum nil remanserit. Signa perfectionis huius Mercurii prima sunt, tarditas in cursu maior, quam argenti vivi vulgaris. Secundum, si supra laminam ignitam positus, exhalatusque post se relinquat notam fixitatis. Hunc Mercurium si augmentare velis, accipe Mercurii paulo ante praeparati uncias quatuor, vel quot voles: Adde limaturae argenti purissimi dimidium, et fiat amalgama. Hoc misce cum argenti vivi optime depurgati partibus duodecim: mitte in vitrum, quod bene claudes: infer in ignem cinerem blandum ibique detine mensem ut fiat resolutio in Mercurium: tunc dicetur summe volatilis superare summam fixi, et hunc eundem facit volatilem, et hanc operationem pro libitu ad quod vis augmentum repetere poteris. Hoc Lullus et Azotbius dicunt esse totum et unicum secretum Philosophorum. Idem vero processus valet, si pro argento aurum capies.

Atque hactenus omnia recte, et scite dicta sunt, utpote quae experientiae non contradicant. Restat itaque ut modo doceamus, quomodo, et an ope huius id, quod tanto pere iam a tot seculis desideratum fuit, idest, Lapidem illum, seu tincturam consequi possimus, et qua via, et ratione tinctura Physica ab Alchymistis beneficio praemissi apparatus confici possit.

Dicunt itaque tincturam albam, et rubeam, quam Elixir vocant, ex solo Mlercurio Philosophorum supra Mercurium, et omnia corpora metallica imperfecta proiectam, in vera, perfecta, naturalibusque meliora transmutari poss, ex solo, inquam, Mercurio sapientum, qui non est Mercurius vulgi, sed est prima metallorum materia; ex qua omnis virtus Alchymica elici dicitur: cui nullam rem extraneam, praeter aurum, et argentum in fermentatione lapidis veluti coadiutores quosdam, per quos opus verum Chymicum perficitur addi debere censent. Nam ut Nicolaus Barnaudus dicit, materia Chrysopeiae est aurum finissimum ex minera tractum, non fabrile, aut mistum, sed optimae not. Aurum, inquit, obryzum, quale Genesis c.3, in Hevilah ad Phison Paradis fluvium, aut in Ophir provenit; veruntamen uti utriusque Regionis locus, situsque mirum in modum ab Interpretibus controvertitur, ita quoque ridiculum est, Chymicos ad incognitas huiusmodi aurifodinas Lapidis gratia relegare. Miror sane hunc Auctorem eosdem non ad Rhiphaeos quoque montes, ad gryphos Hyperboreos praestantissimi auri custodes ut tandem aurum negotio Chymico congruum consequantur remisisse. Sed relinquamus has Alchymistarum nugas: Alii aurum 峒�蟺蠀蟻慰谓, sive ignem non expertum seligunt ad suum intentum. Quidquid sit, sine auro et argento melioris notae nihil prorsus conficies, quibus et nos penitus, penitusque subscribimus, quamvis haec non sit veterum Philosophorum intentio. Sed iam operationes queis Lapidis tinctura per sublimationem, qua veluti unica caeteri septem operationum gradus, quae sunt distillatio adscensio, descensio, coagulatio putrefactio, calcinatio, fixatatio continentur, perfici asserunt, videamus, atque examinemus. Sic autem procedunt.

Operatio I. Quae vocatur Mercurii corporalis preaparatio Mercurium Philosophorum supra praeparatum pone in phialam: orificium claude Hermetice ne possit exspirare: pone eum ad suffocandum in suo lectulo, bene strato temperati caloris per mensem philosophorum sub tenui calore, donec per se sudet, nec amplius ascendat, aut descendat, sed quiescat, et coaguletur in nigram terram, quod caput cori vocatur, et terra faex nigra, et Philosophorum sulphur, nigrum, vir et masculus dicitur, una res diversis nominibus: atque ex hac prima operatione per coagulationem ex liquido fit spissum, ex frigido humido, uti aiunt, calido siccum per elementorum separationem.

Operatio l . Qua nigra terra dealbatur, sic procedit: Capitis corvi, seu nigrae terra cape partes duas, adde eis aquae physicae reservatae id est Mercurialis supra praeparatae partem unam, ita terram siccam aqua imbibat, donec totam consumserit, ipsaque aqua penitus transierit in corpus terrae nigrae. Cum primum fuerit commista, claude vitrum, et pone in cupellam cinerum; adhibe calorem temperatum tanquam in molli strato exsiccetur continuo calore per octiduum tunc enim incipiet paulatim dealbari. Exime ex vitro, et iterum pota lacte virgineo postquam bibit, repone in suum alveolum, seu phialam, lectumque caloris temperati, ut iterum exsiccetur, sicuti ante, et hoc per quatuor vices. Per hanc itaque operationem terram nigram, seu Caput Corvi ob omni foeditate sufficienter purgatum, ad albedinem intentam reduxisti quam quidem serva diligenter, habes enim, quod desiderare, ut loquuntur, potes, terram albam foliatam, sulphur album, Magnesiam albam, qua fieri putant coniunctionem auri, argenti, et mortuorum corporum vivificationem, qua imbibitione quilibet fructus emergit centuplus adeo ut ad intentum nil aliud restet, nisi fermentatio, qua foetus quadantenus animari dicitur; iuxta illud in Turba Philosophorum: Serite aurum nostrum in terram albam foliatam, et portabit vobis fructum centuplum cuius virtutem tantam esse dicunt, ut multiplicetur in infinitum: atque hoc esse Elixir illud desideratum album, tingens Mercurium, et omne corpus metallicum imperfectum in Lunam sive Argentum verissimum addunt tamen fermentum corpus mortuum intrare non posse nisi mediante aqua mercuriali, que instar paranymphae matrimonium compleat.

Habes hic, Lector, universam pragmatiam ad Lapidis, tincturaeque confectionem, et ab omni parabolicarum locutionum obscuritate vindicaram, quoad literam, quantum fieri potuit, clarissime expositam evolutamque: ut proinde nemo Alchymistarum conqueri possit, aut terminos minus tecte intellectos, aut multa studio et ad artem occultandam, omissi fuisse: quod tamen si asserunt, Dico, nulli unquam Artifici chrysopoeo fidem habendam sed ad aliquam sibi famam magna Artis scientia comparandam quidlibet pro quolibet summa et intolerabili impostura posuisse: quibus quidem loquendi modis, dici, vix potest, quantum Artis possibilitati praeiudicent. Cum itaque verba clara sint et praxis methodice prolata ab omnibus facile in praxin reduci possit, iam restat, ut ad Physicam bilancem singula ponderemus; et an huiusmodi intentum chrisopoeias arcanum obtineri possit, ostendamus: Neque enim sibi Iector persuadeat velim, tam me credulum esse ur quicquid Alchymistae mirandarum rerum effutiunt, tanquam Euangelii sacramentum reverear et adorem: praesertim cum plerique nulla abditarum rerum physicarum scientia polleant, neque combinandarum rerum artem calleant, qua sola veritas a falsitate, legitimum ab illegitimo absonum a consono secernitur: neque me tam imperitum existiment, ut de Arte Chymica quum iudicium ferre non queam: Quae cum ita sint, iam telam coeptam ordiamur.

Si quispiam hanc a Ioanne Azotho, qui a Lullo totam accepit, propositam Lapidis 峒愇诚囄滴瓜佄废兾刮� penitius subierit et cum aliis eiusdem farinae auctoribus compararit: is primo inveniet, magnam esse in modo operandi diversitatem: Qui in nonnullis quidem conveniunt, in aliis tamen, pluribusque adeo differunt, ut negotium in duas sectiones abierit. Paracelsistae non solum sine auri, aut argenti mineralis assumptione lapidem fieri posse contendunt, sed solo Mercurio philosophorum intentum operis finem se consequi posse sibi imaginantur, dum spiritum Mercurii vini ope extractum, quem tum in vena cinnabrii, aut fossili vena minii, rumin liquore sublimati nidulari dicunt, eliciunt; sed quomodo sine auro, et argento rubrum, aut candidum elixir quidpiam in aurum, in quo nunquam fuit, tingere possit, quis credet nisi forsan cinnabrium, minium aut antimonium (quod pro liquore sublimati ponit) nonnihil auri continuerit, sumpserit; At hoc pacto rubrum quidem, aut candidum elixir faciet, inde tamen nunquam multiplicativam virtutem tinturae extrahet sed tantum solummodo auri extrahet quantum in cinnabrio, minio aut antimonio in minera auri commixtum fuit. Ex quo aperte Paracelsi impostura patet, qui ex pura minera Mercurii promiserit id quod in ipsa per Naturam non est. Quae et scite sane docet vel ipse inter caeteros non minimus Alchymista Basilius Valentinus c. de reb. Natur. Et Lullus huic subscribit hisce verbis: Mercurium nostrum ex auro, et argento per aquam mercurialem factam, iungendum esse cum proportionali quantitate argenti vivi. Quomodo vero exeo cinnabaris, aut minium fossile (in quo plerumque solus Mercurius nidulatur) ita praeparari queat, ut inde fiat lapis aurificus, quis credet? quomodo id dabit, quod non habet? Dicunt forsan, ex semine 蠂蟻蠀蟽慰纬慰谓峥� in intimoeius centro existente. Sed quis, rogo, semen auri in cinnabari, nisi ei a natura accretum fuerit, quaerat? nemo sane nisi principiorum Naturae ignarus et consequenter impostor; Sed de hac fucata metamorphosi in sequentibus pluribus.

Venio ad eos, qui Aurum obryzum, nobiliorisque notae Argentum assumunt quidem ad Lapidis opus; sed et hi inter se in modo discrepant. Quidam aurum, ex quo semen mercuriale extrahitur, in suam pristinam naturam reduci posse credunt; Ita Nicolaus Barnaudus in Lapidis sui confectione. Sed videamus modum operandi.

Accipe, inquit, auribryzi uncias duas, Mercurii magno artis studio elaborati decuplum, misce, et igne languido dissolve, usque dum mercruius expiret, aurique impositi pondus maneat in atrum pulverem redactum, qui tamen liquatus in pristinam auri naturam converti possit. Ex hoc pulvere elicit ope balnei roris mercurium, usquedum pulvis in calcem niveam devergat; quo perseptemplicem elutionem purificato, prodibit inde tandem Azoth, spiritus vivens, cuius terra fermentum est, aqua mas, calx foemina, quorum complexu nasitur infans, id est, lapis. Hanc calcem purificatam, seu Solem philosophorum obturato vase putrefacito, seponitoque ad digerendum 40 diebus, usque dum in humorem album, et crassum liquescat, cui iustis dierum intervallis aquam mercurialem sensim affundes relinquesque, donec vires suas recurperet, coibitque iterum, et hoc toties, donec totam suam aquam imbiberit, tunc uterus clausus est, ne quid exspiret, nasciturque desideratus lapis; quem si posueris supra mercurium in novo tigillo aperto, tunc ad drachmas duas pones 1/12 grani partem: da fortem ignem, postea added poracem, et habebis unam drachmam auri, et si multiplicationem noris, lapide non indigebis. Haec Bernaudus. ln hac Pragmatia multa mystica verba reperio, sed utlitatem nullam, nullum tantae pollicitationis emolumentum. Hoc unicum ex textu colligo, post tot mensium labores, post totvigilias et sudores sumptusque impensos, qui duas duas auri obryzi uncias pro primo materiali corpore posuerat, praeter hydrargyri positi iacturam, non nifi unam auri drachmam reperisse, non quidem ut ipse putat ex Mercurii in aurum transmutatione, sed illud ipsum aurum, quod primo posuerat, tametsi vel ad 1/12 grani partem diminutum; quod sane nemo mirari debet, cum per tot ignis, et aquae tormenta id partim in excrementitias partes auri admixtas partim infumum, partim denique aquarum corrosione absumptum fuit. Ne tamen nil fecisse videatur. Lectorem ad multiplicationem materiae adhortatur, quam tamen consulto Alchymistarum more, ne tantum secretum pateret reticuit. O miseros Philosophos! Si non alias nobis divitias promittitis, quam tanto dispendio, tanto laboris magisterio partas; certe tantum abest, ut inde Craeso ditiores, ut potius ad incitas brevi tempore redactos verbis factis fumo que nos elusos, Iro, Codroque pauperiores reperiamus. Quidquid igitur agant, certe haec Philosophicae solutionis nomen non meretur; sed Metallurgis, et Aurifabris (qui tamen maiori et compendio, facilitate, quin et emolumento intentum obtinent) propria, uti recte Libavius ostendit, dici debet.

Non desunt praeterea, qui aurum quidem melioris not ad operis perfectionem, utpote ex quo Mercurium Philosophorum, primam artis materiam extrahere solent, adsciscunt; at hi hoc pacto illud praeparari debere praecipiunt, ut nullo modo amplius in pristinam naturam restitui possit. Ita Morie in Turba Philosophorum: In nostro magisterio sive aurum, sive argentum, sive hydraargyron, aut Mercurium assumas, ita mutantur omnia, ut neutiquam reduci queant: Aurum enim nostrum post dissolutionem ita alteratur, ut nulla alia re, quam aqua nostra mercuriali liquari possit. Unde non est amplius essentialiter aurum, sed modificatum, quod aurum hoc pacto sive mortificatum, sive odificatum, nil quidem aliud est, quam quod symbolice terram nigram, lapidem nigrum, corpus mortuum, caput corvi appellant Artifices; quod postquam per aquam Mercurialem, et calorem vivicatum fuerit, tunc iis dealbatur Laton, seu Aethiops, id est, caput corvi, seu terra nigra: Ideo praemoneatur filius doctrinae, ne nimium urat atrum istum pulverem, sed relinquant ita dispositum, ut queat iterum aquescere, quae erat antiqua eius natura, nempe fluida, et liquida. Ita Turba Philosophorum. Quae verba si rite expenderis, in iis ingentem contradictionis nodum reperies: Vel enim arum illud per aquam mercurialem resolutum in terram seu pulverem nigrum, erit aurum, vel non erit aurum: Verum aurum id non esse Turba expresse dicit: Si nonest verum aurum, quomodo illud per aquam Mercurialem in tincturam veri auri exaltari potest? cum aurum non verum verum aurum producere impossibile sit nisi verbis tantum ludamus. Ecce primam contradictionem. Altera elucet in argento vivio in magisterium assumpto, uti ex textu patet, quod tametsi in pristinam formam reduci non possit, in fine tamen aperte dicit, atrum pulverem per Mercurium iterum aquescere, que eius erat antiqua natura Mercurius itaque, iuxta Turbam reduci, et non reduci in pristinam suam naturam potest, quod manifestam implicat contradictionem, quo in vera Philosophia nil absurdius est.

Sed dicent per semen auri aquae mercuriali inditum, in novum aurum mercuriali multo nobilius resuscitari. Sed quaero iam, quidnam istiusmodi semen sit? dicent, esse semen auri per Mercurium in primam materiam extractum, resolutumque. Urgeo, quomodo probas illud semen per tot dissolutiones, calcimationes, caeteraque tum ignis, tum aquarum rosivarum tormenta non esse destructum? Si enim cuiuscunque tandem herbae semen coxeris, recoxeris, deinde coctum, recoctumque terrae ad repullulascendum commiseris: Dico tantum abesse, ut inde quicquam in novum germen suscitetur, ut potius destructa per tam frequentem decoctionem forma, et seminis vim vegetabilem una perire necesse sit. Nam uti recte Philosophus a privatione forma ad habitum non datur regressus; tantum enim inde consequeris, quantum si saxum ad reflorescendum terrae commisisses. Sed dicent, aliter se habere cum seminibus vegetabilium, aliter cum semine metallicorum corporum, eo quod in aqua mercuriali e:auro minerali extracto semen lateat ari, quod una cum aqua Terra nigrae, Capiti Corvi, Pulveri atro (sic aurum minerale assumptum per calcinationes penitus destructum, mortificatumque vocant) superaffusa, corpus mortuum resuscitando, alba, vel tube tinctura, pro argenti, aurique ratione in Lunam, vel Solem convertat.

Contra sic arguo: Vel enim semen illud est suae speciei multiplicativum, vel non. Si prius dixeris, iam necessario illud vegetabilium numero adscribere cogeris adeoque id in secundum naturae gradum exaltabis, et consequenter mineralibus, metallicisque corporibus vitam tribues, quo in Physica nihil est absurdius. Si vero non nisi analogice tantum vegetabile esse dixeris, idem dixeris, hominem pictum hominem verum generare posse, quod ridiculum, ne dicam stolidum esset asserere. Si vero dixeris id quadam modificatione esse verum semen auri, uti ura loquitur errorem maiorem incurres, cum modificatio sive modus, utpote purum putum accidens nil substantiae ex communi Philosophorum sententia superaddat. Cum itaque nulla ratio supersit, qua Turba non verum aurum, id est caput corvi, in verum aurum per aquam mercurialem transmutare se polle probare queat; nihil aliud restat dicendum, quam quod auri illius exigua portiuncula, quae post peratum tanti laboris expensarumque magisterium relinquitur non ex semine auria quae mercuriali inexistenti, quod iam a prima sua origine per tot alterationes heterogeneam, et ab auro vero oppido differentem formam acquisivit sed ab auro minerali primitus assumpto natura sua indestructibili, a faecibus tamen terrestribus ei accretis rite depurgato, prodierit. Sed haec in sequentibus fusius prosequemur, ut quam turpiter Alchymistae contra prima Philosophiae principia peccent, luculenter patefiat.

CAPUT IV.

Perfectum Artis Magnae Magisterium a Lullo, Azotho, caterisque examinatur.

Sed iam revertamur ad 峒愇诚囄滴瓜佄废兾刮�, qua Lapidis mysterium completur, quod iuxta Philosophicam amussim rite examinatum praeter parabolicas locutiones nil certi in tanta methodorum varietate, et differentia, qua Auctores inter se contendunt, lapidis confectionem constituendam facere reperiemus. Azothus emendat Lullum, Libavius Azothum, Paracelsus omnes; ita ut vix quispiam (uti hucusque partim demonstratum fuit, partim in sequentibus comprobabitur) cum altero consentire videatur. Lullus itaque in Clavicula sua (quam Ioannes Azothus auctor supposititius exposuit) post hydrargyri sublimationem, post aquae vitae, fortis, regiae, mercurialis aquae praeparationem, post eiusdem purgationem, solutionemque corporum in Mercurium; post tot inquam inexhaustos labores tandem procedit ad ultimum Lapidis magni complementum, quae in fermentatione consistit, hoc modo. Processus continuatio de universali Azothi fermentatione Lapidifque complemento.

Si terram albam ad Elixir album volueris fermentare, ut stet in complemento incturae super corpora diminuta, et super mercurium in omni probatione. Recipe terrae dealbatate, seu foliatae, id est, corporis mortui partes tres, et de aqua vitae reservata partes duas, fermenti partem unam, et dimidiam, fermentum autem album sit praeparatum in calcem albam, fixam, subtilem, si opus album intendis praeparare. Si vero rubeum, tunc fit calx auri citrinissimi, et non esto aliud fermentum, quia fermentum argentiest argentum; et auri, aurum; cum in his corporibus insint radii tingentes caetera corpora rubedine, vel albedine pura, et in his secundum naturam purissimae substantiae, substantiarum, reperta sit ad specimen lapidis pertinens. Fac unam quamque specimen cum sua specie, quodque genus cum suo genere, cum albo est albificandum, cum rubro rubificandum: non misceas opus unius lapidis cum opere alterius, alioquin errabis..

Terra alba foliata est corpus; fermentum est anima, quae tribuit corpori vitam, aqua mediante, quae est spiritus. Confice ergo has tres partes in unum matrimonialiter, super lapide mundo conterendo, et unum chaos per minima producendo, ut fiant una hyle confusa, et reducantur in unum corpus demum inseparabile: postea ponas in suam phialam aptam, id est, thorum calidum temperatum, ut coaguletur, et fixetur, fiatque unum corpus album. Hoc facto, rursus exime lapidem candidum benedictum, ipsumque contere subtiliter in lapide mundo, et iterum cum tertia parte aquae suae imbibito, ut haustum bibat. Impone eum in alveolum suum clarum, mundum, et loca in lecto suo temperate calido, ut incipiat iterum sudare, et haustum aquae bibitae permitte in visceribus eius exsiccare. Sic reitera vice multiplici, donec excellentissimum lapidem album per hos gradu reiterationis praeparaveris fixum, et stantem in igne, perque omnia corpora imperfectorum metallorum velocissime gradientem et sustinentem pugnas super ignem aqua fusili: qui Lapis tingat mercurium, et omnia imperfecta in argentum verum melius omni naturali. Nota, quod quando huius complementi ordo reiteratur, solvendo, coagulando, conterendo, assando, tanto magis huius medicinae bonitas multiplicetur, magisque tingat, ita ut si in prima sui ablutione pars una tingat 100, in quarta, 100000, in quinta 1000000, exta infinita millia; Non sufficit una contritio et imbitio. Haec Azothus. Sed ne illotis, ut ita dicam, manibus tantum mysterium aggressus esse videar, aut neex non intellectis terminis imperitiae dicam incurram, terminos huius operationis iuxta mentem Alchymistarum prius exponam, deinde quid de re ipsa statui possit, aperiam. 1. Terra foliata alba nihil aliud est, quam caput corvi iam dealbatum, ex qua fit Elixir illud Solificum, Lunificumque. 2. Stare in complemento tincture est, argento vivo, metallisque imperfectis, quae et diminuta dicuntur, per proiectionem argenti perfecti colorem, et naturam perseveranter et in momento conferre. 3. Terra alba dicitur corpus mortuum, respiciendo ad subsequentem mox animationem; quid itaque haec animatio sit, postea exponetur.

4. In compositione memorantur Corpus, Anima, Spiritus. Terram foliatam corpus vocant, fermentum animam, quae corpori vitam tribuit aqua mediante, qui est Spiritus: haec tria tamen a diversis differentibus nomibus appellantur, uti videre est apud Isaacum Hollandam de Lapidis fabrica, ut proinde consistere non possit, quod tot tricis involutum est; Si ars vera sit, certe una ad eam via, una operatio, una methodus ut sit necesse est, nisi toto coelo quis aberrare velit. Quantae vero ad terram foliatam aqua mercuriali animandam industria opus sit, dici vix potest: dum vix constare possit, quantum aquae requiratur mercurialis. Si enim magna meius copiam accipias, vix, aut ne vix quidem terram coagules: exiguam, siccitas antevertet legitimum, humiditatis terminum, ita ut coagulationem iustam nullo modo assequi liceat; quemadmodum itaque operis perfectio in individuo quodam consistit, ita quoque ab intellectus nostri imbecillitate attingi non potest. 5. Reservata aqua pro spiritu sumitur, quo matrimonium consummatur, estque divisa in duas partes ad imbibendum, et coagulandum, et iterum in duas partes ad matrimonii copulam.

6. Fermentum in haec praxi non est aliud, nisi argentum nativum purissimum de mi, nera in calcem per Mercurium redactum hoc dicunt tantae virtutis esse, ut non secus ac paululum fermenti triticei totam massam triticeam in tumorem extollat intime, que penetret; Ita et hoc fermentum Philosophicum exaltatur adeo ut instar seminarii perfectissimi acquirat vim, complura sibi similia secundum speciem procreandi utpote quod totum in aurum verum et formale vertat: adeo quidem, ut in minutissimis portiunculis sit instat totius, possitque inde augeri in infinitum, adeoque quod Philosophis spiritualibus substantiis dant, ut sint tote in toto, rota in qualibet parte, hoc Alchymistae tincturae suae perperam imperite attribuunt.

7. Matrimonialis copula est primus ortus lapidis, caetera fuere tantum praeparationes, de quo verissime dicunt, ea ignorata totam artem nesciri: adeo enim confuse et differenter de hoc cum terra foliata matrimoniali couiugio loquuntur, ut ne ipsi quidem, quid dicant, scian.

8. Oleum Mercurii nil aliud est, quam Mercurius Philosophorum.

9. Chaos est mistum, vel pasta, in qua omnia sic concorporantur, ut nec quicquam eorum, ex quibus constat, appareat: unde et ye ab ali is vocatur, seu materia prima, in qua omnia habent rationem potentiae passive, ex qua tamen spirituum calore externo et calore interno in actum forma desiderata producitur.

10. Per Solem intelligit vim sulphuream, per Lunam mercurialem: unde copula. Atque haec est summa perfectionis lapidis a Lullo, Arnaldo, et Ioanne Azotho suppositio Auctore, quam de verbo fere ad verbum ex Talo descripsit, proposita. Quod omnes consequenter Artis magnae Auctores Chrysotechni tanquam Artis archetypon, tum ob methodum, tum ob claritatem verborum, que is arcanum describit, respexerunt que met nos ad processum artis facilius descutiendum consulto selegimus: caeteris data opera neglectis. Fuit inter alios Cornelius Drebellius, qui totam artem ex Lullo descriptam sub recondita Physiologia, quae in admirandis elementorum tum in invicem transmutatione, tum in effectibus inde resultantibus consistit, exhibuit. Ego autem eum verius 位喂胃慰蟿蔚蠂谓喂伪谓 Alchymistarum ad mirandas Naturae operationes rerumque transmutatio, nes traduxisse quam contra putarim, uti suoloco dicetur.

Sequitur Ioannes ab Ascia Anglus, qui ne artem ex Lullo, Arnoldo, Azotho descripsisse dici posset, eam fumosa verborum obscuritate ita involvit, ut non nisi ex Azothi doctrina supra tradita intelligi possit. Tertius ex Alchymistis occurrit Melchior Cibinensis, qui Ladislao Hungariae et Bohemiae Regi artem exhibitam non Philosophico, nec sapientibus usitato more sed vesana quadam mentis vecordia captus parabolis, allegosriisque ex Canticis Canticorum assumptis, sacrosancta adorandaque Liturgiae mysteria carbonibus suis, atroque fumo obscurata non minus irreverenter, quam impie conitaminare non erubuit Legat qui volet Artissummam in Theatro Chymico, et non sinerisu una indignationi mixto mirabitur, quonam tandem modo in hominis ingenium cadere queant, tam audacter, et sine frontenon mysteriis sed sceleribus non scientia, sed impostura mundo illudere tam turpiter voluisse.

Hunc secutus Georgiu Riphaeus Anglus, qui praeter ea quae de Azothi traditionibus iam diximus, nil peculiare et diversum habet, praeter verba miro artificio tecta et cum omnia plusquam Thrasonicis ratiocinii ampullis promittat, nil tamen adfert, nisi obscuritatem summam pari confusioni iunctam, adeo ut ne seipsum quidem, quid dixerit, intellexisse videatur. Hisce accedit Sendivogius Polonus, qui, cum in duodecim tractatulis de Lapide Philosophorum, promissis inauditis Mundum concitasset, ac specimenartis suae coram Duce Virtenbergensi exhibitum, una cum Mollefelsio impostore, in sinistriorem imposturae ab utroque praestitae suspicionem traxisset Principem; hic quidem vestibus exutus, turrique inclusus tandem sceleris convictus dignas malitia nequitiaque sua poenas luit: Sendivogius vero pene nudus e carcere elapsus, postea nunquam comparuit: ut vel hinc appareat quid de hisce sperare queas.

Post hosce se tandem sistit Paracelsus, qui Alchymicae artis principatum ambiens dum Astronomica Magicis, Cabaalisticisque, Physica Theologicis coniungit, non tam nova placita, quam monstra opinionum peperit: quidquid enim in Archidoxis suis et de Natura rerum libris, de Magnae Artis mysteriis tradidit, ea partim ex o, partim ex Lullo, partim ex Isaaco Hollando, suppresso utriusque nomine decerpta, sui iuris, inventionisque fecit in quibus tamen praeter peregrinorum monstruosorumque nominum farraginem, nihil ab iis caetero quin discrepans quoad substantiam alienum reperias.

Primus itaque Lullus, dum esset Arabicae Linguae haud ignarus. Arabum libros de Alchymia ob omni abstrusitate vindicatos, uti mihi utramque doctrinam comparanti patuit, Latinae linguae reddidit, quin et in Libro quem Claviculam vocat, posteritaci donatam, artem iuxta genuinam sensum exhibuit; cui tamen in omnibus Arnoldus Villanovanus, uti postea videbitur, contradixit.

Hosce itaque principes Alchymiae secuti innumeri alii, qui uti auro divitiisque avidius inhaerebant, atque admirandorum effectuum fructus, quos benedicti, ut vocant, verius maledicti lapidis beneficio se consecuturos sperabant; ita omnem operam, studium, facultates omnes, imo vitam ipfam sine ullo fructu foede prostiruerunt. Hinc nullus fere, non dicam Philosophus, sed vel ex infima plebe opifex inventus fuit, qui non ad tanti momenti artem animum applicuerit; Philosophi, et Medici vero, ut nonnihil supra alios se scire iactitarent, artem quoque typis evulgarunt: Principes una cum vulgo, tot tantisque pollicitationibus praesertim circa Chrysopeiam, sive avaritia sive curiositate tantae raritatis allecti, neglectis Rerumpubl negotiis, intra abdita ergasteria quae Laboratoria vocant, sese una cum carbonariis ciniflonibus ad artis fructus percipiendos artemque exercendam, concluserunt. Sed quid tandem? Exhausto, indignante populo, aerario, praeter fumum, carbones, cineres nil aliud dignum retulerunt. Quis enim unquam Principem huius falsarii operis exercitio quicquam ad artis veritatem contestandam, aut lucratum fuisse aut inde citiorem extitisse asseverare poterit? Imo multos, quorum fame data opera consulo, adeo fatalibus horum nebulonum exercitiis non dicam dementatos sed ita obcaecatos fuisse constat, ut inde domum caeteroquin opulentam, in ultimam ruinam deduxerint. Sed ne Alchymistis iniuriam facere videar, iam ad rationum pondera progrediamus, quibus DEO dante, Alchymiam, eiusque paulo ante adductos processus, non tantum vanos, et irritos sed et indignos esse, quia Principibus aut admittantur, aut in admiratione habeantur, luculenter demonstrabimu.

CAPUT V.

Quo Alchymicos Magnae Artis processus, paulo ante adductos subsistere non posse docetur.

Quam vis ingens, (qua continuo agitantur veluti fluxu quodam et refluxu in magni Lapis structura Alchymistae) contradictionum varietas sufficientissimum falsitatis argumentum esse possit; ne tamen mihi obganniant, veritatem sub contradictione illa non nisi ab artis filiis intellectam, occultari: reconditam vero sub illa iacere a Philosophastrorum capacitate longe remotam, uti Scholae Hermeticae epigraphe docet: procul hinc procul este profani: Contradictionem quidem videri, non tamen esse. Sed haec argumenta, uti nescioquid 峒�位慰纬委伪 prae se ferunt ac belluinae Philosophi, quam humanae similiora sint, ita stultis quoque solvenda relinquimus, quibus solis nil facilius est, quam album nigrum, grave leve aurum non aurum esse, persuaderi potest.

Dicunt Alchymistae, arum, quod lapidem constituit, non esse aurum; Mercurium in arte magna non esse Mercurium: et tamen aurum, et Mercurium ad opus magnum assumunt, dicuntque, aurum prius, uti et mercurium in aliam formam meliorem abiisse. Quaero, si in formam meliorem transiit, vel illa forma specifice, ut cum Scholis loquar, ab auro minerali distinguetur, vel accidentibus tantum: Si prius, non nisi mente captus illud aurum specie distinctum esse asseret, cum in quocunque tandem rerum genere species unica sit, et alteri incommunicabilis: Nam ut recte Philosophus l. 7 met, Species rerum secuti numeri esse habent. Plerique Alchymistae dum aurum Chymicum non verum aurum dicunt, consequenter specie distingui asserunt: Alii, qui aliquid altius sapiunt, aurum quidem esse contendunt, sed auro minerali natura genito multo nobilius et excellentius, utpote vivum, et multiplicativum. Quero, unde provenerit tanta illi auro excellentia? Respondent ex depuratione, femine vivificativo auri naturalis. Iterum quero, quanam ratione istud semen extrahi potuerit nonremanente subiecto, in quo subsistat Respondent subiectum, et semen esse mercurium exauro abstractum. Contra; Vel ille mercurius est mineralis vel non; Si prius, iam videndum est, quomodo is per tot ignium, rosionisque aquarum tormenta, caloris impatiens, non evanuerit? Si posterius, iam erit mercurius, et non mercurius et consequenter ex non mercurio sine matrice aurum producetur multo nobilius naturali: Sed haec uti contradictoria sunt, ita refutari non merentur. Sint itaque haec omnia purae putae Chimerae et stolida delusae imaginationis ac delirae mentis phantasmata: Si enim, quod ex mercurio illo imaginario producitur verum aurum non est, quomodo verum aurum inde prodibit, cum ex non vero, verum facere 峒�未蠀谓伪蟿慰谓 sit; aut si a minerali auro specie differat, quid aliud concludere possumus, nisi quod ex istiusmodi auro, aurum a naturali specie distinctum producat essentia, proprietate, viribus, toto coelo diversum; quo quid in Philosophia naturali absurdius, stultiusque dici possit, aut debeat non video.

Sed cum huius insaniae eos puderet, nonnulli veluti ex tripode quadam Apollinis arcanum tot fabulis, tot barbarorum nominum monstris obvelant, ut imperitae quidem plebi Hermetes redivivi veris tamen Philosophis non nisi Aurati, ne dicam auriti asini videantur. Restat itaque, nisi in omni bona Philosophia stupidi videri velint, ingenue fateri aurum Chymicum sine auro minerali nulla ratione confici posse quod et ipsum supra ex Lulli, Azothi, Arnoldi verbis sat, superque ostendimus. Quod uti verissimum est, itaque quoque totum illud aurum Chymicum, quod tot laboribus excoquunt, illud idem esse quodaprincipioin artis provectionem assumpserunt, eis purgatione, ac depuratione tot distillationibus sublimationibus, calcinationibusque facta, nonnihil diminutum, et consequenter nobilius comperiatur. Quod vero mercurium in primam metallorum materiam prius reduci debere asserunt iterum nil dicunt: Vel enim illa materia visibilis est, et sensibus obvia, vel non: Si prius, quomodo eam in operationibus suis videre queunt, cum prima sive fecunda rerum materia insensibilis sit. Si posterius, iam non prima materia, sed compositum erit, sua prima materia et forma constans. Restat de semine auri restaurativo, atque per tincturam in infinitum multiplicativo uti processus promittit, nonnihil, ut veritas patefiat, dicere.

Iactant sese maleferiati illi pyrotechninon aurum duxtaxat, verum lapidis admirandi beneficio confici posse sed et tincturam sive albam sive rubeam illius ope tantae efficaciae tantaeque fecunditatis esse, ut fermentatus lapis possit t 100 partes mutare imperfectorum metallorum in metallum perfectum; quem si secundo imbibas, id est solvas, et coagules, adeo fecundus reddatur, ut una pars centies plus possit, id est, mille partes: Si tertio, 10000l decem millia; si quarto, 100000, tingat; et hoc pacto per millecuplam proportionem tingere dicunt lapidem in infinitum et ultra; adeo ut quidam stulta iactantia non dicere sit veritus Lapidem Oceanum si mercurius feret, eum in aurum tincturum.

Atque adeo tumidos fluctus maris imbuat auro. Hae sunt stolidissima Philosophastrorum iactantiae utique tanto intolerabiliores quanto impudentissimis suis mendaciis Mundo altius, et sine pudore ullo, imo prorsus insolentius imponunt. Si enim ad libram calculatoriam revocetur saepius repetita Lapidis imbibitio, sequetur necessario ex eorum promis, ad duodecimam imbibitionem Lapidis, duodecim milliones millionum auri provenire; qui numerus tam excessivus est, ut vix animo concipi possit; imo universus Telluris globus auro Chymico ex huiusmodi proiectione resultante obduci queat. Quaenam iam stupidi Alchymistae, vasa fornaces materiam, aut quem locum, in quo artem suam exerceant, reperient Universa enim telluris moles non sufficeret, nisi forsan in officina diaboli illud coquant, quod illis libenter permiserim. Sed ne falsi computus convincar, Tabulam subdo..

TABLE*

Hanc Tabulam hic apponendam duxi, ut vel ipsi pueri, mulierculae, et insimae plebis peripsemata stulta Alchmistarum promissa, et machinamenta, verius nugamenta videant, et irrideant.

Felices homines, quibus hae nascuntur in ollis, Divitiae!

Cum enim tinctura illa auri multiplicativa, ex Mydae virgula inventa, praeterquam quod, uti postea ipso experimento comprobabimus, fabulosa sit, quis rogo, sanae mentis Philosopho persuadebit semen hoc mercuriale lapidis Philosophorum, quod tamen quid sit, nesciunt, et apud omnes adhuc Alchymistas est controversum, quis inquam tantae foecunditatis vim putabit habere, ut ininfinitum aurum multiplicare possit? Unde sic argumentor. Vel hoc semen anima vegetativa erit praeditum, vel non: Si prius dixeris, iam omnibus inanimatis, uti sunt mineralia, et metallica corpora, secundum Naturae gradum scilicet vitalem assignare, atque adeo omnia vitam formaliter in semet ipsis habere, asserere cogeris: quod uti contra omnia Philosophiae naturali principia est ita confutari non meretur. Si vero non vegetabile dixeris, quomodo ergo vitali motu privatum, sese in tanram fecunditatem propagare poterit; Si vita praedita id non possint qui vita destitutis id concedi posse dicent? Si miseri fumivenduli arcanum Naturae processum in metallis producendis nossent, talia, adeo pudenda effutire non auderunt. Quod ne toties repetere cogar, Lectoram adprimum huius Operis caput, relego.

Quidum vero illud sit, quod lapidi tantam tingendi virtutem dederit, scire cuperem. Dicunt, summam et perfectissimam depurationem mercurii ab omni terrestri faece longe remotissimam. Sed et si quis vinum septis cohobatum ad summam subtilitatem reduceret, inde pariter sequeretur, illud elixiris vitae vel unicam guttulam integrum aquae dolium in vinum nobilissimum transmutaturum, quod et rationi, et experientiae repugnat; neque quisquam hanc instantiam evertere poterit, quicquid Alchymistae de suo celesti, et supranaturali Elixiris virtute, et efficacia, quae in rerum natura non est, effutiant. O stupidum genus hominum! dum Lapidi suo eam operandi virtutem attribuere, idque efficere temerario ausu contendunt, quod unanimi omnium Philosophorum studio iam a bis mille annis, et amplius quaesitum, disputatumque de Infinito fuit, argumentum, inquam, ab altissimis ingeniorum phoenicibus tanto tempore agitatum, et in hunc usque diem lite pendente necdum decisum, ip si Lapidis solius imaginarii perfectione se conficere posse glorientur. An non sciunt istiusmodi Naturae eversores. Nullam in rerum natura substantiam ignis ope ita in infinitum subtiliari posse, quin tandem in purum aerem omnibus evanescentibus spiritibus desciscat aut evanescat; praesertim in mercurialis aquae subtiliatione, quam si in cuiuscunque tandem firmitudinis et soliditatis vasa Hermetica, vel qua, cunque luti signatura clausa conieceris; dico tamen fieri non posse, ut fugacissimus spiritus solitae sua astutia, vel per ipsos poros elapsus non exspiret: quod Isaactus Hollandus celebris Alchymista in suo de Lapide Philosophorum libello fateri non erubescit: Si tinctura, inquit, ad quartam exaltationis gradum pervenerit, ad tantam devenit subtilitatem, ut nullis amplius repagulis contineri queat; imo vitrum cuiuscunque tandem, etiam decem digitorum crassitiei, ac adamantinae duritiei, continere eam non possit. Si itaque ad quartum gradum subtiliata contineri non possit: quid dices de tinctura ad decem, centum, mille gradus exaltata: An nesciunt hi, quo plus aurum depuratur, eo plures ab auro portiones decidere? Cum nihil in rerum natura sit quod ita sublimatione depurgari queat, quin semper aliquid depurgandum remaneat, donec tandem quasi ad nihilum reducatur, ut experientia docet in cohobationibus per distillationem frequentissime repetitis, nisi tamen Alchymistae materiam suam ad simplicissimum corpus reducere studeant: quod uti fieri non potest, ita supinae ignorantiae rerum naturalium merito suo convincuntur.

Unde ex his tam luculenter ostensis clare patet. Lapidem hunc auri in infinitum multiplicativum, purum putum desultoriae imaginationis figmentum esse. Quem enim quaeso Alchymistae assignabunt, qui huius experientiam sumpserit neminem sane, nisi mendacissimum, ne dicam mendicissimum impostorem. Ad dehisce quod fieri non possit, ut huiusmodi tinctura humano ingenio confici possit, vel ipso attestante Paracelso. Libro de Transmutatione metallorum: verba eius ad longum cito. Per hominem, inquit, impossibilis est elementorum videlicet in arte magna separatio, quae licet appareat, non est vera tamen, quidquid de Raimundo Lullo dicatur, et de Anglico suo nobili aureo, vulgo Rosenobili, quod falso fabricasse putatur; habet enim ipsa met natura in semetipsa prorium separatorem, quid quod separat, iterum coniungit absque ullo hominis auxilio, novitque omnium optime unius cuisque proportionem elementi, et non homo; quidquid scribentes erroneis suis, frivolis, falsisque processibus, receptisque de volatili suo hoc auro (uti paulo ante ostenderat) Lullus, Ricardus Anglus, Rupicissa, crassis suis erroribus fabulantur. Cui iam in hac arte credendum est? Paracelso, an Alchymiae primis coryphaeis certe neque hos, neque illum artem penetrasse, neque quid dicerent scivisse, si dicam, certo et optimo fundamento me affirmasse, nemo negaverit.

Sed procedamus ad pondus: numerum, et mensuram, exactissimamque proportionem, ad quam Lapidem fabricari debere asserunt; quam quidem proportionem, uti solus DEUS OPT. MAX. totius Naturae Architectus, qui quaelibet naturae mixta quo modo in amici coniugii consortium copulentur, novit, ita ab omni humani ingenii industria quam remotissima esse quis non videt: hanc tamen in magni operis fabrica prorsus necessariam esse, omnes fatentur Alchymistae; sed eos ad hanc adaequatam proportionem, quae in indivisibili consistit, arte pervenire posse nemini sapientum persuaderi posse existimo: Nam (ut Paracelsus loguitur) si unius plus, quam alterius ex magni lapidis ingredientibus acceperis, tunc utique semen in agrum proiectum suffocari necesse est, ita ut non possit tam diu vivere, donec a Mercurio philosophorum unitum, igne perficiatu: Si vero minus acceperis, solvi non poterit omnino, unde fiet, ut arefactum nil fructuum adferat. De quo et Arnoldus conqueritur: Si terrae plus, aut minus addideris, quam natura patiatur, anima sine ullo fructu nulla subsequente necessaria fixatione suffocabitur. Idipsum de aqua quoque sentiendum est, si plus, aut minus acceperis. Si enim plus sumseris aquae, materia supra modum humida redditur; si minus, eam plus aequo sicciorum reddes, durioremque. Rursus, si plus aeris adfuerit (verbis loquor Paracelsi), id tincturae nimium imprimitur; si parum, corpus pallidum evadet. Item, si vehementer ignis existat aduritur materia; si remissior, potestatem siccandi non habet, nec solvendi, nec alia elementa calefaciendi.

Quid facient in hoc desperato negotio miseri Alchymistae? Certa Arnoldus et Paracelsus cum modum non invenirent Lapidem Sisypheum ad desideratum finem evolvendi, totum processum non humanae adaptationi, sed solius naturae operationi committendum censuere: Nam ur Paracelsus discurrit: Novit Natura suas operationes, et elementorum pondera, quorum separationes, rectificationes, copulationesque ipsa exequitur absque adminiculo cuiusvis operationis, aut mineralisartificii, dummodo contineatur in igne secreto materia, et in occulto vase. Certe nihil melius dicere poterat. Relinquant itaque Naturae, quod a fe praestari non posse putant, utpote quae iam a nascentis mundi primordiis, artis suae infallibili industria in utero suo nobile hoc metallum tanta abundantia produxit, ut fucato Chymicorum auro non indigeamus: Novit enim illa, quomodo secreti ignis subterranei beneficio activa passivis coniungendo metalla producat, ignem secretum Alchymistarum, ceu inidoneum aversatur: Novit illa occulta subterrestrium matricum vasa, non retortas vesicas, alembica, cucurbitas similesque pseudopyrotechnorum monstruosos uteros.

CAPUT VI.

Omnia Chrysopoeias tentamina frustranea esse ex ipsis Alchymistarum Coryphaeis, Arnoldo Villanovano demonstratur.

Paracelsus Monarchiam Alchymicae Reipublice affectans, cum modum lapidis conficiendi nullo ingenii conatu penetrare se posse videret, novas fictitii illius lapidis rationes iniens. Lapidi varios novosque in suo de Transmutatione metallorum libro, processus condidit, qui etiamsi quoad substantiam nihil a processibus Lulli, Arnoldi, Rupicissae, Ricardi, Baconii, ex quibus omnia sua suffuratus est differunt; exotico tamen monstruosorum nominum amictu ita aliena inventa obvelavit, ut corniculae pennis vestitus non monarcham, uti se dicit, Chymicorum, sed cuculum inter aves constituisse videatur. Ego, inquit, merito post longas meas experientias Spagyros corrigam, et falsum, et erroneum a vero separabo, cum prolixis admodum investigationibus meis reperim, quo iuste similia reprehendere queam, et immutare. Et paulo post, recitatis longis veterum laboribus: Breviorum tamen, inquit, viam habuissent ad rubei leonis thesaurum perveniendi, si concordantiam Astronomiae meae cum Alchymia didicissent, quam in Hermetis apocalypsi demonstravi. Cum vero dies quilibet, ut Christus loquitur, in fidelium consolationem, propriam suam essentiam habeat, Spagyris ante mea tempora labor fuit ingens, et gravis, qui iam auxilio Spiritus Sancti affluentis hoc posteriori seculo mea theorica sublevabitur. Et paulo post: Tam prolixo labore, taediosaque reiteratione Spagyri veteres non indiguissent, si ex mea Schola didicissent opus; longe citius ac minoribus impensis votum fuissent assecuti. Hae sunt iactantiae Monarchae Chymicorum.

Quid vero Astronomia Bombastiana, mundialiumque corporum analogia ad Lapiem faciat, dispicere nulla ratione possum. Cum natura rerum semper eodem modo agat, quacunque planetarum constitutione, siderumque aspectibus; Metallorumque genesis sive naturalis; sive fabulosa a coelo, et stellis Alchymistarum, non nisi remotissimam, ut in praecedentibus ostendimus, dependentiam habeat. Sine Astrologia itaque, siderumque influxibus in magno Artis opere, Paracelso dictatore nil perfeceris. Quid vero Spiritus Sancti assistentia non solum cum vanissimo opere, sed et cum impio homine habeat, no; bene video; bene video, quid expetat Thrasonicum pectus. Cum enim humana arte id fieri consentientibus aliis quotquot fuerunt Alchymistis, nequire videret, artem non nisi a DEO per revelationem concedi voluisse sequentibus verbis ostendit:.

Arcana plura transmutatione exhibentia reperiuntur, etsi paucis, id est, solis a DEO illuminatis artis filiis cognita, quae licet alicui revelentur Domino DEO, non ideo statim erumpit rumor cum arte; se omnipotens cum ipsis pariter intellectum haec et alia celandi usque ad adventum Eliae Artistae, quo tempore nil tam occutum, quod non revelabitur. O ridiculam Philosophiam! Quaenam conventio Christi ad Belial? Quid revelationi Divinae cum arte improba, et fabulosissima? An hi nesciunt, tantum abesse ut DEIUS ad artem tot Satanicis illusionibus expositam supernaturali auxilio concurrere censeatur, ut potius eam expressis verbis veluti remis, velisque vitandam, in sa cris literis innuerit: Qui divites volunt fieri, id est, Alchymistae, incident in multas tentationes, et laqueos Diaboli. Estne possibile, DEUM OPTIMUM MAXIMUM hanc artem tot sanctis et spiritu DEUS: plenis hominibus, quos sciebat ea non abusuros revelare omisisse solis vero Alchymistis, Paracelso et similibus, hominibus ut plurimum improbis, malis artibus deditis avaris, superbis et Divinis mysteriis abutentibus, tantum donum inspirasse? Sed haec in sequentibus fusius prosequemur.

Versent itaque, volvant, resolvant, involvantque Lapidem illum tantorum mirabilium patratorem, quantumcunque velint, nil tamen ex eo praeter vocum quisquilias, et excrementa, postea quoque carbones, cineres favillas evolvent Verba peregrina, ut sunt Azoth, Anathron, Ufisur, Rebis, Martagon, Sernec, Ribric, Realpas, Saltaberi, et innumera in Libris Chymicorum, potissimum Paracelficis obvia (quae non raro in conversatione familiari cum iis habita cachinnum mihi moverunt) parum ad rem faciunt, si alicunde nulla suppetant ad artis veriratem demonstrandam subsidia; neque tantarum rerum pollicitatio ac quorundam morosorum cini flonum iactantia quicquam ad artem comprobandam conferunt, dum ex nimia arcani lapidis possessione fastuose tumentes ea sub variarum rerum similitudinibus pollicentur, quae animo concipi non possunt, ne dicam, scientia humanae comprehendi. Certe ad tantam insaniam curandam nullo alio medicamento opus foret, quam Hellebori vomitorium, tanti a Paracelso aestimatum, quo Leones istos rubros, aves Hermetis, lacertas virides, serpentes dracones, phoenices, caudas pavonum, capita corvi vespertiliones, et similia Chymerica phantasmata una cum coelo, omnibusque; planetis imaginariis evomant, uti non incongrue de iis nonnemo in Chymico opere Beguini iocatus est; ut tandem purgato cerebro melius sapere discant. Certe hi Lexiphanem secuti videntur, qui hausto veratri succo, statim topper, stlempus, redantruo, gnarneres, ascalabotion, carbaster, formidanda vocabula eructavit: sed et idem iis accidit, quod coco illi Plautino, qui repudiatis vulgaribus condimentis, allio fae niculo, coriandro, similibusque, suum tantummodo crepet, et superciliose commendet Cilicendcum, Polindrum, Sanscapidem Cataractriam, Hippalopsiden, quorum odore quotidie coenet Iuppiter; quotquot autem iis vescantur, vel ad ducentos annos vitam producan.

Non dubito, quin Alchymistae hic contrame cestro furoris perciti insurgent meam sive ignorantiam, sive indiscretum zelum sint accusaturi; nil moror, neque titivillitio quidem, ut cum Plauto loquar empsitem quascunque furor illis suggesserit calumnias; Veritatem loquor, eam experimenta luculentissima mihi persuadent: natura ipsa quid possit, quid non possit mihi una veritatis ponderatrix exacta operationis statera ditat Sed insurgent iterum, et contra audentius urgent: Iniquum videri, Lullum, Arnoldum, Paracelsum, unica artis oracula falsitatis in construendo apide praesumptuosius arguere. Sed si vel ipsi citati magnae Artis Coryphaei, et Antesignani, idem, quod ego sentiant, quis me reprehendet: Etne imperito iudicio artem nimium convellere videar, hoc loco fusissimum de irrito Lapidis magisterio discursum, quem Arnoldi Villanovani apud Paracelsum lib de Transmutatae Metallorigica Gerardus Dornius eius interpres inferuit apponendum duxi, ex quo, quaecunque hactenus de Alchymistarum vanis et irritis laboribus dixi luce meridiana clarius patebunt. Discursus Arnoldi Villanovani apud Paracelsum, lib, de Transmutat metallorum.

Maximam huius Artis difficultatem observans Arnoldus, ait in suo Rosario: Varia huic materiae lapidis nomina praefinierunt, occultissima quaedam a similitudinibus potissimum allata; vegetabilem appellarunt, mineralem et animalem, non iuxta literalem sensum, ut facile norunt sapientes divinorum arcanorum, et miraculorum eius Lapidis experti fingere. Huius exemplum prae se fert Raymundi Lullii Lunaria, quae flores mirandarum virtutum edit. Philosophis tamen familiatissimos. Non fuit imponentis nomen hoc opinio ut per id intelligeretur aliqua super metalla proiectio vel praeparatio similis ex eis fieret; verum abstrusa mens Philosophorum longealio spectat. Simili nomine materiam appellarunt Martago, cui etiam hinc occultam operationem Chymicam applicaverunt, cum tamen id prorsus nihil denotet, praeter quandam arcanam similitudinem. Error etiam non minimus in vegetabilium liquosribus ortus est, quibus Mercurium coagulare plurimi conati sunt, et postmodum fixatoriis aquis, in Lunam convertere existimantes, eum, qui hac via metallorum auxilium coagulare posset, maximum assequi magisterium. At quamvis nonnullorum vegetabilium liquores id efficiant non aliunde fieri, quam ob resinam, pinguedinem, aut sulphur terrenum, quo plurimum abundant, iudicabitur: Hoc Mercurii humiditatem attrahit, eiusque substantiae permiscetur, coagulando praeter omnem utilitatem. Nam crassum, et externum sulphur, nullum in vegetabilibus ad perfectam proiectionem in Alchymia aptum esse compertum est, quodque non sine maximo dispendio experti sunt multi: Etsi nonnulli succo Tithymali albo lacteoque propter calorem intensum, et acutum in eo existentem coagulasse Mercurium existimarent, cum solo frigore in occulto potius contrario manifesto id falsum esset; Unde Lac Virginis appellarunt, falsum tamen fundamentum hoc fuit. Non secus de succo Chelydoniae existimandum, licet colore suo hominum imponat oculis, ac si dotatum esset auro Colligentes inde vanum quid, certo, ac determinato tempore vegetabile hoc eradicarunt, ex quo animam, vel quintum esse venati sunt unde coagulantem, ac permutantem tincturam efficerent: Verum et hinc nihil praeter fatuum errorem ortum est. Alii succum hunc ad spissitudinem, quam Consistentiam vocant, excoxerunt, ac Soli ut in duram massam coagularetur, exposuerunt, que postmodum in minutissimum pulverem tusa Mercurium, ut opinabantur, proiectione verteret in Solem, quod falsum esse compererunt. Aliqui admiscuerunt huic pulveri sal ammoniacum alii colchotar vitrioli, opinati se hac via tandem adoptatum finem pervenire posse. Postmodum solutionibus in flavam aquam adduxerunt, ut sal hoc tincturae praeberet ingressum in Mercurii substantiam, nihil tamen inde factum fuit. Nonnulli praedictorum loco succos persicariae, bufonariae, dracunculi, foliorum salicum, tithymali, cataputiae, flammulae, ac similium, simul una cum ipso Mercurio per dies aliquot vitreo vase conclusos in cineribus tenuerunt; accidit, ut inde Mercurius in cinerem, vel pulverem potius verteretur, sed perperam, et nullo fructu. Decipiebantur enim isti vani vulgi rumoribus, quibus pro seminatum erat Mercurium absque metallis esse coagulandum, ut ante meminimus. Multi ex vegetabilibus salia, olea, sulphura, etc, extraxerunt sed frustra, cum per haec nulla Mercurii vera coagulatio, neque perfecta tinctura, vel proiectio fieri queat, similitudine sola Philosophi, on substantia materiam suam arbori cuipiam aureae ramorum septem comparant, intelligentes eam in suo spermate metalla septem concludere ac in ipso latere, quapropter vegetabilem esse dixerunt; tum etiam quia non aliter, quam naturales arbores suo tempore varios flores proferunt materia Lapidis colores pulcherrimos palam facit in florum suorum productione.

Item, quia ex terra Philosophica materia quaedam exurgit, ceu virgultum spongiam terrae similitudine dixerunt arboris suae fructum ad celum tendere. Ideo protulerunt in vegetabilibus Naturae totius attis cardinem verti, et non in vegetabilibus materiae: tum etiam, quia suus ai animam, corpus, et spiritum in se continet, ut vegetabilia. Non diversa multum similitudine materiam hanc Lac Virginis esse dixerunt, et rosei coloris benedictum sanguinem, qui tamen solis prophetis, et filiis DEI convenit. Inde Sophistae collegerunt materiam Philosophicam in animalium, vel hominum sanguine consistere: Occasione sumpta quod ex vegetabilibus nutriantur. Alii quidem in capillis, in sale urinae, in renibus: alii in ovis gallinarum, in calce, in lacte et similibus quaesiverunt, quibus omnibus Mercurium figere posse putarunt. Extraxerunt aliqui sal ex foetido otio, nec defuerunt, qui lapillos in renibus inventos materiam esse crederent: Alii membranas ovorum asperrimo lixivio macerarunt, quibus etiam ovo, rum cortices admiscuerunt, his attribuentes arcanum fixationis ad Mercurium perficiendum. Alii ovorum albumen argento comparantes, et auro, vitellum in suam materiam elegerunt, admixtis sale communi, armoniaco, tartaroque usto, simul ista vitro concludentes balneo maris putrefecerunt, idque dum albus color in rubicundissimum sanguinis instar abiret: hoc ipsum in fetidissimum distillarunt liquorem, ad opus quod quaerebant, prorsus inutilem. Alii putrefecerunt albumen, et vitellum ovorum et inde basiliscus generatus est, quem in rubicundissimum pulverem exusserunt, eoque tingere putabant. Huius rei fuit author Bilbertus Cardinalis in suo Tract, de Alchymia. Plerique fel boum et aliorum animalium sale communi permisto, macerata destillarunt in liquorem, quo caementationum pulveres imbutos existimarunt metalla sua tingere posse mysterio quodam, quod partem cum arte vocant, et inde nihil actum est. Aliqui Tutiam eligentes, additionibus aliquot, ut sanguine draconis, et aliis eiusmodi frivolis nugis seducti, cuprum, aut electrum in aurum permutare conati sunt. Alii iuxta Venetorum artem, ut aiebant, viginti plus, minusve stelliiones ollae concludebant, fameque redigebant ad insaniam, ut unamalia famelica devoraret unica superstite quam cupri, vel electri limaturis pascebant existimantes genus hoc animalium in ventriculo suo digestione sola permutationem optatam efficere. Postremo hoc animal exusserunt in rubicundissimum pulverem, quem cum crederent aurum esse, misere decepti sunt. Nonnullis tandem in piscibus Truttis nomine, per liquationem concrematis aurum invenerunt, non alia de causa, nisi quia genus hoc piscium in fluminibus squamulas, aureasque scintillas a torrentibus eo delatas, et nonnunquam ex monte de fluentes colligere, ac devorare solitum sita natura doctum: raro tamen id ipsum contingit. Tales impostores potissimum inveniuntur in aulis Principum.

Non est sane materia Chymicorum Philosophorum in animalibus quaerenda; hoc omnes admonitos semel velim. Est tamen quod sciatur, philosophos lapidem suum animalem appellasse, quia in postremis suis operationibus virtute huius ignei nobilis simi mysterii, liquor obscurus, ac rubeus instar sanguinis ex sua materia, suoque vase guttatim exsudat; inde praesagium protulerunt postremis temporibus hominem purissimum in terras venturum, per quem liberatio Mundi fieret, hunc ipsum guttas rosei, rubeive coloris, et sanguinis emissurum, quo Mundus a labe redimeretur. Pariformiter et sanguis sui lapidis in suo genere leprosa metalla nec non homines liberabat a suisinfirmitatibus contagiosis. Quare non immerito dixerunt suum lapidem animalem esse: de quo Mercurius ad Regem Chalid loquitur, quo fit, ut lapis animalis vocetur: Nam in sanguine lapidis huius latet anima sua componitur etiam ex corpore spiritu, et anima: simili ratione vocarunt suum Microcosmum quod rerum omnium totius Mundi similitudinem habeat, et inde rursus animalem esse dicunt; veluti Plato Magnum mundum animal vocat. Accesserunt ignari credentes lapidem esse triplicem, atque triplici genere secretum, utpote, vegetabili, animali, et minerali, quo factum, ut etiam in mineralibus quaesierint. Haec vero sententia longe distat a Philosophorum opinione: asserunt enim suum lapidem uniformiter vegetabilem, animalem, et mineralem.

Notandum ad haec Naturam minerale sperma suum in varia genera distribuisse, videlicet, in sulphiura, salia, boracia, nitra ammoniaca, alumina, arsenica, atramenta, vitriola, tutias, haematiten, auripigmenta, realgaria, magnesias, cinnabarim, antimonium, talcum, cachimias, marcasitas etc., in quibus omnibus Mundum adimplevit materia nostra. Quamquam in aliquibus dictarum specierum sese miro nonnunquam patefacit aspectu, quod ad imperfectorum metallorum transmutationem attinet. Longa siquidem experientia ignis, per exercitium multifariam transmutationem ostendunt in materia mineralium, non solum ex coloribus aliis in alios colores, verum etiam ex una essentia in aliam, et ex imperfectiore inperfectiorem.

At licet ipsa natura quandoque his mineralibus mediis eiusmodi demonstrationes faciat, multis praeparationibus intervenientibus non propterea volunt Philosophi suam Lapiis materiam potissimum ex ullo mediorum mineralium progredi, tametsi lapidem suum mineralem vocant; unde Sophistae ab hac appellatione sumentes occasionem, ipsum Mercurium variis torturis persecuti sunt; aliqui sublimationibus, coagulationibus, praecipitationibus mercurialibus aquis fortibus, etc, quae omnes erroneae viae vitandae sunt, cum caeteris sophistarum praeparationibus mineralium, purgationibus, et fixationibus spirituum: at, que metallorum. Proinde Lapidis plurimae praeparationes, quin imo omnes quae de mineralibus describuntur ad hunc modum, uti Geberi, Alberti cognomento Magni, ac similium sunt Sophisticae purgationes tantum, caementationes, sublimationes, distillationes, rectificationes, circulationes, putrefactiones, coniunctiones, solutiones, ascensiones, coagulationes, calcinationes et incerationes prorsus inutiles, cum in tripode, furno reverberatorio, athanore, liquefactorio, acedioso, fimo, cinere, arena, similibusque, tum in cucurbita, pelicano retorta, phiala, fixatoria, et id genus aliis, idipsum de sublimationibus lercurii per minerales spiritus ad album, et rubeum ut per vitriolum, sal, petrae, vel aliud alumen, aut per crocum Martis, etc iudicandum est, de quibus falso fabulatur Ioannes de Rupicissa Tractatu suo de Lapide Philosophorum albo, et rubeo, quae simul ementita cum aliis somnia sunt omnia, bonos, ac simplices viros misere seducentia: fugienda sunt etiam illa particularia sophistica Geberi, ut sunt septenae sublimationes, aut mortificationes, item revificationes Mercurii suis cum praeparationibus per sal urinae, vel per sepulchrum factis, quae singula sunt ad Lapidem falsissima.

Quidam alii mineralium, ac metallorum sulphuribus Mercurium fixare conati summe decepti fuerunt. Vidi nihilominus hac arte Mercurium in corpus metallicum per eiusmodi fixationes adductum, similitudine quidem in omnibus, et per omnia bonum argentum fingentem, ac repraesentantem, verum in examine testae vel cupellae, falsum, ut extitit, etiam apparuit. Sophistarum nonnulli tentarunt ex isto Mercurio septies sublimato, ac toties dissoluto fixum oleum emungere, medio quidem aquarum fortium, quo metalla imperfecta quaevis ad perfectionem adducerent: at frustraneum illud opus relinquere coacti sunt Aliqui vitriolum septies purgarunt solutione, calcinatione, coagulatione, et duarum partium ammoniaci falis additione, sublimationeque, ut in aquam albam solveretur, cui tertiam partem addidere Mercurii vivi ut ea coagularetur aqua, totiesque postea Mercurium a dicto vitriolo et ammoniaco sale sublimarunt, ut in lapidem purum abierit; hoc affirmarunt ex vitriolo conceptum rubeum sulphur esse Philosophorum, cuius quidem solutionibus, et coagulationibus progressi sunt, in proiectione autem factum est nihil. Alii mercurium coagularunt per aquam aluminis in massam duram alumini similem, quam aquis acutissimis fixarunt inutiliter. Sophistae plurimas rationes fixandi mercurium sibi praesumunt, frustra tamen, quod in eo perfecti, constantisve nil habeatur. In vanum igitur addunt ei mineralia per sophisticos processus, quibus omnibus ad maiorem excitatur malitiam, vivus quotque magis ac magis efficitur, impurusque potius, quam perfectus. Non est igitur ab eo Philosophorum petenda materia, cum sit imperfectum quid, quod si ad perfectionem etiam adduci queat, sophistarum progressibus valde difficile fuerit, imo impossibile; cum in eo nihil habeatur, quod in perfectionem excitari, cogique queat. Nonnulli sumpserunt arsenicum aliquoties sublimatum, ac multoties oleo tartari dissolutum, coagulatum, idque fixare praetenderunt, quo cuprum in argentum verterent, idipsum et nihil praeter Sophisticam dealbationem quandam attulit. Etenim hoc minime figi potest, nili tingens in eo spiritus probe cognitus fuerit, in quo quidem omnes fere dormitarunt Philosophi, frustra conantes ex arsenico boni quidpiam efficere. Quicunque igitur spiritum hunc ignorarint, spem ipsum figendi nullam etiam habeant, aut virtutem ullam ei tribuendi per aliud, qua transmutionis perfectionem acquirat.

Quam ob rem notum facio cunctis in eo suam operam impendentibus; dealbationem, de qua mentio facta est, ex falso fundamento depromptam, eaque falso cuprum dealbari solum, et non aliter immutari. Sophistae Venerem etiam ad hunc modum larvatam, atque fucatam, duplo sui admiscuerunt Lunae, mixturam vendiderunt aurifabris, atque monetariis. Postremo vero sese in falsos monetarios transmutarunt, nedum ipsi qui vendiderant, verum etiam qui emerant. Aliqui ex sophistis albi loco rubeum arsenicum sumpserunt, et hoc ipsum, ut prius, in falsam artem abiit: quoniam quocunque modo praeparetur, nihil praeter albedinem exhibet. Nonnulli progressi sunt ulterius ad sulphur commune, quod flavum, ut erat, coxerunt aceto, lixivio, vel urinis acerrimis per diem, et noctem, usque dum album emerserit; postmodum elevarunt a calce communi, et calce ovorum, coxerunt, ac sublimarunt, idque multoties: combustibile semper nihilominus extitit, licet album: eo tamen crudum fixare mercurium in aurum conati sunt frustra: cinnabaris tamen inde pulcherrima, et omnium optima, quam viderim unquam, resultavit; hanc fixare putantes oleo sulphuris per caementationem, et fixationem, apparentiae nonnihil habuit: verum secus, atque res ipsa desiderabatur, evenit Alii sulphur commune redegerunt in formam hepatis, olei lini, laterini, vel olivarum admixtione coquentes in aceto, postmodum super marmoreum lapidem effundentes: Hoc ipsum distillarunt in oleum citrinum igne lento primum, sed suo dam, no sunt experti eius se nihil, quod optabant, scilicet Lunam in aurum; minime vertisse. Ut igitur mineralium infinitus est nu, merus, ita praeparationis etiam eorum est multa varietas, quarum hoc loco facere mentionem distuli, quod peculiarem tractatum requirant.

Cavendum etiam a sophisticis oleis vitrioli antimonii, item ab oleis metallorum perfectorum, et imperfectorum, etiam auri, et argenti: quoniam etsi horum operatio potentissima sit in rerum natura, tamen verus eorum processus in hunc usque diem est paucissimis cognitus. Abstinendum etiam a sophisticis praeparationibus Mercurii vulgi, arsenici, sulphuris, et aliorum similium per sublimationem, descensum, fixationem, cum aceto, salepetrae, tartaro, vitriolo sale ammoniaco, ea tamen via, rationeve, quam docent Libri Sophistarum. Item fugite Sophisticas tincturas a Marchasitis, et Croco Martis desumptas, et ab ea sophisticatione, quae pars cum parte dicitur, lunae fixae, similiumque nugarum: Nam etsi aliquam superficialem veritatis apparentiam exhibeant, quae quidem Lunae fixatio parvi laboris est, atque industriae, tamen eiusmodi progressus praeparationis est nullus ac invalidus.

Ex hoc amplissimo Arnoldi et Paracelsi ratiocinio luculenter patet; nullam me,thodum in hunc usque diem a prima lapidis Philosophorum in Europa publicatione, praescriptam fuisse, quam Paracelsus hoc in discursu, ceu vanam, irritam, et inutilem non repudiaverit; in quo vel maxime irridet et Gebri, et Lulli methodum aurumque quod Ricardo Angliae Regi a se arte Chymica confectum fub forma rose nobilis obtule, irat, falsum, et sophisticum fuisse apertis ver, bis docet. Rupecissae quoque operam nihili ducit adeo ut combinatis omnibus modis nulla relinquatur, quae quovis modo illi satisfaciat. Quid tandem agat magnus hic Chymicorum Monarcha? Lapidis opus tam admirabile destruere, non erat aliud, quam tantopere ambitam a se Rei Chymicae monarchiam destruere. Ut itaque prae omnibus aliis quidpiam altius, sublimiusque sapere videretur, atque inter Alchymistas, veluti inter viburna cupressus appareret, alium lapidis conficiendi modum a se divinitus illustrato inventum praescribit. Sed quodnam illud tam ingens artis arcanum esse potest, quod nulli hucusque, soli vero Paracelso, nescio cuius numinis afflatu inspiratum, in mentem venerit? rem curiositate plenam, et haud indignam consideratione pandamus: quod ut scitius fiat, verba magni processus, quibus eum descripsit, praemittamus.

Tanto, inquit, labore non indiguissent veteres illi Spagyri, si ex mea schola didicissent opus. Proinde dico vobis ego Paracelsus (nos poma natamus) rosei coloris a leone sanguinem accipite, et ex aquila gluten, quae postquam simul coniunxeritis, iuxta veterem coagulate processum. Tincturam habelitis Philosophorum, quam infiniti quaesiverunt, invenerunt paucissimi. Queaedam itaque simplicia componit Alchymista, quae corrupit, ut est artis, indeque praeparat aliud, ac tantisper, donec unum fiat: hoc plus efficit, quam ipsa natura se possit. Recte, probeque ut me intelligas, Leonem tuum in Oriente quaeras, et Aquilam ad Meridiem in assumptum hoc opus nostrum. Instrumenta meliora nam reperies, quam Hungaria, et Istria producunt: at si cupias id ex unitate per dualitatem in trinitate cum aequali permutatione deducere, tuum iter ad Meridiem dirigas oportet, sic in Cypro votum consequeris.

Hisce verbis summum, et in hunc usque diem incognitum arcanum, verius ridicula similitudine obvelatum exponit. Sed Oedipum fucus non latet. Quid enim aliud per rosei coloris sanguinem a leone extracti innuit, nisi sulphuream arsenici tincturam ruberrimam? quid per aquilae gluten, nisi Hydrargyrum sublimatum? quae simul iuncta et coagulata dant desideratam Philosophorum, ut ipse putat tincturam. Hanc autem interpretationem verissimam esse, vel ipse ex Sibyllino oraculo si Dis placet, monitus fatetur. Sic enim Sibylla dicit.

Sunt elementa novem mihi, sum tetrasyllabus autem:

Percipe me, primae tres syllabae efficiuntur

Ex binis omnes elementis, caetera restant

In reliquis, quorum non sunt vocalia quinq, etc.

Hoc oraculo, dicit Paracelsus Sibyllam nil aliud innuisse, quam magni operis materiam, quod est ARSENICUM, (idipsum videlicet, quod in priori discursu tanquam inutile ad artem reprobarat) eo quod iuxta Aenigma Sibyllae illud novem literis constet, sit tetrasyllabum, cuius tres syllabae primae ex binis elementis constituuntur sic Ar, Se, Ni, caetera restant in reliquis, et tota vox quinque consonantibus componitur, et sunt R, S, N, C, M. Atque haec recte quidem congruunt, si sequentia quoad numerum, qui in literis latere dicitur, corresponderent. Verum tamen Sibyllam multo differentem significationem per hoc indigitasse, cum supra eam exposuerimus, non reiterandam duxi. Dato tamen, non concesso, Sibyllum vocis suae susurro magni prophetae mentem concitasse; Arsenicum mirandi Lapidis materiam dicto aenigmate indicasse; at quid tum? anne ideo veluti unum ex fidei articulis, quos tamen huic postponit tenendum censet? Apage cum hisce veratro purgandis infatuatorum Prophetastrum deliramentis. Nos scimus quid arsenicum sit, quibus polleat viribus: Nonnihil quoque auri in se continere ex Caii Caligulae pyrotechnia Plinii testimonio didicimus, sed hoc unicum magni operis materiam esse, nec ipse uti ex praecedenti discursu patuit, neque Chymicorum alius ullus sensit, ne dicam docuit: quod cumne eum quidem lateret; aliquid arsenici tincturae in suo processu iungendum censuit, videlicet gluten aquilae, hoc est, sublimato mercurio Leonis sanguinem saturandum duxit. Praeterea in processu lenem hunc, idest arsenicum, in ciente quaerendum asse, ii motus authoritate, qui Cuium principem Arsenicum ex Syria quae eo abundat. Romam ad aurum inde extrahendum, ex Oriente asportari iussisse dicit; Mercurium vero in Histria, quae foecundissimis scatet hydrargyri fodinis, loco, qui Hydria dicitur (de qua in praecedentibus affatim egimus) quaerendum censet. Si vero haec omnia sub proportione 1 ad 2 legitima permutatione coniunxeris, id efficere non poteris, nisi itinere ex Hydria in Meridiem directo, tuum in Cypro votum consequaris; quo nihil aliud innuit, nisi materiam in Cypro lnsula, Histriae meridionali, quae ea abundat, quaerendam esse. Atque hoc est admirandum illud secretum Lapidis, quod Paracelus a Sibylla illustratus Mundo se prodidisse vanissimo conatu fingit: Quodnam autem id secretum sit, audite et ridete: nil id aliud, quam Vitriolum est. Cypro familiare, quin et nomen, ut Arsenicum 渭谓蔚伪蟽蠉位位伪慰谓 cuius arcanum sub acrostichi indigitat, ex eius, dem propriis verbis demonstro Arcanum enim tecturus Cyprum insulam, in qua sub acrostichide materiam indigitat; Visitabis Interiora Terrae, id est Cypri. Rectificando Invenies Occultum Lapidem, Veram Medicinam. Si enim initiales horum verborum literas in unum colligas, habebis nomen Vitriolum, uti sequitur.

Visitabis Interiora Terrae, Rectificando Invenies

Occultum Lapidem Veram Medicinam

O quam grande mysterium nobis aperuit hic magister solis pueris forsan incognitum! Quis nescit, Vitriolum in omnibus hucusque processibus principalem locum tenere? Anne igitur hoc tam peregrinum fuit Paracelso, ut solus ipse hoc arcanum celitus sibi inspiratum censuerit An non apertissimae imposturae criminis convincatur vel hoc ipso, dum quod in praecedenti suo discursu tanquam materiam inutilem reiecerat, iam ceu arcanum incomparabile in suum magisterium recipiat? Certe si Paracelsus apud Philosophorum plebem magni nominis existimationem acquirere studebat, illud, quod impostorum, et sycophantarum proprium est, meliori modo exequi non poterat, quamsi nugamenta sua sub affectato et altissimo verborum, rerumque abstrusissimarum ratiocinio, ut nonnihil esse viderentur, obvelaret, et Simiam quam agebat rutilo vestiret mictu. Si hoc Philosophorum est, certe iamueros, deliras mulierculas, sutores, barbionsores hac arte mox in summos Philosophos evadere posse nil ambigo. Plura in Paracelsi monumentis detego huic haud absimilia, quae si cuncta confutare vellem, nonam exiguis foliis, sed integro libro opus foret: ut proinde mirari satis non possim, quomodo viri caeteroquin Philosophiae et Chymicae periti Paracelso aurem adhibere audeant, cum tamen exceptis paucis, quae Physicam sapiunt, caetera omnia partim Cabalicis, partim Astrologicis, Magicisque placitis involuta, pleraque etiam ambitioso nominum, verborumque barbarico modo confictorum famulitio sociata, hominem nonnisi ambitione plenum demonstrant, qui sibi per fas et nefas, literaturae Iatrochymias principatum contumacius, praescribere non sit verecundatus; certe si quae scripsit, in quintam essentiam distilla veris, vix quinque uncias bonarum rerum, quae eius propriae sunt, extraxeris. Sed iam ad alia.

CAPUT VII.

Obiectiones contra dictos processus, eorumque Auctores, confutantur.

Obiiciunt mihi primo Alchymistae, iniquum videri Artem iam tot millibus annorum, uti perperam sibi persuadent, communi sapientum calculo acceptam repudiare velle. Secundo, Aurum quoque tum veterum, tum modernorum industria, arte Chymica confectum ex testimoniis fide dignissimis constare, Tertio. Viros Alchymistas, verae artis professores, homines DEO devotos, et religione sacra obstrictos, qui complura divino lumine illustrati exercuerunt, censoriae virga tanto rigore verberare, apertae imposturae criminis convincere, minime tolerari posse.

Haec sunt praecipua puncta, quae Alchymiste ad artis suae veritatem demonstrandam Antagonistis obiicere solent. Ad quorum singula iam tempus est, ut respondeamus.

Quod itaque iniquum videatur Alchymistis, artem iam a tot millibus annorum in veritatis suae professione durantem a me reprobari; id non iniquo, sed aequissimo iure me asserere sibi persuadeant velim. De antiquitate artis quidquid sitiam supra a temporibus Romanorum Imperatorum nil de ea cognitum fuisse satis ostendi; qui vero eam vel ab ipso Adamo, uti Paracelsus, eiusque sequaces derivant, uti incertae, inutiles frivolae coniecturae sunt et nullo prorsus fundamento nix, ita quoque tempus perdam, si ea confutare velim: cum Alchymistarum proprium sit ut vel ad primam aliquam auri mentionem in sacris libris occurrentem, statim Spiritum Sanctum hoc ipso nil aliud, quam admirandum huius Lapidis arcanum in digitasse, maiori forsan fide, quam vel ipsa sacrosancta fidei mysteria credant.

Sed relictis hisce vanitatibus, ad ea nos convertamus, quae maius ad vanitatem Al, chymiae comprobandum pondus habere videntur; et est de auro Chymico a sapientibus viris nullo non tempore facto. Quibus, ne amplioribus verborum ratiociniis tempus teram. Respondeo, aurum eos confecisse, haud aegre fateor: non tamen illud, quod illi virtute Lapidis sui per tincturam auri in infinitum multiplicativam conficere se posse somniarunt: quomodo autem, et qua arte aurum confecerint, paulo post pluribus modis ostendemus. Aurum vero illud centuplo auro naturali nobilius, excellentius, illustrius, exquisitioribusque dotibus praeditum, per dictam lapidis tincturam in infinitum multiplicativam unquam perfecisse, nego atque iterum iterumque nego.

Sed urgent, quod aliquando factum est id et in hunc usque diem feri posse, nemo facile negarit, sed aurum tale factum fuisse testimonia Chymicorum innumeris histo, riis demonstrant, ergo. Minorem probant inductione: Raymundi Lulli, Arnoldi Villanovani, Rupicissae, Bernaudi Trevisani, et quorum non tandem? Raymundum enim Lullum in praesentia Ricardi Regis Angliae aurum purissimum arte Chymica confecisse; relum quoque in praesentia Roberti Regis Neapoltani praestitisse. Sed omnia haec uti ex eius supraposito discursu patuit, Paracelsus Chymicorum monarcha falsa asserit monetam quoque auream, quam rosam noie dicit vulgus, quamque ex auro a sec confecto cudisse dicitur, sophisticam prorsus, et nullius momenti fuisse asserit, cui plurimi ex Angliae Medicis subscribunt. Rupicissa quoque tantum abest ut aurum confecisse dicatur, ut potius de se contrarium asserere videatur libro primo de quinta essentia. art, l. c. 22, ubi primo se transmutationem metallorum non docere, eo quod Ordinis Francisci, cui se consecraverat, legibus prohiberetur: falsam autem esse Chrysopeiam, et periculosam, nec nisi revelatione Divina doceri, hisce verbis ostendit: Contestor, inquit, omnibus Evangelicis viris DEO invocato in testem, quod si diabolo instigante in operationes Alchymicas illabatur, facile in reprobum sensum dentur. Et scio, quia est via perditionis, et mali; adeo, quod nullus philosophorum scriptsit veritatem in libris, nisi ficte et comprehendi ingenio humano. Et nota etiam, quod nullus valeat ad sublimia huius artis pervenire, nisi fuerit per altissimam contemplationem, et stanctissimam vitam deificata prius mens eius, ita ut non solum cognoscat omnia interiora Naturae; sed etiam cognoscat transmutabilem transmutare naturam, et hoc paucissimis est concessum. Et communiter hi fictionum, et sophisticationum sectatores sunt, et efficiuntur falsificatores monetae, et sigillorum Praelatorum, et Principum, vagabundi, deceptores, et damnabilis vitae, de quibus verificatur ad literam istud Pauli 2. ad Corinth. 3 dicentis: semper discentes et nunquam ad scientiam pervenientes; quia quando non possunt ad scientiam perfectam pervenire, ad sophisticationes inutiles se convertut, et communiter malo fine clauduntur.

Haec recte quidem omnia dicta sunt a Rupicissa celeberrimo sui temporis Alchymista; qui utinam, sicut falsum, inane, imo diabolicis illusionibus expositum Alchymiae studium detestatus est, ita quoque illud se nescire dixisset eo sane egregium genuitatis testimonium de se praebuisset: Verum cum non humano studio sed revelatione Divina id accepisse se asserat eundem aliorum impostorum numero non possum non adscribere: ait enim utramque Chymiam divinitus sibi inspiratam Medicamenta inquam, que miraculi instar ab omnibus morbis sanant, quin vel ipsa metalla imperfecta in aurum, et argentum valent momenti spatio commutare, in carcere, per Divinas revelationes se accepisse, dicit: quomodo vero carceri inclusus non illusus a Satana veritatem assertionis a se factae explorare valuerit, quis capiet Panaceam vero illa momnium morborum medicatricem coelitus inspiratam quis credet, cum eandem quasi de verbo ad verbum, uti unum cum altero comparanti patebit, ex Lullo descripserit certe virum vanitatibus iis qui eta 魏蔚谓慰未慰尉委伪谓 ambiunt propriis, uti et vaticiniis deditissimum fuisse Franciscus Picus testatur his verbis: Ioannes de Rupicissa doctum alioquin Theologum, eo legimus insaniae devenisse, ut quaepiam de futuris a semet affirmata, nec minis, nec carcere, quo a sui Ordinis Ministro detinebatur, recantare voluerit, quin et impensius ea semper asseveravit. Tandem Spiritus mendax in ore eius inventus est, et iam centum, eo amplius anni fluxere, quo mendax apparuit. Quae eadem apud Philippum Bergomensem leguntur.

Hac mentis insaniae omnes ad unum laborarunt Alchymistae: et quamvis Lullus post conversionem suam sanctam vitam duxerit martyrio consecratam, et reiecta vanitate veritatem amplexus omnes de Alchymia libros Vulcano dare decreverit, nisi discipulorum industria clam subducti fuissent: ante conversionem tamen eundem liberam vitam duxisse, et vanitatibus plurimum deditum fuisse, ex vita ipsus colligitur. Artem quippe suam Divinitus sibi collatam in pr[fatione ad artem operativam his verbis ostendit: Quadam nocte, inquit, semel a somno surgenti mihi, vilissimo, et indigno peccatori, haec sequentia fuerunt revelata, quae quidem secreta fuerunt prius revelata B. Aegidio in eremo degenti. Si itaque Lullus artem magna in lapidis calluit, aurumque (uti de eo testatur Robertus idem Alchymista) in Anglia revelatione Divina, qua gloriatur, confecit: certe id humana arte feri non posse hoc ipso docuit. Utrum vero aurum illud lapidis ope, modo Alchymistis falsariis solito confecerit, postea examinabitur. Certe quidam historiam controvertunt; alii eam strenue negarunt, vanamque Paracelsus et Bernardus Trevisanus ostenderunt: quorum hic Chymicos, inquit, libros a Lullo conscriptos negare non possumus, ai tamen potius a via recta seducunt, quam ad scopum dirigant.

Ex quibus omnibus allatis Alchymistarum ad fallacias fictum factumque ingenium luculenter patet; ut proinde nulla Arti Auriferae fides habenda sic; unde vel ipsi cum Ixionis rotam in Alchymicis culinis diu multumque versantes cum irrito conatu, sumptibus maximis, inutili labore expensis, nil in magnae Artis opere proficerent, veluti desperatione in transversum acti Castris Hermeticis desertis, sese ad Chymiam illam multo nobiliorem, utilioremque, quae in humani corporis cura, morborumque omnium medicatione consistit utilibri eorum docent, se contulerunt.

Sed progredior ad tertiam obiectionem, qua Alchymistas dicitur homines DEO de, votos, misericordes, et erga pauperes beneficos fuisse, et consequenter a Do prae caeteris in Artis magnae opere illuminatos fuisse. Iam sanctitatem horum hominum paulisper expandamus. Qualis Lullus ante suam conversionem fuerit, supra declaratum fuit etsi. Divina luce postmodum illustratus errores, et vanitates suas cognoverit, unde in poenitentiae operibus eremiticam vitam vanissimo studiorum pristinorum exercitio repudiato aliquantisper sectatus est, deinde etiam charitatis erga proximum operibus totum se impendens, tandem in Africa, dum fidem Christianam propagaret, lapidibus obrutus vitam felici Martyrii fine conclusisse fertur. Vide vitam eius non minus pie, quam eleganter a P. Causino descriptam, olum vero aurum apud Robertum Regem Neapolitanum, sophisticum fecisse, Paracelsus ostendit satis; quam autem magicis artibus deditus fuerit, Franciscus Picus testatur eum magicas ligaturas naturae viribus attribuisse et praeterquam quod rerum naturalium non adeo gnarus fuerit, multa quoque superstitione infectum fuisse, in libello de parte oeratrice ostendit, Prophetiae quoque donum affectasse citatus Picus refert:. Arnoldus, inquit, Hispanus, praeter ea, quae de futuro Anti-Christi adventu coniectatus fuerat, revelationem quandam multarum, atque magnarum rerum factam adducit in libro de mysteriis Cymbalorum, et adventu Anti-Christi ad monachos Scalae DEI, quae centum annos praefixit eventibus: praetiere ductni anni iam elapsi, et necdum impletam esse praenuncationem constat.

Hunc praeterea eo dementiae venisse constat, ut se ominem perfectum Chymica arte perfecisse jactaret, et cum iam, inquit, in vitro Chymico embryonem omnibus organis, membrisque praeditum comperisset, ab opere destitisse ne Deum ad animam ei rationalem infundendam cogere videretur. O impia dogmata! O Satanicas hominum machinationes! habes hic Archichymistae Arnoldi diabolicae 峒�谓胃蟻蠅蟺慰位蔚蠂渭委伪 auctorem, flammis, quam laude ingenii digniorem, et tales tamen nebulones DEO devotos Chymicastri putant? Sequitur Paracelsus, quem cum omnium scelerum colluvie contaminatum fuisse ferant, quis eum aliquid sive in medicina, sive in magnae Artis opere, praestitisse sibi persuadebit.

Sed ne ei iniuriam fecisse videar, Auctores hic adnectam fide dignissimos, qui quid de virtutibus Paracelsi primo Amanuensis et famulus eius Oporinus, quid Henricus Bullingerus, Erastus, Gesnerus compopulares eius scripserint, audite et horrete; Bullingerus, ut quam religionem coleret experiretur: Contuli, inquit, cum eo eme atque iterum e reur ariis, etiam Theologicis, et religionis, sed ex omnibus eius sermonibus pietatis nihil intelligere licuit, magiae vero, quam ille nescio quam singebat, ut plurimum, Aurigarum individuus, quorum conversatione delectabatur, socius et compotator: Et paulo post Oporino et Erasto subscribentibus. Breviter, inquit, sordidus erat per omnia, et homo spurcus, raro aut nunquam ingrediebatur coetus sacros, et visus est DEUM et res Divinas leviter curare. Ecce egregiam viri sanctitatem. Utebatur in morbis profligandis plerumque exorcismis magicis, quam rem cum aegre ferrent viri docti, in ea semper verba prorupisse fertur Germanica: Will Gott nicht helfen/ so helff der teuffel. Si DEUS iuvare nolit, iuvet diabolus. Oporinus de vita et moribus Magistri sui Paracelsi in quadam ad Ioannem Veierum epistola inter alia sic scribit: Adeo erat totis diebus, et noctibus (dum ego familiariter ipsi per biennium convixi) ebrietati, et crapulae deditus, ut vix unam, alteramque horam sobrium eum reperire licuerit, atque dum maxime ebrius esset, domum reversus dictare mihi aliquid suae philosophiae solebat. Noctu, toto quo ipsi convixi, tempre, nunquam se exuit, plerumque non nisi ebrius ad extremam noctem ibat cubitum, atque ita ut erat indutus, adiuncto sibi gladio, quem carnificis cuiusdam fuisse iactatbat, in stratum se coniiciebat, ac saepe media nocte surgens per cubiculum nudo gladio ita insaeviebat, ita crebris ictibus in pavimentum, et parietes impetebat, ut ego non semel caput mihi amputatum iri metuerem: Interea se vaticinari quaedam simulabat, arcanorumque quorundam cognitionem prae se ferebat, orare autem nunquam vidi, neque audivi. Testatur et haec Gesnerusmedicus, et philosophus, nec non rerum Chymicarum peritissimus Vostro, inquit, tempore vixi Paracelsus, Medicinam per diversa Helvetiae, Germaniae, et Poloniae regiones vagabundus exercuit, dum pecunia careret, qua modica acquisita, vino, et ludis deditus, uti constans fama est, nemini medebatur; daemone utebatur familiari, uti ex eius discipulo audivi, natura, et eloquentia, quam literis, et studio doctior: prorsus inconstans, nunc Theologus, iam Medicus, modo magu, Saepe compotator, et aleator inter rusticos. Imo semet fatetur percussorem fuisse, test Erasto, et aliquoties ob id, vel etiam ob alia in carcerem coniectum.

Atque hae sunt virtutes Paracelso Propheta dignae. Quam vero contumeliosus in omnes praeteritorum saeculorum Medicos, Galenum, Hippocratem, et quotquot eos secuti sunt, fuerit, quam inaudita animi contumacia, tum in repudiandis meliorum Auctorum scriptis, tum in propriis exaltandis fuerit: legat, cui otium est, Librum, quem Paramirum inscripsit, et stupebit immoderati animi insolentiam prorsus intolerabilem. Et hoc est, esse DEO devotum virum: si enim praeter cerebrum temulentia vini perpetuo fumans, et ventrem, alium Deum non cognoscebat; si daemoniacae magiae, et cabal, pravarumque artium cultor; quistantam eius, qua gloriatur, scientiam, Divinae revelationi acceptam feret? Quomodo in tot, tantisque vitiis, ac peccatis subiectam animam, sapientiam DEI aut paucis concessum prophetiae donum introire posse putabis? Certe talia minime DEUM habent Magistrum: quis in animum inducet suum hominem illum, cum vel maxime fureret, maxime sapuisse? quis omnes sanae mentis homines a furibundo, et insipiente nebulone in sapientiae studio superatos esse censebit.

Hippocrate neminem doctiorem omnes fatentur de medicina simplici neminem, qui plura sciverit, scripserit potiora, tanta fide, nihil ut scripserit, quod nos nescire voluerit, tanta solertia, ut pauci post illum sciverint, quod ille ignoraret: 蟿蔚位蔚喂慰蟿维蟿峥� 蠔蔚蟻纬蠀渭伪位蔚委峋�, eius Galenus miratur, agnoscit gratis huius immensum studium, quo Graeciam et Latium uno concluserit volumine, vetustis dederit novitatem, novis auctoritatem, obsoletis nitorem, obscuris lumen fastidiosis gratiam, dubiis fidem; hunc tamen unacum Galeno et Avicenna nauci ducit, de quibus ebriosus helluo praefatione in Paragranum, se, inquit, litteras a Galeno ex inferno accepisse: se cum Avicenna in vestibulo inferni de suo auro potabili, tinctura physicorum, quinta essentia, lapide Philosophorum,, Mithridatio, et Theriaca disputasse. Quae omnia uti a sapientis animo longe remota sunt, ita quoque non nisi ebri nec non temulentae mentis dictamina esse censeas; quod et in sequentibus intolerabili prorsus iactantia, etsine exemplo talibus verbis indicat: Hoc, inquit, sit vobis dictum o medici, stultissimus pileus occipitii mei plus scit, quam vos, et omnes vestri scriptores, et calceorum annuli sunt doctiores, quam vester Galenus et Avicenna; et barba mea plus experta est, quam omnes vestrae Academiae: quin et horam ipsam sentiam, quando sues nos in lutum trahent; vos me sequi oportebut, non ego vos; me sequemini omnes Arabes, Graeci, Latini, Galli, Itali, Germani, Sarmatae, omnes inquam, me sequemini, non ego vos; nullus vestrum vel in abditissimo angulo, ubi omnes mingunt, manebit. Ego monarcha ero, meaa erit monarchia, ego geram monarchiam meam et cingam lumbos vestros. Haec sunt verba Paracelsi, quorum farraginem ingentem in Libro, quem Paragranum vocat, reperias, ubi tot verbis obscoenis, inhonestis, et quae castas aures mirum in modum flagellent, in totius sapientia consultissimos viros saevit, nil ur stultius, superstitiosius, nihil obscenius, immodestiusque ab homine rationis compote proferri queat, adeoque non tam DEO illuminatus, quam a daemone obsessus videri possit. Quid enim a ratione magis alienum est, quam omnium Graecanicae schola sapientum gloriosa monumenta, excrementa, sordes, peripsemata dicere? Non illos plus scire, uti in suo Paragrano dicit, quam intelligat vacca Helvetica. O quam melius fuisset si Paracelsus in Paragrano suo parasset granum salis, unae libra hellebori commixta, quo purgato cerebro melius sapuisset et quo impudentissimus nebulo, scurra trivialis, et Thraso insolentissimus, furiis infernalibus agitatus a tanta mentis amentia liberari potuisset.

Ego sane summae diligentia omnes eius libros me sagaci mentis oculo evolvisse testari possum, tum curiositate, tum veritatis amore impulsus ut quidnam in iis lateret, quod nonnulli tantopere admirarentur, cognoscerem: sed postquam rite omnia anno tassem, praeter paucula, quae tamen sua non erant, nil nisi nugas affectatas verborum formulas, coniecturas in aere fundatas, experimenta falsissima, non tantum circa naturalium rerum proprietates, sed etiam circa mineralium, lapidum, gemmarum, metallorumque virtutes, eorumque causas, ut plurimum a fossoribus, et pharmaceutriis mulierculis acceptas: quae omnia hoc loco contrariis experimentis comprobare possem, si et tempus et operis argumentum id permitterent, comperi. Sunt fere omnia partim ex Lullo et Arnoldo: partim ex Isaaco Hollando, et Basilio Valentino suffurata, quos tamen ne plagiarii criminis reus constitueretur, praeterquam quod eos, a quibus suam doctrinam surripuerat, de inutili eorum labore, opprobriose reprehendit, ea quoque tanta similitudinum caligine involvit, ut in limpidissimis aquis a terrimi coloris profusione sepiam verius, quam polypum egisse videatur. Vidi praeterea, quaecunque de Cabala scripsit, omnia ad unum ex superstitio, sis Hebraeorum, Saracenorumque officinis desumpsisse, uti in Oedipo Tomo II. De Cabala Hebraeorum, Saracenorumque fuse demonstravi. Utrique Cabalae Hebraicae et Saracenicae tantam fidem impius homo habuit tum in suo Paragrano, et Paramiro, tum in Archidoxis, quin et in Libris de origine morb, invis, in Manuali de Lapide Philosophorum, Libro de Vexationibus Alchymistarum, ut omnes Veteris testamenti Prophetas, nonnisi Cabalae ope Vaticinia sua peregisse, non minus stolide, qum impie asserat: quarum tamen neutram non dicam intellexit sed nelegere quidem, linguarum inscitia praepeditus, potuit: Sola enim Iudaeorum, et Turcacarum quorundam familiaritate usus ex Satanicis ilis officinis nonnulla, utique quanto magis impia, et diabolica, tanto cariora suis hinc inde schediasmatis inseruit, magnum utique sub ipsis quid latere ratus, quod Satana doctore, et magistro suo prodiisset. Quidquid enim Cabaliste, de Ensalmis, exorcismis, superstitiosis amuletis periaptis, phylacteriis docent, eos in suum penum veluti sacrosancta mysteria adscivit. Ex hoc in orbem promanavit impium illud et Satanicum figmentum, quod Philosophiam Mosaicam impie more solito vocant, et unguentum armarium multiplici modo, conficiendum docent: in quo nihil fere ingredi reperias, quod non e manu Carnificis extortum fuerit, quemadmodum gladius nescio cuius famosi Carnificis, Paracelsi individuus comes supra allatus satis demonstrat. Ex hoc fonte transplantatio morborum, innumeris superstitionibus et deliramentis referta prodiit: quae uti indigna sunt, quae referantur, ita quoque, cum ea in Arte nostra Magnetica aliisque operibus confuta verimus, de iis modo sileo.

Quam vero magiae deditus fuerit Paracelsus, ipse de se testatur Libro d compositione metallorum ubi de Electro, atque inauditis omnibus seculis sub eo latentibus virtutibus cum diu discurrisset, tandem infert: Non possum tamen non commemorare, quale autumque miraculum in Hispania viderim, cum apud quendam Necromantam essem, qui habebat campanam duarum forte librarum ponderis huius ille magico pulsu, multa, et varia spectra, et spirituum visiones accersebat et addecebat. Nam cum in Campanae parte interiori verba quaedam, et Characteres aliquos inscripsisset, simul ac sonus, et tinnitus eius sentiebatur, apparebat spiritus eius formae, qua volebat. Praeterea campanaepulsus eius fuit potentia, ut multas alias visiones spirituum, hominum etiam, et pecudum, quas vellet, produceret in medium, et abigeret: huius generis multa apud eum vidi: hoc tamen observabam, quod, si quid novi operaturus erat, characteres, et nomina renovaret, et mutaret. Non autem eo perveni, ut homo arcanum, et mysterium verborum, atque characterum mihi communicaret. Coepi tandem ipse hac de re penitius speculari, ita ut in mentem mihi venirent, quae hoc loco tacebimus. Sciatis autem plus in campana illa, quam verbis momenti fuisse. Volo autem vos mihi vehementer credere, materiam camnae illius, nostrum electrum fuisse. Haec Paracelsus. Verum cum ante decem annos circiter, huiusmodi campane ectypon in formam pelvis, et innumeris magicis Characteribus insignitum (quod Marchionis de Villena celeberrimi Magi fuisse. Hispani dicunt) ex Hispania ad me per eruditissimum Patrem Thomam de Lyon, summum Theologum et virum 蟺慰位蠀'纬位蠅蟽蟽慰谓 ad me transmissum fuisset, ea intentione, ut quid sibi tot, tantique characteres, et figurarum exoticarum exhibitio vellet, exponerem; quod iussum fuerat, praestiti in qua quidquid Necromanticae artes reconditum habent, veluti in epitome quadam compilatum inveni. Explicationem huius vide Oedipi tomo II. Parte 2. Syntag. De Magia Aegypt. ubi, quae Paracelsus tantopere nosse appetebat omnibus DEI timore imbutis, remis velisque, veluti Satanae retia vitanda admonui.

Unum praeterire non possum, et est, quod Paracelsus Philosophiae naturalis Sic itaque ait, l. I. de Natr. Rer. Quaestio, inquit, fuit, inter nonnullos ex antiquis Philosophis, (quorum tamen praeter Arnoldum, alium novi neminem) an an arte, et natura fieri possit, hominem gigni extra muliebrem uterum, et matricem naturalem? Ad hoc respondeo, quod id Arti Spagyricae, et Naturae nullo modo repugnet, imo bene possibile sit; ut autem id fiat, hoc modo procedendum est: Sperma viri per se in cucurbita sigillata putrefiat putre facitone ventris equini, (est hoc vas Chymicis usitatum) per quadraginta dies, aut tam diu, donec incipiat vivere, et moveri, et agitari, quod facile videri potest: post hoc tempus aliquo modo homini simile erit, attamen pellucidum, et sine corpore: si iam posthac quotidie arcano sanguinis humani caute, et prudenter nutriatur, et pascatur, et per quadraginta septimanas in perpetuo, et aequabili calore ventris equini conservetur; fit ut verus, et vivus infans, habens omnia membra infantis, qui ex muliere natus est, sed longe minor. Hunc nos homunculum vocamus, et is postea eo modo, quo alius infans summa diligentia, et studio educandus est, donec adolescat, et sapere, atque intelligere incipiat. Hoc iam unum ex maximis secretis, quod DEUS mortali, et peccatis obnoxio homini patefecit; est enim miraculum, et magnale DEI, et arcanum supra omnia arcana, et merito in secretis servari debet usque ad extrema tempora, quando nihil erit reconditum; sed omnia manifestabuntur.

Dicit deinde tales olim fuisse et etiamnum superesse ex huiusmodi Chymiurgia Satyros. Nymphas Evestros, Montanos daemunculos, pygmaeos, et gigantes exortos: hi enim homines arte producti cum ad aetatem virilem pervenerint, in homines evadunt miraculosos, et instrumenta fiunt magnarum rerum victoriis ingentibus inclyti, et illustres; praeterea omnes hi, uti arte obtinent vitam suam, ita omnia quoque Naturae secreta, et abscondita acquirunt. Valde dubito, ne vel ipse Paracelsus ex hisce tam admirandis partubus unus sit, cum enim neminem plura se scivisse, in suo Paramiro glorietur: praeterea 伪峤愇羔匠未伪魏蟿慰谓 a nemine alio suam de abditis Naturae mysteriis scientiam didicisse pluribus in locis testetur: Dicerem profecto eum si non ex utero matris, certe vel ex Ephialte quodam, aut ln cubo, vel alio horrendo quodam daemone, veluti ex putrido et virulento fungo conceptum natumque spurium hoc monstrum prodiisse, Faunorum Nympharumque filium, daemoni, quam homini similiorem.

Ex hac stulta Chymiurgia patet, quam huius hominis in rebus asserendis, et inconsulta quadam praecipitantia qualibet effutiendi audacia sit, et temeritas in iis rebus inquam, a quibus, non dicam, DEUS, et Natura, sed vel ipsa ratio abhorreat. Quis Medicorum. Anatomicorumque nescit, extra vas muliebre hominem generare tam impossibile esse quam impossibile est semen bruti terrae iniectum, inde similis speciei brutum educere:quis in vitrea cucurbita calorem materno calori prorsus heterogeneum et naturae ipsi contrarium assignabit? quis nutrimentum pervasa et venas umbilicares proportionatum quin et materni seminis ad formandum fotum necessariam portionem, per sanguinem humanum, uti ipse praescribit, iam extra ve, nas mortuum, et prorsus inefficacem assignabit? certe id neque Angelo, neque Daemoni concessum esse, quis non videt? Quis vero Embryoni iam organizato animam rationalem infundet? Anne forsan DEUM Opt. Nax, ab huiusmodi Satanicis ministris ad horrendae genesis concursum sollicitari posse putabis? Sed hoc vel sentire, impium, blasphemum, et atheum esse, quis nescit? Dato vero per impossibile animam huic diabolico embryoni infundi, an non sequeretur inde, huiusmodi monstrum humanum, uti a communibus humanae generationis legibus exemptum est ita quoque a peccato originali, et caeteris humanae conditionis miseriis peccato subditis immune futurum? quo quid magis impium et blasphemum dici possit, non video. O Divinae clementia patientiam et longanimitatem, quae tam monstruosorum hominum portenta non Core et Abironis exemplo, subvertat! sed hac sufficiant ad enormes, et plane prodigiosos Bombastici partus ob oculos veritatis amantis Lectoris ponendos. Huic similes sunt illi fratres qui a Rosea cruce nomen habent, impium genus hominum, et diabolico commercio tumidum: cuiusmodi fuerunt Cornelius Agrippa, omni diabolicarum artium eruditione clarus, quem eta daemone tandem suffocatum dignas sceleribus poenas luisse ex vita illius sat superque constar. Talis Sendivogius, talis Robertus de Fluctibus, talis Robertus de Fluctibus, talis Marchio de Villena, et innumeri alii, quorum piget meminisse, omnes Magi, et Alchymistae, quorum dogma fuit, licitum esse, diabolo discere nonnihil, dummodo naturalium rerum scientiam concernat: et hi quidem ab humani generis hoste instructi aurum fecisse dicuntur, et omnia mororum genera curasse, sed hoc pacto, ut unum semper ex decem occiderent; horum insana dogmata talia sunt, ut aeterno silentio, et tenebris, quam luce digniora sint. Unde eruditus Conringius in suo de Hermetica Medicina insigni sane Libro, recte refert. Paracelsus quantumcunque acuti fuerit ingenii, tamen celsus quantumcunque acuti fuerit ingenii, tamen non fuit moribus temperatis, quales exigit veritatis palaestra, certe ipsi mores magnum patiuntur Paracelsinae doctrinae praeiudicum. Ecquid enim ab homine mago; verae, et solidae doctrinae exspectare liceat? Equidem haud negarim, daemonem homini nonnihil etiam verae scientiae insprare posse; sed hactenus compertum non est, naemonis auxilio quemquam ita sapuisse, ut non simul in quam plurimos errores sit deductus, patre mendaciorum unam veritatem proditam, mille mendaciorum unam veritatem proditam, mille mendaciis compensante. Cum itaque talis fuerit Paracelsus, quis tantum mendaciorum fabrum unquam aurum confecisse ne dicamartem novisse sibi persuadere poterit? Non inescio, complures illum habuisse asseclas, et innumeros tractatus de Aurificio prodiisse et quotidie prodire; qui tamen omnes, uti debili, et infirmo eorum, quos allegavimus, doctorum fundamento nituntur: ita quoque quidquid dicant, scribant, iactitent, iurent, periurent de benedicti, verius, maledicti Lapidis, viis structura, nil sane adducent, quod fidem mereatur. Sed ne caecus de colore, surdusve de sono iniuste iudicare videar, iam tandem, quibus modis tum principes, tum plebeios homines, quibus artibus, qua dexteritate deceperint, et etiamnum decipere non desinant, ut veritas tandem elucescat, aperiamus.

CAPUT VIII.

PSEUDOCHUMICUM De dolis, et deceptionibus, modisque, queis Alchumistae verum Aurum se conficere posse uti olim iactitarunt, ita et hodierno die adhuc iactitare non

Fusius forsan, quam par erat, in praecedentibus de solitis Arte magna processibus egimus et ni fallor ex modo operandi ostendimus fieri non posse ab iis, quod tanta verborum debuccinatione Alchymiste, ceu infallibile opus, artemque non nisi Angelis forsan, tanquam rerum naturalium praesidibus cognitam depraedicant. Quam enim principiis Naturae contrarium sit, res inanimatas de specie in species toto coelo differentes transmutare, vitam dare corporibus mortuis, multiplicare in infinitum id quod nec ex parte agentis, nec patientis ullam in se vitam vegetativam habet, quis non videt? Diximus quoque fieri non posse, ut ad Naturae exemplar operantes intentum finem acquirant, siquidem per tot calcinationes, sublimationes dissolutiones, putrefactiones, fermentarionesque, tantum abest, ut unica illa et tantopere desiderata auri forma exeat, ut potius per tot ignis, aquarumque acutissimarum tormenta, in mille alias formas traducta, tandem tota illa intenta forma pereat, destruatur. Accedit, quod graduum calor incognitus, et rerum adaptandarum combinatio in indivisibili consistat, ad quod attingere humano ingenio denegatum est. Adduximus quoque vel primorum Alchymitarum contradictiones ubique passim obvias, quae luculento sane testimonio indicant, consistere non posse, quod tot difficultatibus, litibus, dissidiis, iurgiis expositum est, cum veritas una, et simplex fit, quae semel revelata, nunquam sua destituitur certitudine. Verum cum circa aureum argumentum totius negotii cardo versetur, hominesque naturae quodam pondere veluti in id, quod ipsos felices efi, cere, omniumque bonorum possessione beare potest feruntur, certe mirum non est, artem ex se et sua natura appetibilem tanto studio: tantis laboribus, tam acri conamine quaeri, tam anxie desiderari, tam facile vulgo credi, eam tandem adhibito studio acquiri posse; sed amantes sibi somnia fingunt. Atque hanc unicam causam esse puto; cur, uti hodierna die, ita praeteritis saeculis nulla ars hac aurifera fuerit sollicitius quaesita, nulla ardentius desiderata, nulla tot fallaciis, et imposturis exposita. Diabolo humani generis hoste ut plurimum huiusmodi mortalium moliminibus, dum spe artis ditescere volunt, sese immiscente. Unde in Mundum irrepserunt superstitionum portenta, diabolicae illusiones, Rerumpubl. damna irreparabilia, Regum, et Principum ruinae. Unde ut falsitas, et imposturae solennes huiusmodi homuncionum detegantur, ad divini Numinis gloriam, et totius Reipublicae literariae bonum, hoc loco et deceptiones quibus non solum Principes, sed et doctos ipsos una cum plebeiis dementare solent, apponendas existimavi,.

Quis non miratur, et attonitus haeret ad stupenda opera quibus lucri causa Agyrte, circumforanei, circulatores funambulones, caeterique huius farinae homines dexteritate manuum, corporisque agilitate plebem imperitam circumveniunt? quae etiamsi vana, futilia, falsa, et deceptoria sint, tantam tamen apud circumfusam hominum multitudinem fidem merentur, ut si non daemonum praestigiae, saltem Naturae miracula videri queant. Aureos montes promittunt, imo arte chymica se mare in aurum in argentum arenam maris fucato illo suo mercurio conversuros promittunt; et ne fide vacillare videantur, nonnulli tali sophismate suam liberant, accipiunt certum quendam pulverem, quo tantopere gloriantur, rubrum, vel album, postea simulant certa summa pecuniaria se ad artis complementum indigere, qua data una cum pulveribus in catinum metallo, quod converter se dicunt, ad ignem virga colurna perfecte miscent, et tandem Mercurio superaffuso totam massam in aurum se convertisse aiunt. Massam examini sistunt, quam ubi aureradiare, vel argenteo colore nitere vident circumstantes, veluti stupidi, et attoniti ad inusitatum rei miraculum herent; beato se praedicant, si tanto secreto per breve ditescendi compendium., participes esse possent; unde nihil non promittunt, ut secreto potiri queant; potiti spurium auri partum producunt, quod Collybistis ostensum nilnisi metallum illud ordinariumt, inctura inutili imbutum reperiunt, tantumque auri, quantum pulveris iniecti pretium fuerat, extrahunt.

Quidam pulverem auri, vel argenti, modo quem postea docebimus, indunt baculis fistulosis ligneis, adiuncta pice graeca, aut resina Colophonia ut ad ignis odorem facilcer adinstar, in fluorem resolvatur. Hoc peracto crucibulo igni apposito, quovis metallo referto, aureum pulverem infundunt materiam circumagunt, et pulvis fistuloso inditus baculo in fundum abit, naturae pristinae restituitur, Mercurius vero in fumum ignis aestu resolutus reliquis metallis separatis aurum in fundo reperiunt, magna stupidorum admiratione.

Nonnulli fraudem adornant, pulveribus aureis carboni grandiori excavato, aut etiam follium canali inditis; quibus dum metalli spumam se difflare simulant, pulverem aureum mira dexteritate in cucurbitam, in qua liquatur, una, efflant; et hac fallacia finito iam magisterio, auroque extracto, praesentibus infallibilem artis certitudinem persuadent.

Refert Ieremias Maderus in Acromaticis huius fraudis et desultoriae artis festivum sane exemplum; duos ait Chymicos societatem initam pacto firmasse, ut alter Chrymicos, societatem in itam pacto firmasse, ut alter Chrysopoeiae certissimam artem se tenere profiteretur: alter vero Rhizotomum ageret, seu Agyrtam empiricum, et inter caetera scobem auri atro infectam colore, pro Lunario pulvere venderet. Ernestus Marchio Badensis mire huic pyrotechniae deditus erat: hunc ergo prior ille adit, aureos montes pollicitus, atque diti atria divitis atria Croesti. Quaeruntur omnia et iam pulchra fraude constitutis omnibus, unam tantum speciem ex iis, quae intentum effectum praestarent, cui nomen Resch, id est, caput rei, superesse, huius autem pulveres facile apud quemvis pharmacopoeum ait inveniri, potissimum apud Rhizotomum: ad quem Marchio puerum pulveris emendi causa mittit; alter interim commodo in palatii aditu loco merces suas exposuerat, et ut solet hoc genus hominum, nil sibi deesse stentorea voce praedicabatadit eum Principis puer, utrum sibi radix Resch dicta esset, interrogat, ille protinus Resch de fumosa pyxide depromptam pro I solido appendit; puer domino coemptam Resch refert radicem in pulverem contritam. Impostor eum pulverem mox inspergit hydrargyro, aurumque producit, liquatumque verum aurum deprehenditur. Marchioni res mire grata, et ipse in Magistrum beneficus, ac gratus non spernenda pecuniae summa donatum dimittit. Chrysopoeiam pergit urgere, et quidem durante Resch felicissimo successu, consumpto pulvere undique conquiri iussit aurificam materiam: negabant omnes, quicquam se sive de nomine Resch, sive de eius virtute audivisse, nedum legisse, aut in ullo alio pharmacopolio comperisse. Marchio itaque fraude cognita impostores inquiri iussit, sed frustra: abierant, fugerant, evaserant: unde damno suo doctior didicit non credendum esse iis, quos non nosset, in arte mille imposturis exposita.

Sunt porro alii, qui pulverem aureum solvunt in aqua usque dum sub colore olei subsistat; postea dicunt, se cum pulvere hoc ligare metallum in aurum convertendum. Alii fingunt extrahere animam ex auro, et argento ope cinabrii, a quo separatus Mercurius, illud restat fixum, cui deinde subdole miscent aurum, vel argentum, deinde una simul per Chymicam sublimationem cinnabrium extrahunt, quod in aurum virtute anime conversum asserunt. Alii dexteritate manuum, quibus abscondunt aureum pulverem, et postea iubent adstantem sibi porrigi nescio quod instrumentum, et interim proiiciunt intra crucibulum mentitum auram; quo inde extracto adstantem dementare solent. Sunt etiam qui certa scriniola diversis pulveribus una cum pulvere auri, et argenti mixtis implent, quibus et ad fraudem tegendam exotica herbarum, mineraliumque nomina imponunt: postea adeunt unum ex iis, quem norunt Chymicis deditum eidem ingens magnae Artis secretum paucis nummis emendum exponunt, experimento artis aurificae se veritatem docturos pollicentur, dummodo expensae inauro conficiendo rependantur; et si veritatem rei non deprehenderit, omnia sua confiscationi se subiecturum promittunt, Iubent itaque emere pulverem auri, iam per aquam regiam in substantiam morbidam, et friabilem resolutum: opus auspicantur, et cum admiratione adstantis educunt aurum purissimum. Unde spectator tanti boni acquisitione audacior factus, plus aequo credulus, et simplicioris animi homo, pro arte, quantum velit et libuerit rogat: impostor ait tantum et tantum, acceptaque pecunia se protinus subducit; alter desiderio nimio communicatae artis percitus, dum pulverem illum exotico quodam, et monstruoso nomine baptizatum, ardentus quaerit; nec apud Pharmacopeos, aut Herbarios materiam reperit, tandem se elusum crumena, et nummis vacuum reperit. Alii vasa aurea, et argentea suscipiunt, et colore cupri, aut ferri tingunt: impositoque iis mercurio, aurum, et argentum separant, et hoc pacto extrahunt id, quod corrosione mercurii ex auro abrasum fuit, pro auro, et argento vendunt, ex cupro, vel ferro eductum. Nonnulli fingunt Mercurii ex plumbo extractionem, et hunc in argentum se fixaturos promittunt; quod uti innumeris modis fictitiis, supposititiisque praestant, ita quoque gravissimum iis qui talibus nebulonibus fidem adhibent, damnum inferunt.

Didici et egomet non semel huiusmodi tenebrionum insolentiorum audaciam, qui data opera me, quem Naturae arcanis deditum norant, altissima, magnae, verius perdite, artis secreta communicaturi conveniebant hoc tamen pacto, ut ego sumptus in artis specimine faciendo praeberem: promisi me facturum, si prius modum, et rationem ostenderent, quod quamvis inviti, coacti tamen, modum mihi revelare ceperunt: ego statim fraudem subolfaciens, postquam eos apertae imposturae convicissem, tandem ut iis audaciam condonarem, deprecati, paupertate se pressos, similibus vitam sustentare fassi sunt: ego primo egregie increpitos deinde quoque aliqua eleemosyna donatos dimisi; monitos tamen, ut meliori arte vitam tolerent, ne suo tempore hanc temeritatem aurea reste suspensi luerent.

Missus mihi fuit non ita pridem, libellus Hebraica lingua conscriptus, arcanorum Naturae, verius mendaciorum, refertissimus, in quo inter alia herba describebatur, boriza nomine, qua metallum quodlibet in aurum converti posse insulsus ille Rabbinus asserebat. Quoniam vero res digna est, operationem ridiculam iungo, ex qua apparebit quam incongruis rebus hominibus imponere soleant huius farinae sycophantae. Sic autem dicit:

讘专讬讝讛 讜讛讬讗 注砖讘 砖讻专讗 讜诇讜谞讗专讬讛

Boriza et est herba, cui nomen Lunaria. Sed omissis verbis Hebraicis utpote longioribus, ipsam ponamus interpretationem: Audi itaque et ride Lector, stulta promissa. Huius herbae succum mitte in argentum vivum, et fac bullire in hoc succo, et fiet brodium rubrum, ex hoc fac pulverem, qui proiectus supra cuprum, id in aurum mutabit, et una uncia huius pulveris sufficiens est ad centum uncias cupri in aurum convertendas. Nascitur haec herba ad fontes, et flumina, et in montibus altis, (ut ego reor verius in Utopia.) Caulem habet rubrum, et violaceum, et lac habet instar croci (Chelidoniam ego interpretor). Accipe succum di hac herba et pone super argentum, et fiet cuprum. (O grande emolumentum!) Et si de hac ponas supra plumbum, proveniet aurum: Succus huius herbae positus supra ferrum, fiet argentum, faciet aurum, et si posueris eum in urina cum spicanardo, et biberis quotidie unam unciam senes in iuvenes transmutabit. Sed stulta haec machinamenta Cabalistarum, non Philosophis, sed deliris mulierculis confutanda relinquamus. In numera hoc loco ex Arabum solenniibus fraudibus adducere possem, quae passim in eorum libris de mineralibus Naturae reperiuntur, et de aurificio inseruntur. Verum cum indigna sint, que referantur, silentio supprimenda duxi.

CAPUT IX.

Quod daemon ut plurimum se Alchymiae cultoribus immisceat.

Verissime dixit S. Paulus Epistola ad Timoth. c.6.v.9. Qui divites volunt fieri, incidunt in tentationem et laqueum diaboli, et disideria multa inutilia, et nociva, quae mergunt homines in interitum et perditionem: radix enim omnium malorum cupiditas est, quam quidam appetentes erraverunt a fide, et inesruerunt se doloribus multis. Ita est Est divitiarum immoderata cupiditas, rete cacodaemonis quo magnam humani generis partem, uti olim, ita semper in hunc usque diem in ultimam animarum ruinam, trahere non desinit. Cum nihil in humanis rebus sit, quod maiori cum desiderio quaeratur, cui maiori anxietate incumbatur, quam thesaurorum divitiarumque accumulationi; harum enim possessione et iniusta usurpatione ad omne vitiorum, scelerumque genus portam apertam fuisse innumera exempla nos docent: dum divitiis pollentes, quicquid volunt, sive potentiam, sive ambitiosam honorum, dignitatumque acquisitionem, sive vitam mundanam superbia tumentem, caeterisque carnis oblectamentis refertam spectes obtinere possunt. Unde mirum nonest, Alchymiam unicam tantarum divitiarum fallacissimam pollicitatricem, tanti aestimari, tantopere, tamque anxio studio ab omnibus cuiuscunque tandem conditionis hominibus ambiri. Non ignorat humani generis hostis ardentem hanc auri sitim, unde incautos mortales tanto periculosioribus artibus, quanto illae occultiores sunt, adoritur. Accidit itaque, ut dum nimio desiderio auro inhiant: insuperabilibusque ut plurimum difficultatibus, quae in Arte magna occurrunt, praepediantur omni spe ad artem perveniendi sublata; cum nihilominus inter spem metumque anxii tantopere exoptate divitiarum possessioni sollicitius incumbunt tandem desperatione in transversum acti, vel thesaurorum inventionibus se dedant vel caco daemonis magicis artibus advocati in artis perficiend opem implorent, et sic tandem pacto obstricti Satanico in omne impietatis barathrum prolapsi, sine fructu ullo, vitam miserando fine concludant. Multos ego novi huiusmodi illusionibus deceptos, praesertim curiosioris doctrine studiosos, qui sine praevio examine, sine luce, inconsulto ausuque prorsus temerario Alchymiae vanitatem amplexi, iusto DEI iudicio, a diabolo decepti, in mille errorum praecipitia illisi perierunt; quam enim daemoni cordi sit, homines similibus artibus deditos adoriri amplissime in Oedipi Parte I, de Idololatria demonstravimus. Non enim solummodo demones se illis magicarum artium ludibriis sed et omnibus vanis, et insaniis falsis, uti Astrologiae, quae ex hisce originem suam nanciscuntur, divinatoriis et cabalisticis omnibusque illis speciebus, quae a 渭伪谓蟿蔚委伪 nomen habent, occulte se miscent, queis curiosos credulitate nimia circumveniunt, adeo ut qui adversus eorum insidias vigilare negligunt, evanescant in cogirationibus suis, et cum sapientes, et mirabilium operum patratores se credunt, stulti fiant, donec tandem eum, quo proficiunt, magistrum socium habeant tum impietatis, tum aeterni exilii; praesertim Alchymiae deditos miris modis adoritur, quibus oculorum aciem ita quandoque perstringit humani generis hostis, ut pyrotechniam exercentes aurum, argentumque verum per transmutationem se confecisseiurarint: licet postea cum saepius etiam magna cura adhibita idem opus tentassent, nunquam tamen successum ullum se reperire potuisse testati sunt Innumera huius rei passim leguntur apud Auctores: Delrium, Pererium, Quibertum, Hogelandum, quos Lector adeat.

Ego hoc loco tantum narrabo, quid oretenus mihi a viro Chymicae artis peritissimo, cuius nomen consulto reticeo, simili illusione a daemone decepto, relatum fuit. Audierat is de meis circa hoc studium experimentis; unde me convenit, rogans, quid de magnae artis mysteriis sentirem ego ultro citroque argumentum discutiens tandem conclusi,.

Magnae artis mysterium, uti et Lapidis, meras speculationes metaphysicas esse, et allegoricos illos sensus, quos tum Arabes Alchymistae, tum Latini huius artis primipili, sub tantis rerum similitudinibus, et aenigmatis occultarent, tales esse, ut cuilibet res facile accommodari queant, uti in Hieroglyphica Aegyptiorum Alchymia fuse deduxeram. Respondit; bene dixisti Pater. Audi quid mihi acciderit: Ego a puero in hoc studii genus pronus, complres annos cum in eo, fine ullo profectu comsumpsissem, quodam die intento ab Alchymistis scopo, id est Lapidi conficiendo totus incumberem, et arcanum me penetrasse, plane mihi persuaderem, convenit me vir quidam antehac ignotus, ac humanissimis verbis salute imprecata rogavit, quidnam agerem, et cui rei tanta soliicitudine incumberem? Primo quidem cum respondere morarer, ait; video ex Chymicis tuis vasis, et materierum congerie te magnum quid in arte Chymica moliri; sed quod intendis, minime te consecuturum crede. Ego respondi, si tu aliquid melius noris, id me doceas velim: dixit obsequar voluntati tuae per libenter; sede itaque, et scribe veram procedendi methodum. Ego statim arrepto calamo dictantis verba in duodecim puncta divisa, excepi, excepta methodo ait, iam ea in praxin te operante, eo prorsus ordine, et iuxta praectporum praescriptionem, redigamus. Quo peracto, iubente magistro exemi ex vase chymico materiam instar olei relucentem, et superaffuso liquore mox congelatam massam reperi, quae in pulverem redacta, et supra 300 libras hydrargyri proiecta, illud in obryzum et nobilissimum aurum, multo naturali excellentius, nobiliusque convertit, quod apud Aurifices optimi, et perfectissimi auri examen subiret; Eto ad inusitatae rei eventum attonitus, vix me ipsum praegaudio capiebam: Iam in redivivum Coresum me evasisse, et totius Mundi divitias me obtinuisse, credebam; quas autem gratiarum acitones tam liberali magistro rependerim; tu mi pater melius concipere poteris, quam ego multis verbis explicare; et cum rogarem, undenam esset, et ubinam tam divinum secretum didicisset? Respondit se Mundum peragrare, nullius aut ope, aut opibus indigere, amicis suis in desperato artis magnae exercitio, inutili labore se fatigantibus subinde ad prosequendum studium, de arte sua nonihil liberali manu communicare, et hisce dictis hospitio, quod humaniter obtuleram, recusato, ad pulicum divertit: postero die summo mane, noctem enim in perpetuis vigiliis prae nimio adeptae artis gaudio transegeram, munifico benefactori iteratas gratias acturus, ad hospitium me confero; quaero hospitem, sed nullum ea nocte hospitem se habuisse dicit Hospitii praeses:

omnia hospitia urbis accedo, qui de eo, qui quaerebatur, nil se audisse dicunt: Omnes domus celebriores, in quibus eum pernoctasse suspicari poteram, examino, sed frustra: evanuerat, abierat, evaserat, summo meo dolore: Sperabam enim multo plura ab eo me accepturum huius artis arcana. Domum itaque reversus, sine mora ad novae adeptae artis specimen iuxta praecisum praeceptorum, quae dictaverat, tenorem edendum me accingo, et operatione per acta, nullum rei successum reperio, et quia credebam, hunc errorem contigisse vel ex inadvertentia mea, vel ex omissione aliqua rerum ingredientium, repetii operationem ea diligentia, qua maior fieri non poterat; sed rursus spe mea fraudatus, iterum, iterumque operationem inchoabam tot, tantisque expensis, ut omne illud aurum in prima proiectione acquisitum expenderim: et uti spes auri, mirum in modum me reddebat inquietum, ita quoque opus reiterando tot expensas faciebam, ut res pene me in desperationem redigeret. Et cum animi mei afflictionem Religioso cuidam et docto, et pio viro aperuissem, ille statim subiunxit: non vides, domine, hanc apertissimam esse diaboli, qui tibi sub specie hominis apparuerit, illusionem? Et ut te ad prosecutionem operis excitaret, primo auro aliunde accepto solita sua fraude tibi illusit, ut deinde te opus inutili labore prosecuturum tandem vel ad pacti alicuius consensum alliceret, aut etiam tandem omnibus bonis consumptis, te ad desperationem adduceret, atque inde animae, corporisque tui praeda potiretur. Ego sane adhaec exhorrui, atque ex iis, quae hospes ille peregrinus coram, mihi retulerat verbis, hunc alium esse non potuisse, quam Satanam cognovi. Unde statim poenitentia praeteritae vitae ductus, domum reversus, omnes discussi fornaculas, vasa iniquitatis Chymicae confregi, libros quoque ea de re conscriptos, quos possidebam, Vulcano tradidi, totumque ab ea die me magis proficuis, utilioribusque studiis addixi. Sit DEUS in aeternum benedictus, qui a tantis periculis me pro sua infinita misericordia liberavit..

Hanc historiam veridicam hic apponere volui, ut ex illa pareat, quantopere daemon hominibus auri cupidis studeat illudere, quot, quantisque modis in suas tum praestigiis, tum mille artium technis attrahere satagat. Qui plura huiusmodi desiderat legat Hogelandaei similia experti de vanitate Alchymiae commentarios, aliosque Auctores, quos supra allegavi.

SECTIO III.

DE ALCHYMIA SOPHISTICA, ID EST,

De illa Alchymia, quae Aurum, et Argentum, cupro, plumbo, stanno iungens, inde aurum magno augmento conflat.

CAPUT I

De variis variorum Sophisticis operationibus falsis, et illicitis.

Tanta nonnulli Mortalium astutia, et calliditate, tanta ad astus tegendos loquacitate, et facundia a natura praediti sunt, ut tantum non quidlibet pro quolibet non dicam, imperitiori plebi sedet vel ipsis Principibus vendant, dum experimenta tam abdito dolo adornata exhibent, ut vix in eorum praesentia quispiam sive Philosophus sive Theologus hiscere audeat: adstantes vero rerum mirabilium exhibitione adeo consternuntur tam altam de rerum peractarum veritate fidem concipiunt, animoque imprimunt, ut nullo argumentorum pondere, nulla rationum firmitudine ab ea avelli posse videantur. Siquis forte nonnullius fallaciae sub experimento latentis impostorem in simularevelit statim se opponunt, his, et similibus verbis: Quicquid dicant Philosophi, iis sane contra sensatam experientiam subscribere non possum nec volo: oculis meis vidi, manibus contrectavi, rem omni exceptione maiorem: frustra cerebrum fatigatis in iis rebus refutandis, quas non possumus non veras credere. Hi sane nesciunt, idem iis contingere, quod canis Aesopico, qui frustum carnis dum iuxta flumen comederet, videns in a, qua relucentem cannis figuram, qui maius carnis frustum rictui infertum habere videbatur dimisso minori, maius sectabarur in aqua, et sic utrumque perdidit.

Magna sane res et valde sagacis ingenii, res similes, falsasque a veris discernere ut proinde non valeat illud oculis propriis vidi, cum dici vix possit, quot modis homo decipi queat, quam facile phantasia decepta aliud se videre, aut sentire, quam revera sibi persuadeat.

Unde mirum non est, reperiri nonnullos Pseudochymicos, homines ad omne fraudis genus fictos factosque qui exigua fictitii pulveris portione ad ignem, exiguo temporis spatio, plumbum, stannum, cuprum, ferrum mercurium in purissimum aurum, argentum que praesumptuosius convertere se posse pollicentur: praesentibus ad tantum arcanum veluti stupefactis et attonitis: quod tamen sapientibus, natura dictante prorsus 峒勎晃课澄课�, et omni ratione carens videtur: et quamvis nil notius sit, quam quod ad ignem cupellae, ut vocant, omnia reliqua metalla ab auro, et argento separentur: nesciunt tamen hoc fieri posse ab illo pulvere, quam animam auri perperam dicunt: aiunt enim arte Chymica unam auri unciam se reducere ad duodecim granorum quantitatem, unum vero ex iis granis supra unciam cuiuscunque tandem metalli proiectum, iis corpus dare, et proinde in aurum convertere: cum, uti nugantur, hoc granum nil aliud, quam ipsam auri animam dicant.

Quis iam hic Philosophiae naturalis adeo expers est, qui nescit, materiam formam quamcunque recipere non posse, nisi apta sit et convenientem habeat dispositionem ad talem, et talem formam recipiendam. Si enim natura non habebat virtutem sufficientem, dum generabat cuprum ferrum, plumbum, et mercurium ad auri formam ei introducendam, quomodo forma seu anima auri (quae tamen forma a corpore separata dici non potest, nisi pueriliter in Philosophia nugari velimus,) pulvis, inquam, ille, quam animam dicunt auri animam, inquam, oppido corpulentam, quomodo in metalla deserto subiecto proprio in plumbum, stannum, ferrum, cuprum, quorum iam unumquodque sua propria forma constitutum est, introduci queat, quis talem Philosophiam concipiat? an non iam duae formae erunt in uno et eodem subiecto? quod absurdum si negent, dicant quaeso, quidnam de anima plumbi factum sit? forsan annihilatam esse dices; sed ne supinam ignorantiam reveles, vide quid dicas. Si autem forma in pulvere subiectata separata fuit, anne subiectum sine forma subsistere posse existimabis? Sedet hoc aequale priori absurdum est. Vides igitur, quam stolide philosophentur ii, qui talia ex asinina quadam ignorantia fieri posse, imperitis persuadere contendunt.

Hic itaque pulvis, quem illi animam dicunt, cuiuscunque tandem metalli in aurum transmutatricem, anima auri nequaquam dici potest sed est aurum erum, et naturale, virtute aquarum fortium, aut mercurii rosia virtute in pulverem versum, compositum perfectum, materia et forma constans. Si enim pulvis talis in metallum quodpiam proiectus, illud in aurum convertet vi animae, certe non est ratio, cur pulvis ex absinthio verbi gratia confectus, et supra aridum, mortuumque absinthii caulem proiectus, non pari ratione id in herbam resuscitet, quod idem de pulvere ex animali combusto facto, et in cadaver eiusdem, aut alterius animalis coniecto, dicendum est, inde enim animal resurgere, non esset nisi hominis oppido stolidi credere. Cum itaque motus. Philosopho teste, sit vita cunctis existentibus per naturam; qui fieri potest, ut quod animam non habet, uti sunt metalla, vitam tamen dare possit? o summam mortalium caecitatem! Ut astuto aliquo Argyrtae, et Ardelioni, qui uti praeter garrulam loquacitatem nulla rerum scienti pollet, ita fucos dolosque alto corde evomit et talibus tamen tanta non dicam a plebe, sed vel ab ipsis Principibus fides habeatur, ita ut apud eos veluti quoddam Apollinis oraculum non solum estimentur sed et tantum non adorentur. Sed progrediamur ad alia Sophismata.

Sunt quidam, qui se iactitant, augmentum ad aurum possidere quod viginti quinque, aut etiam quinquaginta pro centum praebet. Dico, id quod promittunt, aurum verum non esse, cum illud ignis ope per caementationem separetur ab iis, quibus iunctum fuerat: quod de auro vero dici non potest. Est itaque tinctura solum modo quaedam, quae ad apparentiam externam aureo splendore ita perstringit oculos ut etiam Monetarii illo colore decipiantur: cuiusmodi quoque nonnulli faciunt cum certis menstruis aque vit, tutia, sublimato, quae soluta auro et aere usto, in aquis fortibus, aurum augmentare videntur; aiuntque illud pro puro auro absque scrupulo conscientiae se divendere posse, eo quod a Principe iam, ceu verum aurum approbatum sit, in quo tamen valde hallucinantur, uti in sequentibus ostendemus. Faciunt enim tales idem, quod in Apologo Lupus, cui sub conscientia impositum fuerat ne plus animalium pro quotidiano suo victu occideret, quam sex libras carnes eorum penderent; ille vero vaccam cum vitulo obvio videns, utrumque invasit occiditque, in conscientia iudicans, vaccam non nisi quatuor, vitulum vero non nisi duasl ibras carnium pendere, quae sex libras coniciunt ei pro victu constitutas.

Patet itaque, insigni errore involvi, qui putant, augmentari aurum posse cum illo quod aurum noneet, et quamvis dicant, illud a Monetariis et Collybistis approbari; Dico id evenire ex Monetariorum sive negligentia, sive ignorantia. Negligentia arguitur ex eo, quod aurum hoc sophisticum laboris vitandi gratia, nulla adhibita solita caementatione, vel ur vocant, cupellatione; per res obvias tantum et vulgo notas, exiguique laboris, superficietenus examinaresolent. lgnorantiam vero monstrant, quod uti officium illud certa pecuniae sum ma coemerunt, aut etiam favore principum ad istiusmodi tanti momenti officium promoti sunt, ita quoque, cum ne prima quidem Metallurgicae artis principia teneant, modum, et rationem probandi, examinandi et iudicium solidum de auri, et argenti bonitate ferre nesciunt; unde innumera in Rempubl. detrimenta emergunt, pluribusque ad similes fraudes dolosque, porta ad omnem licentiam aperitur.

Sunt alii, qui da diversi generis secreta se possidere iactant, quae dicunt, totus mundus pro veris auri et argenti transmutativis non potest non acceptare. Quorum prius est: Accipiunt aurum et argentum aequali portione ad cupellam probe prius experta deinde de tutia, croco Martis, croco Veneris, de singulis quatuor accipiunt uncias, et de oleo vitrioliuncias 7 quibus intra vesicam positis paulatim dicta specierum mistura incorporatur. Hoc peracto, relinquitur vesica infimo equino per quindecim dies, et digestione peracta eximitur tota mistura, et in cineribus calidis ex siccatur in pulverem, cuius quarta pars supra unam argenti proiecta, mutat id in aurum 24, uti vocant, carattarum, Alterum ita sese habet. Accipiunt aurum et argentum, in scobem prius limata, et dum funduntur, iis tantum ex tutia, et sublimato iungunt, quantum aurum et argentum, una cum ingredientibus ponderant; deinde contrita et quam optime molita ponunt in vase sublimatorio, et sublimatione peracta restat in fundo massa, quae cupellae commissa aurum separat octodecim caratt. Hoc est arcanum, quod multi magni aestimant. Ego tamen rite omnia examinando, quid crocus vegetabilis, improportionatus ad tincturam essentialem faciat nescio; cum tutia, crocus Martis et Veneris ad tincturam sufficiant: Si vero in hoc magisterium Sol, et Luna ingrediuntur, non video, quomodo tutia, ferrum, cuprum auro aliquid praeter tincturam addere queant: etsi enim in unam auream massam coalescant, tota tamen aurum purum non est, sed apparens; cum beneficio cupellae omnia apposita metalla ab auro separari queant, nil itaque utilitatis in huiusmodi secretis latet, nisi quod aurum, et argentum, quod posuerunt, id ipsum recipiant; et ad minimum, uti malleo facile cedit, ita quoque usum aliquem in supellectile concinnanda habere potest.

Sunt praeterea qui dicunt: Novi ego concinnare tincturam pro argento, quo augere possum aurum ad triplum beneficio pulveris confecti de cupro folioso, mercurio, et cinnabari, que calcinata per aquam ex vitriolo et salenitro anatice compositam, ad primam circulationem, et deinde per ignem fusionis, addendo hisce duas partes auri, et argenti cupellati: possum et facere cinnabrium ita fixum, ut argentum in aurum tingat optimum sic autem procedo: Cinnabrium aquis fortibus impositum macero 24 horis, deinde aquam exiccatam aqua salsa submergo, deinde aqua dulci detraho salsuginosum in ducedinem, et cum pulvere remanenti facio stratum supra stratum, et caementatum tandem in aurum optimum, et purissimum fundo. Ego vero examinando hunc processum, non invenio, quomodo ex cinnabrio fixo aurum tantae puritatis emanare queat, cum illud dare non possit, quod non habet. Si vero dicas, illud a natura accretum tenere aurum: et ita res sese habet, dico pulverem aureum admixtum unacum accreto cinnabrii auro tantum, quantum primo positum fuerat, prodere, etsi paulo purius: nec in hac operatione quicquam utilitatis video, nisi labores, et expensas inutiles. Scio quidem cinnabrium argento vivo turgere, sed id in aurum quacunque prae, paratione converti posse, nunquam nec vidi, nec audivi nisi forsan hydrargyron cinnabari veluti materiei minerali inexistens in aurum tingatur, que mera vanitas est.

Alius quidem sic ait. Possum et ego facere aurum reale, cuius signum est, quod in aqua forti restat quartatum cum argento, et aliud non requirunt Monetari, et Collybistae. Sic autem procedo: Accipio quantum satis est, aeris aut cupri foliosi, eet tantundem argenti cupellati, quae mista simul funduntur, in virgas tenues diducuntur; postea sumo sulphur fusum, intra quod virgas prius sulphure imbutas pono, carbonibusque accensis urgeo, usque dum totum sulphur combustum sit, et hoc toties facio, donec virgae totae in squamas abeant; deinde squamatam massam cupellae committo, et remanebit aliquantum minus, quam prius fuerit argentum; deinde ex argento oc fiunt unciales virgae, et imponuntur lateribus crudis, et adhuc lutosis, ita tamen, in infra, et supra habeant stratum ex sale praeparato; et hoc peracto ponuntur intrafornacem, et ubi cocti fuerint, et virgae videbuntur esse Leonini coloris: eas in aquis fortibus pones, et habebis pro omni uncia unam drachmam auri purissimi 24 caratt. Experientia quidem sibi constar. Sed ego dico hanc auri drachmam non ex transmutatione cupri, aut argenti in aurum sed drachmam illam auritum ex argento, quod aliqua auri portiuncula nunquam caret, aut etiam forsan ex cupro extractam, et potenti igne separatam fuisse.

Alius nonnemo iactitando se dicit: Ego novi modum Argentum faciendi absque tanto labore. Si quaeres, quomodo? Dicit, Accipio Arsenicum involutum linteo, quas pezzas vocant, et communi oleo coquo, coctum saepius sublimo et fiet cerae adinstar fusibile cuius quintam partem proiicio supra cuprum, illudque in candidum tinget sex legarum, sivero pono unam partem argenti cupellati id sustinebit examen argenti, sex, ut vocant, legarum. Quod idem habebo accipiam duas partes argenti, unam cupri, et unam antimonii haec fusa dabunt argento vero haud absimilem massam. Ego sane novi idem fieri, si accipias ferrum, illudque ex sulphure molle reddideris, hoc si cupro seu Veneri miscueris, dum igne fluunt, se invicem ex naturali quadam sympathia, qua Mars Venerem deperit, protinus amplexabuntur. Haec vero si argento miscueris, ac cupellae commiseris, cuprum separabitur, et restabit argenteo-ferrea massa. Sed quis hoc argentum verum esse dicet: cum aqua forti a ferro separatum argentum solum id quod positum fuerat, remaneat.

Porro non desunt, qui impudenter se actitent, sicuti me cum similibus discurrentem audiisse memini. Ego modum novi, faciendi mineram argenti, et alteram auri, ex quibus tantum capio, quantum ad multos sustentandos sustentandos. Sic autem procedunt tales: Accipiunt quatuor uncias Mercurii Lunaris et 32 argenti Cupellati, ex quibus extrahere se dicunt pro singulis unciis, drachmam unam; hoc peracto, accipiunt argentum cupella tum in scobem lima prius redactum, cui addunt unam unciam salis communis, quibus sublimatis, ac probe omnibus in pulverem redactis ponunt in crucibulo supra carbones succensos, et statim fluet et intra exiguum tempus intra crucibulum videbitur circulus et in fundo massa ex Mercurio que eximitur, et reliquum est argentum cum sale ammoniaco et sublimato. Mercurium quem exemisti serva, est enim magni pretii ad multiplicationem. Sic autem age.

Accipe ex hoc Mercurio uncias, et unam de argento limato, quae vesicae indita vitrea per duos menses fornaculae imponantur urgeanturque, uno singulis septimanis ignis acuto gradu; deinde mistura proiecta seu praecipitata in colorem Leoninum transmutabitur, et est illa tantopere desiderata medicina ad multiplicandam mineram. Sic porro multiplicationem institues: Dictae medicinae singulis quatuor unciis appone unam unciam Argenti cupellati, et quinque uncias Mercurii vulgaris et in simili vase vitreo posita committantur igni menstruo spatio, reperies talis medicinae unam partem conversam in argentum, vel aurum, si unam auri unciam medicinae addideris. Atque hoc est secretum, quod aliqui dicunt, se obtinuisse nescio quo Medico seu Secretario lagni Turcarum Imperatoris, aut etiam Soldani Persarum in Utopia forsan naro, dum iis in partibus dura servitute premerentur. Sed qui sophisticum hoc machinamentum cupellae commiserit, is statim mercurium in fumum abiisse, scorias vero minerales in fundo separatas, et argenti tantum, quantum imposuerant, reperiet, quamvis prius una cum scoriis mistum, integram argenti massam exprimeret.

Alius mihi transmutationem metallorum neganti veritatem rei hoc magisterio persuadere conatus est: Ego accipio pulverem, videlicet medicinam, quae super 22 Mercurii partes proiecta, eum in aurum vel argentum convertit secundum quod medicina ex auro aut argento praeparatur. Sic autem procedo Duplicem aquam praeparo, unam ex duabus partibus sublimati, alteram ex antimonio, deinde extraho oleum ex duabus partibus antimonii, et ex una sublimati, praeparati tamen sine alumine, et sine ullo arsenico tantummodo cum sale et vitriolo in pulverem redigo. Haec pono intra retortam bene lutatam, clausamque emplastro ex calce et albugine ovi confecto, deinde distillantur, quae ex crassa et nigra materia post saepius iteratam cohobationem, tandem in subtilissimum clarissimum que liquorem abibunt; rursum aqua mercurialis septies rectificetur, et toties, quoties rectificatio fit, sextam olei Antimonii partem super affunde, deinde divido totum mixtum induas partes, in una argento, in altera auro posito foliato, quae clauso vase intra breve tempus in fluorem abibunt; adinstar pinguedinis liquefactae: Haec duo vasa intra certum quoddam receptaculum undique clausum, lampadis bimestri calore, lychno semper aucto digerantur, intra prius vasculum medicinam atram, in altero albam reperies. Atque haec est medicina, quae proiecta supra Mercurium, in aurum vel argentum eum convertit. (utique haud aliud, quam quod prius impositum erat.

Dic rogo bone vir, quid faciunt in hoc magisterio Sublimatum, oleum Antimonii, Sal, Vitriolum cum pulvis aureus et argenteus et ultra alia quantitas auri et argenti, oleo et aquae mercuriali imposita, totum illud aurum et argentum tibi restituant, quod posueras? Quid rogo in dictis salibus concipi porest, quod ullum auri effectum praestare possit? Novi enim hosce sales ad nihil aliud prodesse, nisi ad dissolutionem, depurationemque auri, et argenti. Inde vero medicinam parari posse multiplicativam auri et argenti per proiectionem factam, prorsus nego: estq; mera et vanissima persuasio eorum qui non nisi aurum sitiunt et somniant: certe huiusmodi medicinam, quam et tincturam vocant, tantum in sua supra materiam proiectione facta, posse existimo: quantum si una gutta aquae proiiceretur supra unam vini mensuram: quo facto, quid aliud ex hac proiectione, nisi idem vinum sine ulla vini in aquam transmutatione emergeret.

Sed ad haec summa pertinacia respondit; Tu mi Pater, negas veram et realem transmutationem iam tibi monstratam; Sed ut clarius eam tibi demonstrem, accipe sequens experimentum. Cape cinnabrium pulverizatum, et fiant orbiculi subacti albugine ovi, deinde in pulverem redigantur argentum, vel aurum, et fiat stratum de dictis orbiculis cinnabrii et unum de metallis alternatim stratificando unum super alterum, ponantur in caemento 24 horis, igne non fusibili, deinde exime materiam, quam vasi caementatorio imponens, et cinnabrium in illud metallum, quod stratificatum fuerat, cum cinnabrio conversum reperies.

O pulchrum experimentum! Quod si verum esset, quam exiguo tempore et tanta facilitate plures divites fierent, potissimum si stratificatio super aurum, vel argentum fieret. Sed experimento mihi constitit, alium quempiam pseudochymicum tali secreto argentum confecisse, at postquam rite examinatum fuit, tanquam falsarium accusatum, pecuniam, qua dictum argentum vendiderat, non sine carceris, et capitis periculo restituere coactum fuisse. An nesciunt huius farinae Chymici, unumquodque differentium specie metallorum habere suam propriam formam substantialem, et unam solam formam accidentalem, quae dat tincturam talis, vel talis coloris, quae etsi incorporata humido radicali talis et talis metalli, in hunc, vel illum colorem mutent, aureum, argenteum, cupreum stanneum;illa tamen non adeo intime metallorum penetrant substantiam, quin separari queant.

Post hunc alius sese obtulit, qui transmutationem veram demonstrari posse aiebat ex eo, quod ferrum in cuprum perfectum mutaretur hoc experimento. Lamine ferreae, subtiles, et tenues imponantur aquae vitriolatae, et statim reperies quod ex naturali sympathia cuprea materia adhaerens ferro, post se cuprum relinquet. Verum cum illi contrarium ipso experimento sumpto ostendissem, et hanc eram tranemutationemminime dici posse et debere monstrassemsed et resolutionem solummodo ferri in scoriam et corpusculorum cupreorum in aquavitriolata sparsim prius exiftentium, iamferri attractu congregatorum unionem, quadeinde fusa cuprum reddant. Haec inquamcum demonstrassem obmutuit sivepudore, sive suaamet ignorantia convictu.

Simile experimentum admiratione dignissimum appono. Si capilli sive rasura capillorum, in ferreo vase coquantur, usque dum sub forma glutinis compareant, deinde vas fortiori igne urgeatur, fiet, ut si alios capillos huic brodio glutinoso immiseris, illi cupreis spiritibus in vase latentibus adeo imbuantur, ut fila purissimi curi videantur, neque quispiam sibi persuadere possit, capillos esse, qua tanto splendore radiant. Idem fiet, si ferrum sulphure caementatum, et friabilitatem quandam nactum combusti vitri pulvere inspergatur hoc enim cum purum ferrum sit, cuprum tamen apparebit. Quomodo vero experiri possis, quantum cupri, vitriolo aut vitriolatae aquae ita age. Vitriolum coquatur aqua usque dum totum solvatur in liquorem; liquor hic proiiciatur supra mercurium, et ubi reliqueris aliquantisper ita permanere, postea posito liquore intra retortam igne dato distilla, et evanescente mercurio, cuprum remanebit in fundo, quod ponderatum, in aqua cupri fuerit, cognosces; et hoc pacto poteris facile reperire, qualecunque tandem metallum fuerit, auri, et argenti in se contineat. Quae experienti non monstrant transmutationem, sed solummodo immatationem sive unius ab altero separationem, uti in praecedentibus variis exemplis ostendimus.

CAPUT II.

De licito, vel illicito Chymicorum Aurificio, quod per appositionem vocant, sive quo pars ad partem, id est, auro metallum quodlibet iunctum, illud multiplicet.

Notandum primo, Aurum purum, bryzum, et naturale communi Chrysurgorum sententia, gradum illum bonitatis obtinere, quam periti artis vocant 24 carattarum. E st autem caratta ponderis genus tribus granis, et consequenter 24 carattae, 72 granis constans. Granum Graecis 蟽委魏蔚位慰谓, minimum ponderum est, quorum sexaginta unam drachmam constiruunt0olac pendet grana decem, seu scrupuli dimidium. Scrupulus pendet obolos duos, seu grana 20, Drachma pendet grana 60 seu scrupulos tres, et est 1/2 unciae. Uncia duodecimam partem librae constituit, et constat octo drachmis. Libra, seu 位委蟿蟻伪 duplex est, Civilis et Medicinalis: haec 12, illas 16 uncias pendet. Marca continet uncias octo, seu sedecim lotones, et his utuntur Aurifice praemissis iam opus aggrediamur.

Dicimus itaque, Artem Alchymistarum subinde licitam esse dummodo aurum quod producit, 22 carattis non inferius sit. Estque duplex; Monetaria, quam et Collybisticam et vulgo Legam vocant: altera Alchymica dicitur, qu per additionem, ut vocant, alterius metalli ad aurum vel argentum factam, aurum multiplicat. Utraque licita est si intra terminos suos constiterit Monetaria pro monetarum cusione, ut plurimum auro, vel argento addit aliud metalli genus, uti aes, sive cuprum, quam Legam vocant; que tamen uti diximus 22 carattis non inferior sit, sicuti et altera Alchymica, quamvis haec in usum monetarium non facile assumi possit, sed in utensilia solummodo, et aureae, argenteaeque supellectilis apparatum. Monetaria tamen pro libitu Principis, quacunque lega pecuniam cusam parvam inproprio quidem principatu non tamen extra eum distrahere potest. Sed cum haec vulgo nota sint, iis non immorabimur, sed hoc loco solum modo examinabimus Alchymicam artem; ut rum otione aliorum metallorum, mineraliumque verum et purum aurum, utrum mistum tantum produci possit? Quod ut maiori cum methodo fiat, primo nonnulla supponenda sun.

Supponitur primo, non esse ullum metallum, aut minerale, cui argentive admixtum sit in uno qui dem plus, in alio minus: quod tum primum infallibile microscopii experimentum docuit. In mineralibus enim, metallisque sive perfectis sive imperfectis in pollinem contritis, mox ubis microscopio applicato dispeximus, semper nonnulla auri, argentique grana deprehendimus: quemadmodum nos in auro, argentoque nonnulla ex aliis metallis imperfectis commixta invenimus; ut proinde inde cognorim, nullum tam esse perfectum metallum, quod non caeterorum quoque miscellam quandam adiunctam habeat, quae quidem miscella inde originem suam traxisse videtur, quod in mineris auro, vel argento refertis, semper heterogeneas, sive mineralium, sive imperfectorum metallorum glebas adiunctas reperias, quemadmodum supra in etione de Metallurgia fuse ostendimus: unde fit, ut alterutra diversarum glebarum, quamvis vix nisi oculis armatis perceptibili commixtione metalla coalescant.

Secundo. Idem in diversis salium, sive succorum speciebus, praesertim vitriolo concreto, sive in liquorem soluto reperimus: Cum enim aqua vitrioli ex pyritis minera, quam transit continuo minima quaedam tum pyritis, tum ei commixti auri corpuscula abradat, ginc accidit, quod eam, dum confuse, et sparsim per aquam sine unione dissipantur, mox alio metallo ei iuncto praesertim sympathico, id confluxu quodam magnetico appetant, et ab eo attracta uniantur, que tum primum manifestae fiunt, ubi sive cupellae, sive caemento commissa fuerint.

Tertio, hoc idem in Antimonio, Marchasitis lagnesia, Tutiis, Cadmiis, Arsenico, Auripigmento, Ochra, similibusque videre, est, quae semper nonnihil auri, sive argenti admixtum habere is solus negaverit, qui eius rei microscopii usu experimentum non sumpserit; unde mirum non est vehementer Alchymistas decipi, dum in aurum id se transmutasse putant, quod primo iis inextiterat, quae in sequentibus amplius deducemus.

Sed experimentis iam nostram doctrinam confirmemus. Accidit in nostro collegii Romani Pharmacopolio ut dum in crucibulo tartarum igne reverberii calcinaremus, ea calcinatione peracta in fundo crucibuli aureum globulum, pisi magnitudine reperiremus: de quo mox variae praesentium nata controversiae nonnullis ex tartaro id extractum opinantibus; quibusdam ex aliis tartaro admistis rebus defluxisse sentientibus. Ego quod erat suspicatus aurum excrucibuli materia, vehementia ignis colliquatum fuisse asserebam: Annuit meae opinioni Excellentissimus Iordanus. Dux Braccianensis Chymiae peritissimus tum forte praesens, qui et asseveravit, huiusmodi crucium fieri solere Bassanellae ex terra quadam aureis ramentis perfoecunda, quae crucibulis insensibiliter mista, deinde vehementiori igne sollicitata, liquefactaque informa globulorum mercurii in crucibuli fundo collecta reperiatur: idemque contigisse aliis tum aurifabris, tum pharmacopoeis. Tartaro vero, eo quod ex vegetabili natura originem suam trahat, aurum, sive quodcunque aliud metallum inesse non posse: Globulus deinde trium fere unciarum, cupellae commissus dedit unam auri unciam, duas vero argenti, quod una aureis istis ramentis commistum erat.

Ex quo luculenter patet, quam facile hallucinentur Alchymistae, si subinde post variam ingredientium in aliquam compositionem, miscellam, auri quidpiam, aut argenti repererint; undenam enim id profluxit, ex demonstrato experimento patet. Pari modo decipiuntur ii, qui subinde, dum herbas nonnullas in cineres ad salem extrahendum redigunt, aurum reperiunt: et audivi id saepius in Hungaria iuxta aurifodinas accidere: Rationem huius hanc damus, quod spiritus auriferi in radices ac reliquam herbarum substantiam delati, ibidem ambientis aeris frigiditate, et humiditate plantarum coagulentur, et spiritibus identidem affluentibus tandem in corpus quoddam exurgant, quod deinde in vasis igne candefacti fundo liquefactum reperiatur. Quo experimento imperiti rerum naturalium sibi prorsus persuaserunt, nonnullas plantas vim habere mirificam, metalla in aurum perfectum transmutandi. Sed quoniam haec in praecedentibus confutata sunt, iis non immorabimur.

Restat itaque, ut iam varios Chrysopoeiae, operationes, et magisteria proponamus, que is nonnulli Alchymici per additionem quorumcunque tandem mineralium, imposito prius auro, et argento, augmentum se dare posse dicunt. Estque hic modus verus licitus quoque, dummodo a Magistratu per peritos Aurifabros, et Chrysurgos suum et pondus et qualitates obtinere ostendatur. Ego sane Lullum, Arnoldum, Rupecissam aliosque supra enarratos Chrysopoeias Auctores, non alio, quam sequentibus modis aurum suum, si tamen quandoque verum aurum eos fecisse comprobari possit confecisse mihi persuadeo. Qui vero putant, non hoc eos modo sed per Lapidem Philosophorum confecisse, audacius asserunt; ut lis decidatur, qua arte illi aurum obryzum purum, et naturale fecerint, quo fuco tincturam auri in infinitum multiplicativam praeparaverint, aperiam. ARCHANUM I. Chymicum. Quo ex una Argenti ppurissimi uncia, auri drachma educi potest.

Communicatum mihi fuit hoc Secretum Iacobo de Nigroponte insigni latrochymico, seque saepe saepius rei veritatem experimento comperisse attestatus est. Sic autem proceditur: Accipe Lunae Cupellatae unciam unam, deinde plumbi purificati unicia quinque, quae fusa simul in aquam communem granulatim proiiciantur: hoc peracto, accipe Cinnabrii mineralis uniciam unam, sive antimonii unciam unam, quae contrita in pulverem, unaque commixta, stratum supra stratum in crucibulo cum dictis granis, et pulvere: ita ut primum, et ultimum locum in stratificatione pulveres obtineant: deinde quam exactissime crucibulum luto sapientiae sigillatum ponatur seorsim, usque dum exiccetur, exiccatum ad ignem per quinque circiter horas; primo quidem igni lento, et postea forti sollicitandum ponatur. Tandem ab igne remotum, ubi refrigeratum fuerit, in aperti crucibuli fundo materiam reperies panis instar, quae cupellae commista dabit aurum purum putum, quaefitum. Hoc est experimentum factum a Iacobo Nigropontano; qui tamen expresse dicit, nullum inde emolumentum percipi posse; sed id solum mihi se communicare secretum experimentum, quo quid Natura possit, quid non possit, ostenderetur. Certe qui suppositiones nostras paulo ante propositas bene intellexerit is ingenue fateri cogetur, istiusmodi aurum non per transmutationem quandam, sed vel per separationem auri ab argento, vel cinnabrio, aut antimonio, vel ab omnibus simul, quibus primo in existebat, factam, prodiisse.

ARCANUM II.

Chymicum. Quo Hydrargyrum in optimum argentum converti dicitur.

Fuit hoc arcanum amagno quodam Principe, cuius nomen consulto reticeo mihi communicatum, qui et summo suo emolumento arcani veritatem se comperisse fassus est. Sic autem proceditur: Quatuor ad huius arcani complementum necessaria sunt. Primo as chymicum cum luto sapientiae Secundo Tigillum cupreum; Tertio Locus unacum lampade asbestino ellychnio instructa; Quarto ingredientia, qua sunt argentum, aqua fortis, mercurius, et oleum Vitrioli. Accipe itaque primo pro vase Chymico vas vitreum, instar cylindri tantae latitudinis ut manu id facile penetrare queas, eius capacitatis, quae mediam aquae, aut vini mensuram facile admittat; Figuram eius expressam vide in schemate A. Secundo, intra hoc vas immittes optimae aquae fortis uncias octo et optimi prius Cupellati argenti, minutimque limati uncias tres, quae simul commixta intra horae quadrantem in aquam resolventur. Hoc peracto, aquae huic appones argenti vivi, probe prius a faecibus purgati libram unam; modus purgandi mercurii est per coriaceam bursam expressio; hoc etiam peracto vas vitreum luto sapienti probe claudes: fit autem lutum sapientiae ex farina tritici, calce viva et argilla anatice commixta, et albugine ovi subacta. Postea accipe tigillum cupreum sub forma pelvis latitudinis spithamae, altitudinis transversae palme manus: quod arena candida munitum, ad dimidium usq; altitudinis vasis adimplebis Huius pelvis, arenae vas vitreum iam oblutatum impones eae industriae, ut transversi digiti distantia a fundo vasis intra arenam elongetur, minime vero fundum tangat. Hoc quoque peracto accipe lampadem, vel quodlibet aliud vas ex quacunque materia operi exequendo opportunum oleo olivarum refertum, intra quod ellychnium asbestinum in natet subereis alis suffultum: quod accensum tantum det luminis, quantum candelaex cera domestica, et mediocris crassitiei dare solet. Hanc lampadem impones intra aliud quoddam receptaculum undique clausum, supra tamen, et e lateribus quaedam foramina habeat, ut per ea fumus, et fuligo exire possit, atque ignis aere necessario frui;et huiusmodi complexum ponatur intra cameram, quam stufam siccam vocant, sive in loco tepido calore imbuto.

Deinde pones tigillum una cum vitreo suo vase oblutato supra lampadem, ea industria, ut flamma fundum tigilli non immediate feriat, sed abeo transversi digiti spatio remota sit; atque hoc pacto relinquas 14 dierum spatio in sua digestione: quibus elapsis vas aperies, eique octo uncias olei ex vitriolo confecti, et denuo clauso per lutum vase, lampadi, uti prius, superimpone; et praeteritis aliis 14 diebusvas denuo aperies et in fundo vasis reperes unam libram argenti in usum aurifabrorum, quod tamen cupellam adhuc desiderat. Tres librae partes in tuum usum, lucrumque exemptas sepone, at quartam librae panem denuo vasi chymico restitues: Cui tantum mercurii superaddes, quantum una quarta argenti pars pendet; atque una duas uncias aquae fortis optimae, et totidem uncias olei vitriolici, ita ut argento vivo impositae res superemineant ad mediam vasis partem; tantum enim ex tota materia illud impleri debet, non ultra; deinde denuo vas oblutatum lampadi committatur, ad 14 usque dies, quibus elapsis aperto vase invenies, uti prius unam argenti libram, aqua tribus partibus in tuum lucrum separatis, quartam intra vas relinque, tantum que iterum argenti vivi superaffundes, quantum 1/4 librae pendet, una iunctis duabus unciis aquae fortis, et duabus olei vitriolici uti supra, clausumque vas, oblutatumque denuo lampadi committas, et elapsis 14 diebus idem reperies, id est, unam libram argenti, a qua 3/4 abstractis in tuum usum, unam relinque vasi, cui denuo tantum argenti viviuna cumduabus aquae fortis, et olei vitriolici unciis adiunctis, vas clausum denuo lampadi superimpones; et hoc pacto eodem semper in multos annos continuato processu, argentum mirum in modum, uti putant, augmentare poteris. Observa tamen, singulis diebus lampadem repleri debere oleo, ne oleo consumpto flamma aequo remotius a fundo tigilli recedat; ellychnium emunctione non indiget, cum inconsumptibilis asbesti filis contortum sit: neque interest, interest, si ultra 14 dies vas in sua digestione relinquas, cum quo in ea moratur longius eo materia perfectius digeratur, argentumque purius evadat. Qui vero plura huiusmodi chymica vasa in operis executionem assumpserint, iis quoque maior argenti vis in lucrum cedet:maiori vero vasi et materie, maior quantitas, et elychnia plura correspondere debent. Atque hoc est chymicum artificium, quo quempiam toto vitae tempore commode vivere posse ait is, quiid mihi communicavit. Iam vero, an istiusmodi argentum vere, et proprie arentum sit, et qua de causa tantum incrementum capiat, examinandum, restat.

In hoc itaque tres unciae argenti puri ingrediuntur; octo unci aquae fortis: argenti vivi libra una, olei vitrioli unciae octo quae iuncta simul, dant 21 unc id est, duas libras exceptis 3 unciis, a quibus subtractae 3 unciae argenti puri remanent octo unci, aperto autem vase extrahis inde unam libram argenti. Quaeritur, unde et quomodo 7 unciae argenti ipsi accreverint? Respondeo, cum argento vivo puro puto, uti et aquis fortibus, aut vitriolo argentum actu non in existat, nisi minimae illae particulae sive corpuscula argenti singulis prius a Natura com, mixta fuerint, uti ex secunda suppositione patet: quae semi menstruo spatio igne mace, rata et circulata tandem exiguo illi trium unciarum argenteae portiunculae sympathico confluxu cohaerescunt, atque adeo unam argenti massam 12 unciarum conficiunt: quia tamen sola illa corpuscula pauciora, quam ut septem unciarum corpus argenteum constituant, videri possint; necesse est salina quoque corpuscula, qua tum in mercurio, tum aquis fortibus, et vitriolo sparsim continebantur, argenteae massae una counita, in 12 unciarum argenti massam excreverint. Quod nisi dicamus, frustra totum mercurium, aquam fortem et vitriolum in argentum transmutatum fuisse dicemus. Cum fieri non possit, ut id, quod ex se, et sua natura actu, et essentialiter non habet, hoc tamen dare possit. Restat itaque, totam septem unciarum argenteam massam ex solis iis argenteis corpusculis, dictis ingredientibus commixtis una cum salinis corpusculis iis inexistentibus constitutam fuisse et clare pater ex undecim uncis liquoris, aut scoriae post operationem peractam superfluae; quae minime restitissent, si per transmutationem coaluissent: cum per hanc totumn totum converti, ut vera transmutatio dici possit, debeat. Quaeritur itaque, utrum argentum hoc pacto comparatum, verum argentum dici possit? Respondeo, quod ita, etsi id cupellae commissum multo minori copia ob heterogenearum partium commixtarum separationem, prodeat. Unde quoque patet, negotium minime succedere, si dictis ingredientibus nulla corpuscula argentea inextiterint, vel pro maiori minorive eorum commixtione plus, minusve argenti emergat. Addo, vix ex hac pragmatia tantum argenti prodire, ut sumptus impensos restituat.

ARCANUM III.

Quo pars cum parte iuncta aurum prodit.

Accipe unam unciam argenti puri, quod albo sulphure prius purgatum sit, duas uncias auri laminati simul liquefiant: deinde accipe 2 1/2 uncias, stratificentur simul in terreo, vel ferreo vase, et calcinentur in ardenti arena, quod calcinatum est, in pulverem redigatur, cui aequalis ponderis mercurium sublimatum iunges, superaffuso quinque unciarum pulvere, omnia simul per retortam usque in oleaceum liquorem tribus vicibus distilla atque intus praecipitatum manebit, quod minutim conteres, cui adiunge sequentis floris uncias quatuor; Sic autem fit huiusmodi fluor: Accipe albi Tartariunciam unam, salisnitri 3 Boracis duas Salis ammoniaci 1/5 Vitri Venetici 1/5 unc omnia simul contrita minutim; de hoc inquam quatuor uncias praecedenti praecipitato iunges, positaque in mundo tigillo, coopertoque igni expones ad unam horam, et habebis regulum quem minutim contritum caementa, quod fit eo qui sequitur modo: Accipe e scobe chalybis q.f. duas uncias sulphuris prius calcinati, antimonii uncias quatuor, igne forti fusioni committantur, una circiter horae: deinde accipe ex hoc contrito duas uncias, unam unciam aeris viridis sive aeruginis unam unciam cinnabaris, unam unciam salis ammoniaci, galaminae 4 uncias: que tamen prius communi sale aequi ponderis calcinata denuo solvas, et tribus vicibus aceto forti incocta relinquas ad exiccandum, hoc pulvere regulum supra relictum caementabis, quo peracto habebis, quod propositum fuit aurum, omne examen sustinens; utique paulo plus auri, quam quod, dictas ob causas, imposueras. Seguuntur Arcana, quam Confirmationem vocant, et est sulphur fixum Lunam in Solem tingens.

Supponam hoc loco nonnulla Arcana Chymica, quae ex abditis et variis figurarum emblematumque involucris, ex mystica tum Arabum, tum sequacium Lulli officina deprompta erui, ex quibus lapidem veterum Philosophorum nil aliud, quam quod hic ponimus, fuisse patebit: Dici enim vix potest, quantum fallaces ad affectatam Lapidis structuram convincendam faciant figurae emblematicae; quantum allegorica verborum, nominumque intricatio dum plerique non plebeii tantum sed et sapientes protinus ad id, quod vel ipsis admirandum, vel ad summam beatitudinem consequendam proficuum esse potest, pleno quasi impetu ruant nulla rerum habita consideratione, sine ulla adhibita rationis statera in illud veluti vertigine agitati ex anxia auri fame rabidi prolabantur; Quod vel inde patet, quod nonnulli ex Paracelsi asseclis uti mysterium illud sub acrostichide contentum, de quo supra mentionem fecimus, nontantum modo venerati sint, sed et variis figuris emblematicis et symbolicis adornaverint, ut opus magnum quod conficere ignorant, arcanis saltem symbolis et fucata nominum dispositione, id summum quippiam et inauditum se proferre ostentarent. Sed quia res ad vanitatem Alchymistarum demonstrandam digna est, hic Emblemata.

Ex Chymicis Manuscriptis fraus extracta.

Fiet Inde Xenophontis Verum Mandatum.

Haec sunt mira illa arcana, que sub ridiculis Figuris et emblematicis fatui ciniflones mundo exhibent quarum interpretationem iam apponemus, ne Oedipum eorum dolus, et fallacia subterfugisse videatur; magno enim semper conatu in istius, modi eruendis incubuimus. In prima Figura circulus ambit trigonum cruce insignitum, cui (SUN) et (MOON) figurae includuntur: in circulo habentur haec verba: Sala Vera Laudat Philosophiam Habentes Voluntatem Rectam; Fiat Inde Xenophontis Vberatio Mira: Si ex hisce nominibus initiales vocum literas in unum coegeris, prodibit SULPHUR FIXUM. Quod et trigonum una cum annexa cruce, nota (SYMBOL) Sulphuris apud Chymicos usitata significat;ubi aperte patet. Alchymistam dum sala pro sola ponit, linguam Latinam ne quidem intellexisse. Secunda Figura habet tres circulos cum trigono cruciato et inscripto, in primis duobus circulis eadem verba, quae in prima Figura ne mysterium latens, et legentibus, arcanumque admirantibus statim pateret: Initiales enim vocum literae id, quod prius notant SULPHUR FIXUM, quod nota quoque Chymica (SYMBOL) demonstrat. Verba vero in tertio circulo posita eadem sunt, quae in prima Figura circa trigonum descripta scilicet. Lege omnes Sophos ergo sic tuos: queis verbis stupide constructis indicant, omnes Sophos, seu Philosophos per sulphur fixum primam lapidis materiam intellexisse. Tertia Figura stupidi cuiusdam Alchymistae fuit, qui verba mysteriosa ex Paracelso extracta in hanc figuram transtulit circulo ambiente trigonum. In circulo habentur haec verba: Visitetis Inferiora Terre Rectificando Invenietis et in altero semicirculo: Occuitum Lapidem Veram Medicinam, quarum vocum initiales literae VITRIOLUM indicant, et sub figura haec verba ponuntur.

Fiet Inde Xeophontis Verum Mandatum. Quorum initiales literae dant FiXUM. Sub hac itaque figura Lapidis materiam indicant Vitriolum Fixum.

Habetis hic, quotquot Alchymiae dediti estis Sulphur fixum, et Vitriolum fixum, verum utique lapidem, non philosophorum, sed fossorum proprium, quem ubique facile reperiatis; et quid tandem? hoc enim iam cognito, tantum scio, quantum prius: nosse enim cuperem, quis usus tam mysteriosi Lapidis; quid, rogo, cum tali Lapide, Sulphure, et Vitriolo fixo faciemus? anne auruminde educemus: tantum sane puto extrahi posse, quantum ex carbonariis cuiine quisquiliis. Annon hoc est contradicere omnibus priscis philosophis, qui primam Lapidis materiam non Sulphur, non Vitriolum, aut Arsenicum sed Mercurium unanimi consensu posuerunt, imo expresse omne sive minerale, sive metallum ab operatione lapidis proscripserunt his verbis: Metallum, quod opus nostrum ingreditur, non est aurum, et argentum vulgi, non aliud imperfectum metallum, aut minerale quodcunque, sed proprium philosophis. Hoc pacto Paracelsus arcanum lapidis extra omnes mineralium limites collocat; cum tamen in processu nulla aliare nisi metallicis, mineralibusque utatur. Ego vero intentionem eorum penitius concipiens causam video, quare secretum hisce schematis obvelandum censuerint: Legerant ii processum ad aurum graduandum, quem dum non intelligerent, saltemne quidpiam nescire viderentur illum insulsis huiusmodi emblematis abdidere. Sed ne nihil hic intactum reliquisse videar, apponam totius rei processum iuxta intentionem veterum, cum emolumento quodam, non tanto tamen, quantum Alchymistae sibi imaginantur; unde non tam lucri causa, quam experimenti, quod sane pulchrum est, clare exponendum duxi.

Nota primo, per confirmationem hoc loco a Chymicis nihil aliud intelligi, quam tincturam quandam, quod idem ac sulphur fixum quae tinctura totius operis complementum merito, ut ipsi sentiunt dicitur; nam instar fulminis omnia metalla penetrat iisque convenientem colorem dat; et quemadmodum totum magisterium consistit in tribus hisce: pondere, fixatione, et colore, quae per triangulum circulo inditum significantur: ita illa intra materiam introduci debent, ut Luna Soli mixta in aurum immutetur, etiam si vero pondus et fixationem obtineas, illa tamen cupellae commissa subsistere non poterunt fine confirmatione, sive tinctura, quod Sulphur fixum vocant: quomodo vero illa tinctura, seu sulphur fixum conficiatur, appono.

PROCESSUS I.

Confirmationis, seu tincturae (MOON) in (SUN) convertentis.

Accipe unam semiunciam sulphuris optimi et tres semiuncias crudi antimonii, quae fusioni commissa dabunt regulum colophonia resina fusum. Ex hoc accipe duas semiuncias sive unam unciam cum dimidia, atque una ex (SUN) et (SYMBOLS) ex singulis unam semiunciam , qua tigillo commissa simul fundantur, et deinde quatriduum noctu, diuque in olla optime oblutata intra calidam arenam ad digestionem exponantur, et hoc pacto tres memoratae res non amplius abinvicem separabuntur, et volatilia fiunt iuxta naturam, et albedinem antimonii: atque haec est aqua penetrativa, vocatur aqua, quae tingit ad 18 grad. Hanc aquam reserva ad usum post exponendum, et a peritis vocatur aqua ad 18 graduativa.

PROCESSUS II.

Solutionii suphuris fixi ad volatilitatem.

Secunda figura signisicat processum solutionis sulphuris fixi ad volatilitatem. Et quemadmodum in ea initiales vocum literae simul collectae, sulphur fixum, indicant, ita figura, seu nota Chymica (SYMBOL) in medio posita sulphur, per circulum vero notae trigoni inscriptum, aliud non significant, nisi sulphuris fixi in (SUN) commutationem, quod et in figura prima (SUN) et (MOON) coniunctio indicat. Sed iam processum, quem ipsi subticuerunt, aut nescierunt, nos in apertam lucem sincere educemus: Hac vero ratione sulphuris fixi solutio ad volatilitatem praeparatur.

Accipe auri: semiunciam, sive unum lotonem, quod in pulverem limatum igni leni 8 horis imponatur; deinde accipe tres seimiuncias, seu 4 drachmas tartari ad albedinem calcinati, semiunciam salis et 4 lotones salis ammoniaci simul omnia misce, ex hoc mixto cape ad unam semiunciam, tres quintas unius unciae auri, (Nota bene, nos per quintas partes drachmas intelligere, et per lotones semiuncias) contere simul una cum supradicta materia imposita humili alembico cui superaffundes aquam fortissimam alembico, posito in balneo Marie distilla sexies et tribus vicibus ultimis cum nova aqu regie appositione; hoc enim pacto ascensione materie peracta, eam leni, calore expositam relinques spatio 24 horarum, separa, deinde a calce aquam fortissimam ad dulcedinem usque, tandem exicca, et fige arte nota, e habebis propositum, cuius usus sequitur.

Accipe ex supra dicto Processu primo exposita aqua argentea ad 18 graduativa unum lotonem; seu dimidium unciae, et tantundem auri praeparati, et tantundem stanni, antimonii vero drachmas, quae simul iuncta et evaporata relinquunt corpus, ex quo sumes 2 semiuncias: et 3 1/2 unc, antimonii crudi, quae antimonii crudi, quae fusioni committantur, quo facto aurum in se trahit tincturam ad 18 grad. Luna consistente, obtinebitque sulphurei coloris supremum gradum, optimo auro parem. Hanc pragmatiam quoque apud Lullum in sua clavicula, et Isaacum Hollandum reperio, quamvis aliis verbis, symbolicoque verborum involucro tectam: estque ad mentem veterum sapientum; hoc tantum excepto, quod ingredientia in opus hoc, additionem auri, et argenti vulgi, reliquorumque mineralium admittant, quam tamen subdole negant vereres, ne aut secretum, siiquod est, pateat, aut ne fraudis convincerentur. Alter per II. Confirmationis Processum.

Sume 1/2 unci, sive lotonem Lunae in 18 grad exaltat, uti in primo processu praescripsimus, aurique praeparati in secundo processu, lotonem cum dimidio una cum lotone 1 1/2 stanni, ponantur omnia simul in tigillo terreo, et regulum inde resultantem evaporare sinas: adde deinde insuper unam unciam stanni, et habebis materiam per regulum unitam: deinde ex auro in Secundo processu praeparato, et ex antimonio crudo accipe 1 1/2 unc, ponantur in vesica descensoria, distillatione urgeas usque ad reguli sub, limationem: hunc deinde, pulvere ex veteribus calceorum soleis adusto stratificabis, et deinde quartabis ad summum ut termino Chymico utar: et habebis desideratum aurum ad 18 grad. tinctum. Hoc iterum brevius perages. Sume uti supra ex supra praeparata Luna 18 grad, exaltata et ex auro praeparato, quibus iunges regulum (SYMBOL) tanto pondere, quantum (MOON) posita pendet: vesicae simul omnia committantur, quo facto, huic massae commiscebis bis tantum antimoniicrudi, quantum massa pendet, quam deinde igne evaporare sinas, quod reliquum est, per (SYMBOL) abstrahe, et habebis aurum ad 18 grad, uti dicunt, exaltatum: quod tamen aliud aurum non est quam illud auri et argenti quod imposueras; ad summum depuratione extarum cuius tincturae et reliqua mineralia commixta, participent.

PROCESSUS III.

Quomodo veteres vi apidis, sive sulphuris fixi, exaltarint aurum super omnes gradus auri mineralis obryzi.

Hic processus fit per Regulum graduatum, in quo latet sulphur fixum una cum sua additione; estque tinctura qua Luna in 26 grad, aurum convertitur et omnia examina sustinet, et sic proceditur: Sume duas uncias antimonii crudi, et 1 1/2 unc. auri., Unam unciam cupri: ex recremento chalybis, sive ex limaturae ferri scobe unc, ex quibus fusis regulus exibit, deinde sume Bismuthum, sive plumbum cinereum, et antimonium crudum; ex utroque tres uncias, et insuper 3 uncias plumbi communis: ex quo fuso exibit alius regulus. Hoc peracto, accipe ex supra adducto Processu primo praeparata et in 18 grad. exaltata Luna, unciam, quam tigillo committe, cui iunges ex regulo graduato paulo ante praeparato uncia partem; atque ex regulo cinerei plumbi, seu Bismuthico 1/2 unc, septies in retorta abstrahe, et habebis additionem auri ex regulo cum (MOON) ad 26 grad, exaltati, aurum omne examen sustinens, optimum, et uti dicunt, auro obryzo excellentius, quod de summa depuratione dictum velim.

PROCESSUS IV.

Quo sulphur fixum per commune sulphur obvium Lunam obeter purgatam in Solem tingit.

Sume 1/2 unc, auri puri communi sulphure sulphurizati usque dum fragile reddatur, et sulphur consumptum sit Recipe aurum hoc praeparatum, et denuo recenti sulphure stratificetur ad sulphuris combustionem, et hoc pacto septies procede. Deinde sume aurum sulphurizatum, contere illud supra marmor in pollinem, et imposito ei in alembicum superaffunde aquam regiam, qua abstracta usque ad oleitatem reaffunde illud supra aurum, addita recenti aqua fortissima, seu regia, et hoc tertio facies: quo peracto, superaffuso illi fortissimo spiritu vini, exponatur leni calori et hoc peracto spiritus vini ad se attrahet omnes alios spiritus, qui leniter spiritu vini abstrahantur, et in fundo materiam liquidam reperies, quam bifariam divides, primam partem in corpus coagulabis arte notae, vocant praecipitatum, que min pollinem redactum vitreo vasi repones, et alteram dimidiam materiae liquidae partem ei affundes, et iterum in unum corpus coagulari sinas et habebis opus consummatum. Huius pulveris ope Lunam purgatam cementabis, et habebis aurum quaesitum, it aut una pars huius pulveris ad decem partes. Lunam purgatam in fusione, illas in aurum tingant; quamvis semper in cupellae examine minus reperias; et nonnihil sophisticum oleat.

PROCESSUS V.

Confirmationis tincturae, seu sulphuris fixi per caementum nobile perficiendum.

Sume 2 uncias auri puri, et 1 1/2, communis cupri, quae simul fusioni committantur, in corpus; et dum fluit materia accipe 1/2 unc, sulphuris circiter, quam paulatim intra fusionem proiicies; hoc facto exceptam materiam contere cum unciae cinnabaris mineralis minutim, deinde contritum impone vasi, eique sequens oleum superaffunde bene commixtum. Oleum sic fit: Accipe vitri antimonii 2 uncia; unam unciam salisnitri probe purgati; haec contrita in pollinem humili vase, in cinere calida exponantur vase charta obstructo, in fusionere linquantur non nimis longo tempore, quo peracto frige factae materiae superaffunde fortissimum ex vino acetum, usque dum materiam cooperiat et deinde per alembicum acetum abstrahe, et hoc quatuor vicibus repetes, et quinta vice fortius, usque dum nihil amplius ex aceto supersit; quod sequituroleum sanguinis instar ruberrimum est; a quo phlegma aceti abstractum dabit oleum requisitum: hoc oleum superaffunde supradicto pulveri in vase recondito, cum dicto pulvere bene commisce, usque dum paulatim coaguletur; deinde iterum dicto affuso oleo uti prius coaguletur, atque hanc operationem tertio repetes et habebis caementum praeparatum ad Lunam in aurum convertendum. Haec fere eadem invenies apud Paracelsum Li de Gradationibus quamvis tot, tantisque obscuritatibus involvit ut vel ipse nesciat, quod asserit aut saltem si scivit invidiae tactus reticuisse videatur, atque huiusmodi tincturam vocat tincturam Philosophorum; ego vero eam non nisi sophisticam et metallurgicam assero. Atque ex hisce meis interpretationibus luculenter mihi innotuit fallax Alchymistarum ingenium, qui ne artem magnam nescivisse viderentur, miris eam figuris obtexerunt, aut si ingenium iis ad emblemata excogitanda aptum defecerit; saltem steganographico artificio rem cooperire non desistunt. Cum ante plures annos Vaticanam Bibliothecam lustrarem: fuit mihi a custodibus exhibitum ingens arcanum, quod veram lapidis conficiendi rationem continere arbitrabantur, cum tamen exoticorum characterum, quibus id descriptum erat, monstra, omnem de eo penetrando spem ademissent, ad metum temporis hieroglyphicis interpretandis deditum, recurrerunt; ut si fieri posset, sigilli apertionem tentatem: promisi me tentaturum. Et domum reversus, characteres protinus arte mihi consueta in alphabetum digesti; arcanum detectum postero die custodibus Bibliothecae monstravi; qui sane magis subitaneam characterum enodationem, quam ipsam artem mirari videbantur. Arcanum tale erat.

Arcanum Philosophorum, ut ex Saturno facias aurum perfectum.

Recipe libram semis Mercurii, et uncias duas sulphuris eorundem: amalgama utrosque simul, ita ut de alterutro nil appareat, sed remaneat pulvis niger ex his duobus, quem recipe, et pone in phiala strictioris et pone super fornaculam, seu furnellum olla mediante cum cineribus cribratis ut scis et fac, quod cineres non ascendant ad materiam et da in principio ignem levem per octo dies adhoc ut spiritus non ascendant, et si quid ascenderit in illis octo diebus, reduc cum illo, quod in fundo vasis remanebit, frangendo vas singulis octo diebus, post primam materiam factam, quae erit nigra et sic frangendo vitrum, tere materiam tuam et repone in alio vitreo vase, et sic facias omni octavo die, donec videas materiam tuam in colore cineris tunc diminue cineres per unum digitum, ita quod non remaneat de cineribus nisi per duos digitos, et superpone igni, et tamdiu permitte, donec materia sit rubea; et quando videris eam rubeam, diminue iterum de cineribus per digitum, et sic per consequens, quousque sit albissima ut nix, et quod postea revertatur in colorem rubeum, de qua medicina recipe unciam unam, et proiice super octo Saturni praeparati, et fiet Saturnus niger, et durus ut ferrum: de quo ita duro et nigro, proiice unciam unam super uncias octo Saturni et fit rubeus de quo rubeo proiice unciam unam super octo libras Saturni praeparati, et habebis arum perfectum. Laus Deo. Ita Magister Odomarus. Non ut ego puto tota substantia, sed tinctura, quae commixta simul caetera mineralia inunam substantiam imbuit.

Hoc est arcanum tot characterum diversitate tectum, in quo tamen nihil est quod tibi quae situm emolumentum polliceatur: cum plumbum in aurum sine mercurio Philosophorum ex auro, vel argento extracto communi omnium philosophorum consensu transmutari nequeat. Sed mercurius talir atione praeparatus, et super quod vis metallum proiectus, illud in id, quod est, transmutare perhibetur: unde et hoc arcanum prorsus sophisticum est, ut proinde nulli in eius 峒愇诚囄滴瓜佄�蟼 oleum, et operam perdere consulam: vides ex hoc fuco, quam parum sincera sint omnia illa arcana seu potius receptae, uti vocare solent, tot figurarum symbolis adornatae: tot occultis literarum notis tectae. Ego sane hoc testari possum, me nullum lapidis arcanum sub huiusmodi Zyphris occultatum reperisse (quorum tamen ingentem copiam a sua obscuritate vindicatam, et arte mihi propria solutam, apud me reperio) quod non vel ad fucum faciendum, vel ad vexationem ingeniorum adornatum fuerit, cuius apertum signum esse potest, quod huiusmodi receptas, seu arcana poste, vel in Lulli Clavicula, vel Paracelci archidoxis, vel etiam apud triviales scriptores Portam, Veckerum, Alexium, aliosque claris verbis exhibita invenerim. Sic luditur Orbi a clanculariis hisce ciniflonibus. Sed iam ad Tertie figur quam Paracelsi esse diximus, interpretationem, calamum convertamus. Paracelsus sane uti iam saepe diximus, unus inter caeteros, huiusmodi impostoribus, merito suo adnumerari potest: cum dici vix possit, quam illa arcana quae prius vel ex Lulli, Arnoldi, vel Isaaci Hollandi, aut Ventini Basilii, aliorumque manuscriptis desumpserat, quam, inquam, mire affectata ver, borum obscuritate, aut aenigmaticis involucris, ne plagiarii criminis convinceretur, texerit: et cum omnia dicere videatur nihil tamen adferat, quod mentem Lectorum non dubiam, stupidam, et quidnam de arcano ob velato sentire, aut credere liceat, ignaram prorsus, ancipitemque relinquat: eos vero ipsos ex quibus desumpserat insuper ignaros rerum, et fullurios dicere non verecundetur.

Sed adducamus verba intolerabili iactantia plena, quae in praefatione libelli de tinctura physicorum de se profert. Haec, inquit, seculo Monarchia cunctarum artium Theophrasto Paracelso Philosophiae, et Medicinae principi mihi contigit: Ad hoc enim a Deo (verius a Satana) sum electus, ut phantasias omnes excogitatorum, et falsorum operum putaticiorum, et praesumptiosorum verborum per ipsum extinguerem, sive sint Aristotelis, Galeni, Avicennae, Mesue, vel cuiuscunque fuerint, etiam eis adhaerentium. Non sufficit ei praesumptioni audaciam coniunxisse, sed et propheram quoque de sua monarchia vaticinando egisse restabat, quod hisce verbis innuit: Theorica inquit, namque mea procedens ex luce Naturae nunquam labefactari potest ob sui constantiam, nec immutari, quinquagesimo post sesqui millesimum octavo vivere primum incipiet anno. Certe cum iam quinque anni a vaticinii termino elapsi sint, tantum abest, ur hucusque quicquam tanta scientia dignum prodierit, ut potius pseudopropheta, et impudentissimus impostor ab omnibus passim habitus, et apologeticis scriptis demonstratus sit, ira ut eius scripta quoque, Sacro-sancta Romana Ecclesia, tanquam impia et Christi fidelibus perniciosa ex Catalogo Librorum Orthodoxorum expuncta, et prohibita sint: de quo conqueri videtur sequentibus verbis Practica, inquit, sequens tandem admirandis, incredibilibusque signis comprobabitur, ita ut mechanicis, et plebi communi palam sit futurum, et ipsi penitus intelligent, quam contra sophistarum nugamenta, constans, immotaque stabit Ars illa Paracelsica, licet illa sophistica Papisticis, et Imperialibus privilegiis in suis ineptiis confirmetur, et tueatur. Concludit tandem. Hoc arcano, inquit, postremum seculum, ut gratiae dono, verique spiritus illustrabitur manifeste, compensabiturque, sic ut ab exordio mundi simile germen intellectus, et sapientiae haud amplius auditum sit. Qui paulo ante vaticinii eventum suum fortiri 1658, asserebat, iam illum ad ultimum seculum Antichristi vel ut alibi loquitur ad adventum Eliae Artistae praenunciat.

Quis rogo tale unquam iactanti monstrum vidit, aut de simili arrogantiae Bombilione audivit? Sed ne tantarum ineptiarum causam decidamus, iam quid praestiterit in hac arte dignum, videamus. Sic autem in Libro intitulato Aurora philosophurum dicit. Accepit is Vitriolum fixum pro materia prima philosophorum, quod et in tertia Figura demonstravit hisce verbis: Visitabis Interiora terrae retificando invenies occultum lapidem veram medicinam. Fiet inde Xenophontis verum mandatum, cuius initiales, uti supra ostendimus, literae Vitriolum fixum exhibent: et per terram quidem intellexit ipsum Vitriolum, per interiora terrae dulcedinem eius, ac rubedinem: in occulto enim, inquit, vitrioli subtilis, nobilis, et purgatissimus succus, ac purum oleum latet, cuius protectionis modus calcinatione, vel distillatione non est aggrediendu, quia veriditate sua minime privari debet, qua si tamen privetur, una id et viribus et arcano carere necesse est. Habemus arcanum, faciat iam cui libuerit, ex eo aurum quantumcunque libuerit: Ego sane haec non artis magnae specimina, sed mera male feriatorum hominum nugamenta iudico: Et ne Paracelso iniiuriam facere videar, hic Magisterium, quo lapidem fieri posse ad aurum tingendum existimat adducam ut ex ipso quid sperandum sit, colligi possit. Sic autem procedit in 13 lib, Aurorae Philosophorum.

Primo Vitriolum minerale, quod multis iam locis tanquam ad artem ineptum reiecerat, iam tamen veluti poenitentia ductus, id in magisterium suum assumit, et uti id multis viscosis, lutosisque imperfectionibus obnoxium est, ita quoque a suis impuritatibus per sape iteratam rectificationem liberari debere, praescribit, usque dum viriditas eius manifesta fiat, et ne viror hic in pallorem vertatur, non Soli exponendum, sed calido hypocausto conservandum praecipit probe contra pulverum iniurias munitum..

Secundo. Aliquot mensium spatio, vitro postmodum clauso digestioni committat, usque dum variis coloribus intercurrentibus tandem suprema rubedo appareat, quod commune omnium philosophorum praeceptum est; qua tamen uti nullam adhuc fixitatem pollicetur, ita quoque amplius ab inquinamentis purgandum dicit aceto, donec semotis faecibus ab omnibus impuritatibus prorsus liberum fuerit, et absolutum: atque hanc dicit tincturae veram et optimam rectificationem, de qua oeum, quod vocat, benedictum elici debet hac pragmatia.

Tertio. Ab hac tinctura vitro indita, alembicoque superposito, ne spiritus exhalet, optime notae luto oblitis commissuris, spiritus igne suavi, lentoque, puto cinerum, vel arenarum proliciendus est, oleum obtinebis omni balsamo dulcius, omni acrimonia carens et in fundo cucurbitae terra subsidet candidissima, nitens, et nivis adinstar refulgens, quam serva a sua rubedine iam separatam. Iam tandem sequitur illud, coelestis matrimonii arcanum, quo anima, et corpus, id est tinctura, sive oleum benedictum candide iam purificat superaffusum, adeo se stringunt, ut imposterum ab invicem separari nequeant. Atque haec est terra illa foliata, quam phialae Vitreae inditam repones, eidemque sensim oleum suum affundes et corpus animam suam in momento recipiet amplecteturque. Matrimonio itaque completo, restat iam, qui id foecundum fieri possit, explicandum.

Quarto. Hanc itaque terram foliatam, oleo saturatam benedicto intra furnum arcanorum, videlicet Athanor, quadraginta dierum spatio circulandam expones, oleumque habebis absolutissimum mirandae perfectionis: quo mercurius, et reliqua metalla imperfecta vertuntur in aurum, in infinitum multiplicabile. Hac praxi: Recipe Mercurium corporalem, id est vulgi, portione duarum partium, quem tribus eiusmodi ponderis partibus olei dicti superaffundes, maneantque simul 40 diebus; atque proportionem obtinebis ponderis, et ordinis, qua multiplicatio fit in infinitum. Atque hoc est arcanum arcanorum omnium maximum, quod Paracelsus non philosophis, rerumque naturalium peritis sed plebi imperitae et oppido credulae persuadeat: hoc enim purum putum mendacium esse, iam demonstrare aggredior.

Primo omnium philosophorum Chymicorum consensu prima magni magisterii materia est Mercurius non vulgi, non vitriolum, aut si quod aliud est minerale sed Mercurius philosophicus est; ut vel ipsem et fatetur in citato libro c. 10, ubi refellit omnes istos, qui lapidem quaesierunt in mineralibus, et tanquam stolido labore deditos arguit, cum tamen ipse primus sit, qui opus per Vitriolum minerale attentaverit. Secundo Mercurius hic philosophorum non ex Vitriolo, aut alio quopiam sive metallo imperfecto sive minerali concreto succo, sed ex auro, et argento perfectis metallis extrahendus est ut lapis inde fabricari possit: In hoc vero magisterio nulla neque Mercurii philosophici, neque auri, aut argenti additi fit mentio, sed solius vitrioli: nil itaque facit; cum Vitriolum dare non possit, quod non habet etsi innumeris purificationibus, digestionibus, calcinationibus que vexatum: tantum itaque praestat hic Paracelsus, quod quivis pharmacopoeus dum ex vitriolo prius purificato, retificatoque spiritum, et oleum ruberrimum omnis acrimoni expers extrahit, uti frequens experientia innostro pharmacopeio nos docet. Concedo etiam sedimentum in cucurbita remanere candidissimum: Sed quod oleum vitrioli paulo ante extractum huic terrae affusum, et, 40 diebus circulatum, et tandem supra Mercurium vulgi proiectum, illum in aurum converrat, hoc nunquam nec vidi, nec audivi. Quid enim quaeso in vitriolo est, quod auro pondus dare possit? quid rogo ei naturales virtutes? quid colorem tribuet? cum in vitriolo nil horum inesse comperiatur: in oleum quidem rosei coloris diuturna coctione vertitur vitriolum, sed non in talem, qualem aurum natura sua appetit fulvo colore splendentem; quem solum vitriolum sine alia rerum additione dare non potest; nisi dicas, id ex corpusculis cupreis, aureisque liquori intermistis tincturam auro dare, quod iam sophisticum est; certe Lullus, Arnoldus, caeterique Alchymiae primipili in omnibus magisteriis, ut ex Clavicula, et Rosario patet, nonnihil auri, et argenti materiae loco fermenti commiscent, ut proinde omnes in Turba Philosophorum sine Sole, et Luna nihil in opere hoc fieri clament:quos omnes hic adducere possem si res mereretur.

Sed dicent Paracelsitae, hoc Magisterium non ad literam sed sublimiori parabolico sensu intelligendum esse: Respondeo, hoc proprium impostorum esse aliud ore, et penna aliud animo significari. Certe ex huiusmodi magisterio parabolico quid aliud sperare possumus nisi aurum parabolicum, quod non arte, aut natura, sed ex stulta hominum imaginatione natum est. Similia magni magisterii specimina edidit in citato Libre cap.11, ubi arcanum verum, et perfectum ex arsenico producit ad albam tincturam, ubi in Gebum, Albertum, Rasin, et Polydorum tanquam falsarios invehitur, idquein iis carpit, in quo ipse peccat; imo totus est in exaltando arcano tingentis spiritus, qui ex eo extrahitur: cuius enim pars una super sedecim partes imperfecti metalli proiecta eas in Lunam excellentis simam tingit, tinctura utique nulla alia, ni ea, qua experientia trita cuprum rubrum in album commutare solemus de qua in experimentis sequentis Libri. Quae porro Paracelsus de electri virtutibus dicit, de Compos illud uti ex argento, et cupro originem suam habet, itaque quoque cum variis rebus cotum, in massam auri sophisticam tandem degenerare necesse est.

CAPUT III.

DISQUISITIO I.

De Chrysopoeis artificiali Chymicorum.

Est in rerum natura quidem intrinsecus principiorum cuius vis corporis motus, quam non incongrue fermentationem appellare possumus, cum tendentia ad perfectionem eiusmodi corporis, vel ob mutationem ad aliud: quod vel maxime in elementarium motionum varietate elucescit, quae uti ex corpusculis minimis constant, ita quoque vel proprio Naturae impetu, aut occasionaliter in motum concitatae, se mirum in modum exagitant, et exagitantur se invicem diducunt et involvunt: quae Naturae benignitate subtilitatem consecuta, mox avolare nituntur, sed a crassioribus reticulis, ne prorsus avolare queant, detinentur: interim crassiores a subtilibus mira lucta in tantum inciduntur, attenuanturque, donec una cum subtilioribus exaltata, evectaeque aut debitam perfectionem acquirant, aut alterationes a Natura designatas compleant, quae est totius Meteorologiae summa: hinc enim Raritas et Densitas, opacitas et perspicuitas, flacciditas, liquiditas, fixitas: hinc per humidum, et siccum mollities, asperitas, flexibilitas ductilitasque rerum omnium originem habet. Sed iam ad argumenti propofiti scopum revertamur.

Nemo Philosophorum hucusque negavit, totum ex partibus vel similaribus, vel dissimilaribus constitui: Unde quoque cuncta metalla tam perfecta, quam imperfecta, fossiliumque quorumcunque tandem mixta ex corpusculis, quorum singula naturam totius sapiunt, constare non Democritorum atomis sed veris, et realibus imo armato oculo subinde sensibus haud inviis: quae in concretis corporibus simul unita unum quidpiam constituunt; at igne, aut alio quovis calore, aut igni, calorique analogis nonnullis rebus, uti aquis fortibus succisque acidis per continui dissolutionem separata mox veluti assumptis alis, mira agitatione in spiritus resoluta, tumultuantur. Horum aliqua in fundo vasis pertinaciter manent, et fixa dicuntur; quaedam in altum evolant, mox frigore obvio reditura: nonnulla prorsus in fumum evanescunt: sunt quae evolantia veluti penitudine ducta ad fixum, a quo evolaverant, suapte sponte postliminio revertantur. Et quoniam nullum in rerum natura corpus ita expurgatum est, ut non in eo nonnulla heterogenae materie miscella resideat, quae uti calore, ita quoque plerumque natura pro dissimilaris naturae conditione differunt. Hinc accidit ut quae similitudine naturae gaudent, ad similia nescio quo potenti magnetismo confluant, aurea ad aurea, argentea ad ea, quae argentum appetunt; ferrea ad ferrum, ad plumbum plumbea, salina ad salem ea potissimum, quae in concretis succis, liquoribusque aluminosis nitrosis, vitriolatisque nidulantur, Sulphurea, Arsenicalia, Marchasitica, Orichalcica, que aureo colore fulgent, aureis se corpusculis iungunt: plumbea et stannea, et quae ex Antimonio, Magnesia, Cadmia, Bismutho, similibusque constant, ad argentum, vel ad stannum, vel ad plumbum natur quadam cognati one concurrun.

Ex quorum varie combinatorum concursu nascitur ingens illa colorum varietas quam in chymica pavonis cauda satis mirari non possumus. Quaeres quomodo illud fiat? dico id ex diversa mineralium vario colore tinctorum commixtione mox ac resoluta fuerint, fieri; quorum aliqua simili et colore, et proprietate dotata sunt; alia in hanc partem, alia in aliam, quadam hinc, quaedam illinc confluant, atque hoc differenti, et disiuncto corpusculorum similium confluxu, eam, quam diximus colorum varietatem exhibeant: si vero ulterioribus ignis tormentis materiam sollicites, contingit, ut singulis a tanta corpusculorum confusione vindicatis, uni cuique separatus locus assignetur, quibusdam in aquas, aliquibus in spiritus resolutis: nonnullis in scorias, aut vitream materiam coalescentibus, aliis infundo residentibus. Separata itaque materia, sola illa, quae perfectorum metallorum amicitia tripudiant, a caeteris, quae inferioris conditionis sunt, separatis, auro iunguntur, et ab eo tincturam acquirunt et insuper tinctae reciproco benefici, auro quoque molem addunt. Quoniam vero omnia in triplici Naturae regno mixta consistentiam, et fixitatem a sale chymico terrae elemento obtinent, atque omnia metallica et que cunque tandem mineralia ex corpusculis salinis quo a molis consistentiam constituantur; inde fit ut illae dissoluto mixto infusione metallica auro praegnante, eiusdem tinctura imbuantur, et insuper eidem confluxu suo quantitatem molis maiorem, quam prius habebat, tribuant. Sectantur itaque tincturam auream omnium potentissimam, eiusque splendore amiciri ambiunt cunctae reliquorum mineralium particulae; uti quemadmodum ex Chymicis operationibus paulo post adducendis meridiana luce clarius apparebit. Cum Chymia vel ex hoc capite omni laude dignissima sit, quod ex resolutione mixtorum in spiritus sive in mercurium, sulphur sal, aquam, terram facta, corpuscula ex quibus componuntur, manifesta et sensibus obvia per experimentum exhibeat, et luculenter demonstrant elementaria corpora, quae non in 峒佅�位峋� 峒�蟽蠉胃蔚蟿伪, seu simplicia et incomposita sed in eas substantias in quas partes ultimo sensibiles fiunt, res physicae resolvuntur.

Experimenta per praecipitationem.

1. Si solveris plumbum aut lithargyrium cum aceto distillato, extrahetur aqua quaedam limpidissima, aquae fontanae, aut aceto distillato adeo similis, ut unam ab altera discernere vix queas: hanc vitro impones, acetumque distillatum simillimi coloris ei superaffundes, et statim aqua lithargyrii in candidissimum colorem lactis instar vertetur.

2.. Si Antimonium cum nitro calcinatum aquae fontanae incoxeris habebis colaturam limpidissimam, et fere inodoram, si tamen huic quem vis acidum liquorem superaffuderis inde aqua croceo colore tincta, et pessimi odoris prodibit.

3. Si stannum calcinaveris, eique salem tartari liquefactum commiscueris habebis aquam celesti colore tinctam, id est, coeruleam.

4. Si solutioni gallarum limpidae, solutionem vitrioli commiscueris, prior mox in nigerrimum colorem murabitur, quod atramentum dicunt. Sed si huic spiritum vitrioli aut aquam stygiam affuderis, atramentosus color denuo in limpidissimam aquam revertetur, quam si denuo in nigrum colorem reducere velis id oleum tartari superaffusum praestabit.

5. Si in charta cum infusione limpida vitrioli quidpiam scripseris, ea utique scriptura legi minime poterit utpote aquae limpida exarata, at si aqua gallarum chartam imbueris, mox ea nigro colore conspicua nulla difficultate legetur. Verum mirum dictu, si spiritu vitrioli eam dilueris, uti prius, disparebunt, quam tamen iterum, tartari liquore affuso nigredini suae restitues.

6, Si violarum coeruleae tinctura oleum vitrioli affuderis mox purpurascent: cui si guttas aliquas spiritus cornu cervini iunxeris, colorem purpureum in viridem vertes. Iterum lignum a canthicum, quod et nephriticum dicitur, e Brasilia allatum, aqua communi dilutum tincturam grate rubicundam vino rubello non dissimilem deponit: huic siparum aceti distillati infundas, liquor instar vini albi limpidus comparebit; at guttae quaedam olei tartari eum denuo in purpureum educent huic si iterum spiritus vitrioli infunditur, instar vini Hispanici pallide flavescet. Si Gummi Laccae unacum alumine addito aquae limpidae in vesica coxeris, pulcherrimus inde color rubini ad instar extrahetur Insigne dentifricium.

7. Si syrupum ex confectione coralliorum spiritui vini affuderis, habebis ac virginis, id est, candidum instar lactis liquorem, non minus iucundum visu, quam gustu suavem; Quae quidem experimenta in nostro pharmacopeoio facta sunt. lnnumera alia hoc loco adducere possem huius generis experimenta: Verum cum illa partim in praecedentibus monstrata sint, partim in sequentibus simus exhibituri, illis diutius immorari su, per vacaneum duximus. Quare nil restat nisi ut dictorum experimentorum causas inquiramus.

DISQUISITIO II.

Huiusmodi itaque phaenomenorum ratio aliunde petenda non est, ni si a corpusculis intra cuiuslibet liquoris poros contortis: que quoad situm, et positionem ab aliquo alio liquore infusae diversimode alteratae lucis suc radios transmittunt', multifariam refringunt, reflectuntque: atque hinc supradictas colorum vices emanare necesse est, dum unus alterum interimit, atque alius alterum interemptum denuo resuscitat: Nam ut paulo ante diximus, cum subiecta colorum aliam, et aliam ex corpusculis particulisque compositionem habeant: nonnullae siquidem diaphani corporis particula, quemadmodum luci simillimae sunt, ita limpidissimae quoque, et instar crystalli translucentes comparent, e quibus limpiditas illa liquorum originem suam sortitur: quaedam vero opacorum corporum particulae cum aliam compositionem habeant, colore, et natura differentem, illae superaffusae limpidis, eas pro coloris diversitate nunc in flavum, modo in purpureum, iam in ceruleum, et tandem in nigrum tingentes, opacitatem inducent: Nam prout particulae in liquore contentae ab alio infuso modo propius adactae se invicem complicant, et modo ad has vel illas positionum series ordinantur, inde coloris diversitatem consequi necesse est: Etenim liquor huiusmodi corpusculis minutissime confractis impugnatus, quasi militum statis ordinibus dispositorum aciem exprimit, qui modo se contrahunt, modo dilatant, nunc hanc; iam aliam figuram exprimunt.

Cum itaque duo liquores diaphani commissi atramentum conficiunt; ratio est, quod particulae in utrisque contentae, limpidae videlicet, et illae, quae opacioris natur indolem sapiunt, sibi invicem approprient, et veluti clausis ordinibus collocatae luci radiorum aditum intercludant: cur vero a vitriolo, aut alio aliquo liquore infuso atramento expulso pristinam claritatem acquirant ratio est, quod vitriolum subtilissimis, et acerrimis spiritibus constet hinc fit ut corpuscula spirituosa dum pro summa sua edacitate atramentosa illa gallae corpuscula mox ac invadunt, diaphana scilicet opaca conficiant, discindant, prorsusque segregent; Imo corpusculis diaphanis vitriolicis similium corporum infusione, magnum ex cognatione naturae incrementum praebent; unde pristina claritas exoritur. Quoniam vero oleum tartari pinguibus, glutinosis, opacisque corpusculis, totum constat, hinc fit, ut illius iam restitutae aquae claritas, novo superaffuso liquore, corpuscula vitriolica denuo congregata, obfuscata et viscositate quadam veluti agglutinata, liquorem limpidum denique in pristinam nigredinem tingant. Quamvis enim in liquore utroque claritas primo emineat, nec ulla coloris differentia sensu advertatur, commixti tamen liquores mox veluti pugna quadam exorta, dum acerrime luctantur, alter tandem alteri pro virium ratione subiacere cogitur. Quod vero violarum tinctura oleo vitrioli superaffuso purpurascat, ratio est, quod illa vitrioli tinctura cerulea tincturae violae addita illa min tertium quid, id est, purpureum ceruleo vicinum commutet: eum enim, in quocunque tandem liquorum commixtorum genere, colorem acquirunt, quem salina corpora diversimode tincta, et commixta exhibent.

Quomodo vero lithargyrii aqua limpida superaffuso aceto distillato pariter limpido in lacteum colorem vertatur, si quaeras? Dico id fieri ex corpusculis plumbeis in cerussam aceto resolutis: Unde ex aceto superaffuso cerussaceae particulae aquae lithargyrii inexistentes statim ex similitudine naturae confluentes, aceto fundum petente, condensantur, constipanturque, unde colorem, quem naturaliter insitum habent, eundem iam constipata exhibent.

Vidimus iam ni fallor luculenter, unde diversitas illa colorum, ex unius liquoris in alium praecipitatione exurgat; iam examinandum pariter est, quomodo, ut ad institutum nostrum revertamur, varie colorum differentiae in Chymicis operationibus nascantur, et quidnam illi sint spiritus nunc volatiles, iam figentes, modo unum ab aliquo sperantes, et quomodo corpuscula illa salina omnibus mineralibus inexistentia, tandem in unum pro similitudine naturae cogantur, experimentis Chymicis ostendamus.

Experimenta Tincturarum.

Experimentum. Si aurum graduatum facere velis, sic procedito Primo aurum coloris debilis, et pallidi adiecto tartaro per antimonium fundatur, cuius vehementia tum sordes, et peregrinae misturae comburantur, et tunc color exaltatus fit rubicundior; quod si non satis est una opera adiiciatur secunda, et tertia; Regulus conflatus inde rectificetur cum plumbo in catino cinereo, seu cupella, vel testa ut vocant, et habebis urum gradatum, quod quae si eris fit autem hoc commode, cum auro superfluitates mercuriales, sulphureae et similes in existant, cumque variis misturis fugacibus, et imperfectis metallis vitiatum est. Si causam huius graduationis quaeras, Dico aliam nonesse, quam auream tincturam, que partim in antimonio, partim plumbo latet, in quibus ignis efficacia particule aureae solutae mox ad aurum amice confluentes illique iam a sordibus expurgato, non tincturam tantum dant nobiliorem: sed et augmentum praestant, quamvis semper sophisticum.

2. Experimentum. Si aeri colorem argenteum conciliare velis, id talco calcinato stannoque assequeris, aut argento per colliquationem, aut etiam proiectione pulveris, qui fit ex alba calce mercurii, nutrita oleo tartari, et habebis quaesitum. Nonnulli parum periti putant illud aes dealbatum per plumbum reductum, et sublimatum in cupella, argentum futurum: sed cum huius modies aes cupellae commissum in sua, ex quibus coaluit, reducatur, certe irrito conatu intentum prosequuntur, poterit tamen hoc putat itium argentum servire ad varia utensilia. Nos aliquando lusimus facta aqua ex argento vivo sublimato cum sale ammoniaco per deliquium in qua aes, ferrumque restinctum argenteo colore imbutum comperimus.

3. Experimentum. Plumbo nigro candidum colorem et aureum conciliare. Fiat ex; arsenico albo, calce tartari, sale gemmae et ammoniaco pulvis, quem aceto perfusum macera 7 diebus, maceratum postea id et candidum reddunt argenteo colori haud absimile, ad varia utensilia paranda valde opportunum: pulchrum quidem experimentum, at exiguae utilitatis, cum expensae in eo faciendae pluris sint, quam qui in stanno vero emendo in sumerentur, reum eidem plumbo colorem ita concilia: Fiat medicina ex aerugine, galamina, citrina, sulphure, cinnabari, auripigmento, et sale ammoniaco, quae in pulverem redacta impastentur felle taurino, aut oleo e vitellis ovorum, postea re siccetur, et super prunis in patinis versetur citra adustionem, ac tandem hoc peracto in plumbum fusum proiiciatur, et obtinebis plumbum aureo colore fulgens. Ratio huius dependet ex iis ingredientibus, quae omnia uti aureo colore imbuta sunt, et insitam aurei fulgoris tincturam habent, ita facile confluunt ad id, quod naturaliter appetunt, illique adhaerent. Haec nostra sunt, qui plura desiderat, legat ire, lum l.6.c.2.l.12.c.41. In huiusmodi itaque experimentis multi putant, moventem causam esse qualitatem 峒愇轿迪佄澄废勎刮横酱谓, ex potentia materie, seu ut nonnulli loquuntur, quae ex profundo, latibulisque in corticem, et aspectum producat colorem, in quo est aliqua perfectionis nota: sed nos hunc effici dicimus exprdominnt ir corporum resolutorum particulis metallum aliquod respicientibus; quaeque non potentia, sed actu materiis in existant. Hae enim sub confusa stipantium elementorum turba uti minimae latent, ita vel sublimatis elementis, vel ipsis e profundo evolutis, constipatae tandem sensibiles apparent, idque sequenti experimento comprobamus.

4. Experimentum. Sume plumbum Indi, cum, quod Caloomum dicitur hoc confunde cum plumbo cinereo (quod alii marchasitam vel bismuthum excoctum, quidam albae magnesiae regulum dicunt) in cochleari ferreo prunisque admoto, mox quod prius argentei erat coloris, in varios colores, aureum, argenteum, nigrum, coeruleum, viridem purpureum, ad miraculum usque transmutatum videbis; cuius quidem rei ratio alia non est, nisi quod bismutho, communi Chymicorum opinione, mercurio feracissimo, omnes colores insint, quae tum vel maxime se conspiciendos praebent, cum ignis efficacia: et frequenti coctione materiae ex differentibus mixtorum particulis compositae ad superficiem extractae fuerint; bismuthum enim uti varia miscella scatet, ita et corpusculis, quae igne dissoluta, sympathico amicorum ad amica confluxu deteguntur, unde mira illa varietas. Sed de hisce affatim in ultimo huius Operis libro, de Arte Metallica.

Nihil in Alchymicis operationibus celebrius est, quam oua fixationis, qua sola metalla in aurum, argentumque vere, et realiter transmutari Alchymistae sibi imaginantur: quod num ita sit, exponamus: Praestant autem id triplici magisterio, salium, oleorum, liquorum. Est autem fixatio nihil aliud, ex mente alchymistarum, quam cum corpus recipit spiritum tingentem, et aufert eius volatilitatem, quod per frequentem reiterationem fi, donec fiat corpus perpetuae durationis totumque in igne maneat, iuxta illud commune Alchymistarum: fac volatile fixum, et fixum volatile, donec inferius fiat superius contra; id est, donec partes ad homogeneam naturam perveniant uniformem, et similarem ad exemplar auri puri. Hinc tantum in metallis, mineralibusque fixandis studium et contentio: alii quidem id per aquas fixatorias, et per sales cum caementis mirabilibus: quidam sublimationibus, reverberationibusque diuturnis idem quaesiverunt, cuiusmodi sunt illi qui argentum vivum ferreis canalibus inclusum, ignibus cogere sunt conati: Nonnulli ad medicinas figentes styptica, et adstringentia elegerunt, cuiusmodi sunt vitriolum, alumen, aerugo crocus martis. Non defuere, qui per ea, quae ignem sustinent, volatilia ligari, figique posse sibi imaginati sunt; quo cum succestu, videamus.

5. Experimentum. Fixatio per cinnabarim. Cinnabarim artifciosae vulgaris trientem contere in marmore duro adita aqua forti, deinde hoc cucurbitae inditum, sequenti oleo imbue: Extrahe per acetum forte lithargyrii essentiam, et dempto aceto lithargyri pulverem in vitro perfunde vini spiritu fortissimo, et denuo illum extrahe per modum tincturarum. Extractiones coque ad olei consistentiam, quod oleum cinnabari paulo anti aparatum offundes; coquatur mixtum ad siccitatem usque, et novo reaffuso oleo, idque tertio, donec materia prunis ferventibus iniecta, fumum non edat, habebisque paratum ad fixandum metallum in argentum. Haec est fixatio Cinnabaris, in qua multi opera, et oleo perdito, dum desperarent de effectu, ad plumbi coctiones conversi, aetatem quoque irrito labore in iis consumpserunt. An non vident, nullam hic solidam fixationem sperari posse? cum ea tandem cupellae aut cinericio commissa, totque coctionibus distillationibusque soluta, tandem in id resolvantur, ex quibus coaluerant. Quid autem ex cinnabari, quod mercurio turget; quid ex lithargyro, quod plumbum calcinatum merito dicere potes, speres? non video: massam quidem obtinebis sed heterogeneis materiis conflatam: quae uti nullo amicitiae vinculo iunguntur, ita facile separari queunt: vel enim hydrargyron figetur aut non prius sane dici non potest, cum nil magis controversum sit, quam hydrargyri fixatio. Si posterius, oleum, et operam perdidisti. Quidnam vero rogo est illud, quod metallum in aurumaut argentum figat? Certe nil prorsus reperies ad hunc effectum producendum, nisi in cinnabari mercurium, et in lithargyrio plumbum: Verum cum illa heterogeneae species sint; illae ut in aurum convertantur, fieri non potest. Patet itaque ex hoc inscitia Alchymistarum.

Non ignoro quosdam conati figere cinnabarin Vitriolo per octiduum sub calente arena detento, donec ut plumbum in igne fluat. Sed haec non nisi improprie fixatio dici potest. Quidam sic quoque cum argento. Si enim cinnabaris duodecim libras cum una argenti marca confuderint, argenti sedecim besses, feu drachmas sibi promittunt, quorum dimidia pars sit aurum, a quo Mercurium sublimatum se fabricare iactant, qui saepe in sublime actus, in albam figatur medicinam. Sed hae otiosae Alchymistarum ostentationes sunt, quae praeter cineres, et fumum nil aliud post se relinquunt.

Videamus modo, quomodo Paracelsus fixationem instituat per aquas fortes gradatorias olea, liquores, quae sunt veluti menstrua quaedam, quorum ope metalla figi dicuntur. Sic autem procedit Libro de gradationibus. Recipe cinnabaris, arsenici, antimonii ana l.I. Salis Petrael 2. Sulphuris totidem, conterantur, misceantru, et distillentur in aquam fortem igne violentissimo, postmodum accipe huius aquae partes duas: aluminis communis, aluminis plumosi partem I. haec omnia simul distillentur in aquam fortem igne violentissimo. Tandem ad hanc integram aquam sume capitis mortui 2 partes, antimonii, viridis aeris, cinnabaris, sulphuris partem unam. Haec a suis destilla faecibus fortiter impellendo in vas recipiens. Deinde in hac aqua clarificata solve partem I cum 10 partibus florum aeris es croci Martis, et in ea digerantur: et tandem in fundo plus auri, quam arti credibile sit. Ita Paracelsus. Quaeres itaque undenam hoc aurum in fundo residuum affluxerit? Paracelsus id transmutationi adscribit; Ego vero dico, aurum illud, si aurea illa corpuscula, quae arsenico, antimonio, sulphuri, croco Martis, cinnabari, aerugini prius in extiterant, frequenti distillatione a corporibus suis resoluta, et iis innata virtute in fundum a caeteris separata confluxisse. Si vero aurum istiusmodi notabilis quantitatis fuerit. Dico, ex salinis corpusculis aluminis, vitrioli salis petrae post evaporatam humiditatem auro iuncta, et abeo, tincta in unam massam coaluisse; cuius experimentum facies in cupella probatoria, in qua illa denuo separata ab auro, solum illud aurum, quod dictis mineralibus inerat, relinquunt. Sed examinemus alterum experimentum, quo per oleum tincturam expedit.

6. Experimentum. Quo per oleum Antimonii Luna in Solem verti dicitur. Sic Paracelsus. Recipe Antimonii lib. I. Mercurii sublimati SS. destillentur ambo simul igne violento per alembicum, et ascendet rubedo quaedam instar sanguinis spissa, quae tingit et gradu at unam quamque Lunam in Solem, hunc pallidum ad supremum gradum caloris permanentis adducit. O beatos Pharmacopeos, qui ex oleo antimonii tam facile argentum in aurum convertere possint! Nos sane saepissime in nostro Pharmacopoe io oleum huiusmodi ex stibio, et Mercurio sublimato rubicundum educere solemus istiusque phialasplenas habemus: Sed huiusmodi effectum nunquam comperire licuit, cum id fusum argentum tingat quidem nonnihil, sed quod cupellae commissum mox pristinae albedinis evanescente tinctura, una cum priori mole restituitur. Sed dicent forsan aliqui; hoc Magisterium non ad sensum literalem, sed mysticum intelligendum esse. Quod si ita: Ego fane id verius in mystico Lunae, id est, vertiginosi cerebri quam in materiali fusorii vasis concavo concrevisse, dixero.

7. Experimentum. Quo per oleum seu liquorem Luna in Solem converti dicitur. Fiat oleum ex Mercurio sublimato, et aqua forti multoties distillato, donec in oleum fuerit conversus, in hoc oleum ipelle spiritum aquae fortis igne violentissimo, deinde impone Lunam, et convertetur in Solem granatim; tandem caemento regali caementetur, et optimum arum obtinebitur. Haec quidem facile dicuntur, sed non ita sese ea habere comperiuntur. Nihil itaque in hoc aliud nobis exhibet, quam accidentalem quandam tincturam, et extrinsecam; quae in cinericio probata, mox argentum pristino colore imbutum relinquit, evanescente tinctura.

Sequuntur modo transmutationes metallorum unius in aliud; de quibus uti in praecedentibus ostendimus, tot concertationes sunt, quod Auctorum phantasiae, qui si nossent, in quo vera, realis et naturalis rerum transmutatio consisteret certe aliud de transmutatoria Chymicorum arte sentirent. Ego sane praeter naturam ipsam non puto, artem ad transmutationem naturalem pertingere posse, quidquid dicant Alchymistae; quod ut intelligatur; Notandum est, triplicem hoc loco transmutationem considerari: Naturem, quam sola Natura novit et abstracte a materia intelligentiae. Altera est qua proprie alteratio dicitur, et nihil aliud est quam metallicarum, mineraliumque particularum toto per ignem dissoluto, exagitatio et ex hac separatio, qua libertate donata unum quodque ad corpus illi magis syngeneum, et cognatione natur vicinum confluit; quod tamen per transmutationem veram unius in alterum fieri dici non potest: ne penetrationem corporum admittere corpore permaneant: atque iuxta hanc transmutationis imperfectae speciem, omnia hucusque tradita fieri censenda sunt. Tertia transmutationis species nihil aliud est, quam mixtio quaedam unius cum alio, quae uti nulla difficultate solvi possunt, ita quoque nil in arte magna praestare notum est.

Sunt praeterea nonnulli, qui heterogenea sspecies in opere magno in unum homogeneum transmutari posse somniant. Verum uti secundum bonae Philosophiae leges penetratio corporum non datur, (quod tamen fieret, si aequalis pondere massa iis, quae imposuerant, componeretur,) ita quoque transmutatio illa gratis efficta est. Quandocunque ergo ex diversis mineralibus aurum, vel argentum educatur, appareatque corpus unum; nil tamen id aliud censeri debet, quam miscella quaedam ex variis terrestribus, et aqueis materiis commixta, atque adeo arcte counita, ut difficulter corpuscula heterogeneae naturae ab invicem separari valeant: non tamen corpus hoc, aut pure aurum, aut argentum dicendum est; cum vehementiori signis repetitione, tandem corpuscula heterogenea separata, solum illud aurum, quod natura produxerat, relinquant; cuius rei damus hoc experimentum.

8. Experimentum. Accipe tres uncias Argenti, 9 unc. Cupri, 9 Mercurii, commixta exponantur igni carbonum per horas 24. Side inde illud complexum prius aqua probe lotum, et exsiccatum per 7, aut 8 horas igne forti sublimetur, singulis operationibus fundum vasis bene lavando, et quod exemptum est, cum sublimato stratifices, hac operatione peracta totum in duram massam coalescet; ex qua cupellae commissa ad minimum quinque, aut se uncias argenti obtinebis. Quaeritur hic; unde argenti tres unciae ultra eas uncias, quas imposueras, accesserint? Respondeo, non ex transmutatione, quam sibi falso persuadent Alchymistaee sed ex argenteorum corpusculorum cupro commixtorum in resolutione corporum ad sui similia, videlicet argentea confluxu, quod non fieret, si cupro argentum prius, et quidem copiosum non in extitisset; ut proinde nemo putet; cuprum, aut mercurium in argentum conversum esse sed corpuscula cuprea et mercurii adeo arcte, et tenaciter argento imposito mixta couniuntur, ut non nisi extremis ignis tormentis separari valeant, et hoc idem patet ex alio Experimento: Accipe unam unciam plumbi, unam ex marchasita stanni, et 2 unc, ex mercurio, quae simul mixta veluti in mercurium fluentem vulgi solventur, ita ut plumbum, et marchasitam in mercurium vera transmutatione conversa quispiam putare possit. Sed si eum examini stiteris, prorsus sophisticum reperies, non verum mercurium: Mercurius enim mineralis cucurbitae inditus igne apposito statim avolat, quod in hac mistura non fit, nam unam plumbi unciam, et unam pariter marchasitae unciam cum duabus mercurii, quibus mixtum constabat, recuperabis; mercurium quidem elapsum in recipiente, plumbo vero, et marchasita in fundo cucurbitae remanentibus. Si vero quidpiam ex tali massa cupellae commissa non nihil auri, vel argenti superfuerit, id neutiquam transmutationi, uti Alchymistae iactant, transcribendum est, sed particulis argenteis, quae plumbo prius inextiterant.

Non dicam hic de transmutatione metallorum imperfectorum in imperfecta, cum iam quomodo id fieri possit, alibi dixerimus; sed de transmutatione imperfectorum metallorum inperfecta. Inter catera sane maxime laborarunt Alchymistae ut argentum vivum in argentum, aurumque converterent: Sed utrum id praestiterint, lis adhuc pendet, neque dici potest, quemquam id praestitisse nisi aut abdita quadam impostura, aut altioris humano intellectus magistro. Sed iam audio mihi oggannientes Alchymistas: A compluribus id praestitum fuisse: quod ut monstrent, varias historias adducunt de iis, qui in conspectu multorum aurum purissimum fecisse dicuntur:quare nonnullas hic subiungemus.

Erat, inquiunt, Rotoburgi ad Tubarim Monachus quidam, cuius tamen nomen consulto non addunt, ne mendacii convincantur; hunc super hydrargyri unciam in crucibulo calefactam, pulverem quendam proiecisse ferunt, quo facto strepirus sit exortus, statimque argentum vivum in rubedinem versum fuisse, quod ulterius forti igne sollicitatum, eliquatumque tandem confluxerit accepta metallica soliditate, quod et ab aurifabro examinatum, aurum optimum reputatum suerit. Sed quomodo id factum sit postea ostendemus. Penotus Alchymista in epistola ad Guibertum dicit; Scoto-Britannum quendam uncias et plumbi beneficio pulveris rubei minimae quantitatis in verum, et purum aurum convertisse.

Alius adducit Hogolandoeum testem, qui Germanum quendam (Individuum vagumego verius interpretor) in urbe quadam Venetae ditionis, argentum vivum in verum aurum mutasse refert. Audio Libavium mihi obiicientem, cotum quendam Coloniae ex plumbo, ex ferro et plumbo Roterodami, Amstelodami, Francofurti, Argentinae, Basileae aurum fecisse, pollicitum quoque esse, in sexaginta mille aureis experimentum, si iubeatur, se facturum. Promittere magna, et alta facile quisque potest, sed illa effectu ipso praestare merito quispiam dubitare posset. Quisquis tamen ille Scotus, sive ut nominis etymon docet, tenebrio fuerit, nescitur: unde ego eum verius unum ex Agyrtarum numero fuisse (quorum proprium est, non uno loco stabiles ne criminis falsi accusentur, sed vagabundos per orbem ad emungendas stultae plebis crumenas circumcursare) ex tot locis, urbibusque peragratis, non incongrue coniicio.

Penotus ut sua circa transmutationem experimenta facta creditu digna probet, Kellaeum exaltat, quem ait Pragae integram argenti vivi libram in purissimum aurum unica rubicundissimi liquoris guttula, se praesente transmutasse; Ita mulus mulum fricat. Quod idem praestitisse Nicolaum Bernardum Hogolandaeus testatur, qui tamen postea multa daemonis ope contingere suo periculose didicisse asserit. Certe Bernaudum in Libro de Interitu Alchymiae Guibertus pessimum hominem, et Atheismo addictum, et detestabilis illius de tribus Impostoribus Libelli Auctorem extitisse, non incongruis testimoniis comprobat. Vide itaque Lector, quaenam fides huiusmodi nebulonibus habenda.

Neander in epistola quadam Paracelsum hydrargyron in aurum convertisse se praesente testatur. Et enim quod tot verbis commendat dictus Neander, totidem Libavius evertit. Paracelsistis, inqui, Chrysopoeia ad nihil fere aliud, quam ad suspendium proficientibus confert, quaemadmodum ipse Paracelsus de suis discipulis scribit, quod carnifex 21 sibi abstraxerit, quale fatum, et caeteri sua impostura merentur. Sunt qui pulvere quodam nunc nigro, modo viridi, aut rubro, fusa metalla spargentes, in aurum convertere videntur. Et ut divitias luas mundo luculentius persuadeant, pulverem illum summa iactantia iam in flumina, modo in lutum temere proiiciunt sparguntque, ut pulverem istiusmodi auri fabrum, cuius copia illis nunquam desit, veluti flocci facere videantur. Ego sane pulverem huiusmodi verius ex Muscerda, quam ex auro confectum aestimem. Si enim quaeras, unde tantum secretum habeant, te Bruxellas in Brabantiam ad nescio cuius coenobii confessionariam sedem relegant, in qua tali, et tali loco secretum reconditum reperias. Si ulta quaeras, cur parentes tanto thesauro non ditent; respondebunt, se dum vivunt, secretum prodere nolle, post mortem vero testamento transcriptum se inventuros: inventum post mortem secretum tot, tamque horrendis characteribus descriptum reperiunt, ut nemo tantus Oedipus esse queat, qui id omni humana industria adhibita evolat.

Huius farinae hominem Florentiae fuisse audio, quem vulgo Prete nero vocabant de quo mira narrant: ego verius huiusmodi homines, si non solenni quodam dolo et astutia pleno, seu fucoso pulvere aurum exhibuerint, saltem ab eo, qui omnis iniquitatis auctor est. Magistro didicisse censeo, Tarvisinum aurum coram Magistratu Veneto fecisse Alchymistae narrant: Fallopius vero tum Medicinae, tum Chymiae eximius Doctor, de eo in tractatu de fossilibus ita scribit: Tarvisinus, inquit, ille pharmacopola aurum praesente Senatu Veneto fecisse dicitur; ego autem dico, quod quemadmodum lusit Senatores illos, ita quoque punitus est, est sua bracia illud sciunt, et profecto fecit tantum auri, ut fame fere moriatur, et in sua officina vix sunt vasa pharmacalia; unde sciatis, quod sunt merae moeniae, quod ars facit aurum, et non habetur, nisi effodiatur. Non dicam hoc loco de auro Raymundi Lulli, Arnoldi, aut Rupicissae, vel ab ipso Paracelso tanquam fictitio reprobato, de hoc enim in praecedentibus fuse egimus..

Si itaque huiusmodi historias quispiam secundum omnes circumstantias curiosius, et 峒�谓蔚位蔚蠀胃苇蟻蠅蟼 examinarit, is tandem nil aliud, quam otiosae plebis figmenta ab Alchymistis data opera ad arti nonnullam auctoritatem conciliandam excogitata reperiet; adeo ut huius farinae homines idem facere videantur, quod Astrologi, qui ad artis suae certitudinem stabiliendam miros praedictionum eventus narrant. Librum integrum hic attexere possem de paradoxis Astrologorum, verius pseudologorum vaticiniis, quae tamen si ad Astrologicae disciplinae trutinam recte ponderentur, non nisi anilia deliramenta censeas nullo astrologico fundamento nixa, nullo aphorismo contenta, et explicata: cum itaque Astrologia, et Alchymia genuinae sorores sint, quarum prior, uti futurae vitae statum, conditionemque praenunciat, ita altera ad beatitudinem ingentibus divitiarum thesauris accumulatam anxie aspirat, mirum non est, iis humani generis hostem plerumque ad mortalium animos tum futurorum notitia sollicitos tum spe divitiarum avidos inescandos]occulto commercio sese immiscere. Sed ut iam ad institutum revertamur.

Dico itaque, si quandoque ex historiis constet, ex pulvere quodam (hoc enim Individui vagi termino mendaciorum fabri plerumque uruntur) tum hydcargyro, tum aliis metallis superiniecto, verum, et purum aurum productum fuisse, ego quidem haud difficulter iis subscripserim, at illud aurum ex Mercurio, aliisque metallis imperfectis per transmutationem veram, et realem, naturalemque emersisse pernego. Si ergo quaeras, qua via et ratione id exhibitum fuerit: Dico duplici methodo id perfici potuisse;primam primo, secundam postea demonstrabimus.

Qui ex pulvere Hydrargyro superiniecto in aurum illud se transmutare ostentant, id verum quidem aurum assero, at fallacis sima astutia productum; quod ut constet, processum addo; ita autem operantur: Notabilem auri copiam in lamellas aureas minutim conscislam catino imponunt, huic vel hydrargyrum vel aquam regiam superaffundunt et intra certum temporis spatium in liquidam substantiam exesam, dissolutam, que reperiunt. Hoc deinde crucibulo impositum igni committunt, cuius efficacia hydrargyron ex se, et sua natura fugacissimum, uti et plumbum vanas evanescit in auras, relicta in fundo nigra substantia, quam probe exsiccatam in pulverem nigrum convertunt, quem ad usum reservant. Si vero viridem pulverem desiderant, eum rugini incoquunt/si surum, oleo antimonii ruberrimo tingunt: habent itaque hoc pacto pulverem unum, et eundem, nigro, viridi, et rubro colore imbutum, quem in separatis vasis reservant.

Cum itaque artis specimen exhibere volunt; Primo quidem mira quadam astutia pulverem tanti ponderis, quantum auro producendo sufficit, in fundo vasis Chymici, quod crucibulum vocant, ad tegendum pulverem, hydrargyro aut alio quovis metallo, superaffundunt; deinde igne supposito metallum una mixtum hydrargyro, follium flatu in fusionem deducunt: quo peracto dicti pulveris minimam quantitatem, vel per se, vel per alios, ne decipere videantur, iniiciunt: hoc pacto pulvis hydrargyro evanescente in fundum abiens reliquo pulveri associabitur iam liquefacto, deinde reliquo metallo supernatante separato, infundo instar melleae consistentiae liquamen reperiunt; quod aqua ablutum, tandem pulcherrimum et splendidissimum, purissimumque aurum, omnium fuci ignarorum admiratione pro admixti pulveris pondere reperiunt.

Hisce addo historiam, quam passim ad artis veritatem comprobandam plerique Alchymistae allegant, quam ex Arabum Alchymistarum Schola depromptam, verius in Utopia, quam in Galbania urbe Aegypti (in qua ne vestigium quidem huius urbis tum a priscis, tum a modernis temporibus in Geographia Aegypti memoria apparet) contigisse censeo. Venisse aiunt hominem quendam ad aurifabrum quendam (hoc enim Individui vagi termino Alchymistae, dum miros Artis effectus depraedicare volunt, cumprimis utuntur) portantem duos scyphos argenteos, quos sibi fundi, ac liquefieri iubebat: que is eliquatis, alter premens pulverem quendam iridem, dum adhuc in crucibulo flueret, argento superiniecit; et post ingentem tum fumum, tum strepitum excitatum, paulo post argentum in purissimum aurum conversum reperit. Aurifaber ad tantum spectaculum attonitus, et pulveris faciendi desiderio percitus, hospitem ea, qua fieri poterat submissione, rogabat; ut arcanum sibi tam admirandum revelaret, quod haud aegre praestitit. Haec historia narratur in Arabico libro de Solis, et Lunae congressu, secretumque sequenti processu a me ex Arabico in Latinum converso, docet, uti sequitur.

EXPERIMENTUM.

Accipe dicti pulveris ex auro confecti unam partem, ex croco martis, aere adusto, et sale ammoniaco, e singulis unam partem: dissolvatur sal ammoniacum, et probe tribus antedictis ingredientibus id commisce, deinde commixta ponito intra cucurbitam, et igne lento vel ad Solem, vel ad ignem cineram digere in tantum, donec omnia bene contemperata, et incorporata sint, et cum materia humido consumpto congelata fuerit, inde dictum pulverem facies, quem reservabis ad usum. Hoc per acto, accipe vas ventricosum cum collo stricto, intra quod plumbum, et intra collum unam laminam auream subtilem, sive supra orificium aureum denarium pones, ita ut soluti plumbi vaporem hauriat. Deinde accipe supradictam laminam versando, et revasando supradictum vaporem, et hoc pacto lamina ita fragilis fiet, ut digitis in pulverem conteri possit. Atque hic est pulvis argentum in aurum commutans. Aes ustum, quod arcanum ingreditur, ita praeparati debet: aes simili modo pulverizatum, aqua simplici vel muria toties lava, donec prorsus siccum fuerit, et ex hoc fac pulverum. Ecce secretum Arabum tibi paucis manifestatum: Quod quidem experimentum certum est, sed tamen simile illi, quod per additionem conficiunt; aurum enim in sat competenti quantitate sumptum, atque ex dictis speciebus, croci Martis, et aeris usti praeparatum sale quoque ammoniaco rite expurgatum ac tandem supra argentum fusum, illud tinctura sua quae dictis speciebus copiosa inexistit, non solum argentum in aurum tingit, sed etiam molem, augmentum non exiguum illi commixtum confert; uti tamen illa longa Cupellae, aut cinericii tormenta sustinere nequeunt, quin tandem in id, quod erant, separentur, ita quoque hic nullam veram, et realem transformationem admittere possumus. Hoc ipsum Secretum postea etiam reperi paucis imminutis apud Paracelsum: qui tamen id tanquam ingens arcanum ne patefiat, aenigmatis etiam, more impostoribus solito, involvi.

Novi et ego Principem, cuius famae consulto parco, qui commercio cum uno ex iis ciniflonibus, qui huius farinae magisteria promittunt, inito; magnam ei, si artis sua experimentum verum, et reale coram se sumeret, remunerationem pollicitus erat. Hic aureos montes iactitans mare in aurum transmutare gestiebat. Ad opus itaque fit progressus. Crucibulo imponitur certa mercurii duarum videlicet unciarum quantitas, cui additur non nisi granum quoddam pulveris rubri adinstar praecipitati, quod elixir rubrum vocabat, transmutativa vi qua pollebar, mirum in modum commendatum; hisce insuper affundebat certam quantitatem liquoris aurei coloris, quem in phiala quadam vitrea tenebat et dum eum supra mercurium funderet, Principi dicebat: Sciat vestra celsitudo hunc esse magnae artis in, gressum, quo pulvis cum Mercurio perfecte penetratur: Si quidem sine hoc pulvis, et mercurius sibi invicem commisceri non possent: et deinde cooperto crucibulo cum certa quadam cera rubra atque igne sub crucibulo posito et follibus agitato, igne statim cera mercurio mista in fumum abiit, et proiecta deinde intra canalem materia, aurum nobilissimum stupente, et attonito Principe, eduxit. Miratus autem sum, fraudem non advertisse Principem, uti postea ipse experientia doctus advertit: Quid enim facilius est, quam aurum in aquam resolvere, uti Spagyristis notum est, qui aquis fortibus et aurum, et argentum in aquam resolvunt auro, quoad colorem similem; et talis fuit aqua impostoris, cui ad fucum tegendum granum forsan ex arena, aut latere sumptum, caerimoniae ergo, ut magnum quidpiam praestitisse crederetur, apposuit: aqua vero aurea hisce superaffusa, et liquefacta mercurio exspirante aurum id, quod sub aquae forma infuderar reddidit. Atque haec sunt Alchymistarum miracula, digna non catena aurea, qualem a Principe praemii loco acceperat, sed quam carnifices similibus dare solent, fune aureo. Tanta est huiusmodi nebulonum audacia ut etiam suis nugis, et fraudulentis artibus mentes Principum dementare non erubescant. Tales sunt, qui iactitant, ex Mercurio Lunam fixam, quam postea rebus quibusdam tingunt, qui multiplici examini cupellae resistunt, uti sunt nonnullae tinctur, quae quanta libet fusione repetita, vix tamen separari possint, adeoque argentum ad 18 carattas graduant, ob spirituum mineralium, qui in aquis fortibus nidulantur, vehementiam; adeo enim metallis perfectis sibi sympathicis adhaerescunt, tam pertinaciter agglutinantur, ut non nisi ingentibus ignium tormentis repetitis vicibus separentur. Audivi nonnullos, qui certo certius artem se tenere iactitabant et saepius sese experimento artis veritatem comperisse; quo minus tamen votis suis potiti sint suam vel in advertentiam, vel omissionem alicuius circumstantiae aut similis rei necessariae praetendunt; consultius sane pro inadvertentia ignorantiam, pro omissione falsam damnatae artis promissionem fateri poterant, et debebant.

Quam vero periculosum sit fidem habere iis qui tanti momenti negotium cuiusmodi artem chrysopoeticam dicimus, inconsulta veritate rei temerario ausu per pseudochymicos, attentare aggrediuntur. Addam hic historiam meo tempore transactam, ex qua, quid de arte magna sentire possis, patebit. Complura iam labuntur lustra, queis ingens fama rumorque orbem pervasit, Augustissimum Ferdinandum lII. Caesarem, iam tandem illud a tot seculis attentatum, neque hucusque obtentum Magnae artis auriferae arcanum felici successu adeptum esse per sapientes artis filios (verius dicam pseudochymiastros) qui et ad contestandam veritatem, complura variis insignita hieroglyphicis symbolis aurea numismata Caesari inscripta ad perennem repertae artis memoriam publicae luci plausu incredibili verius non credibili tradiderant. Ego sane tunc temporis Chymicae studio intentus, de sparso rumore stupefactus, mirabar, illud arcanum, quod paulo ante, non prorsus 峒�未蠉谓伪蟿慰谓 saltem admodum difficile, perplexum, et humano ingenio impervium esse demonstraram, iam primo detectum fuisse, Caesarique communicatum: Verum dubius et anceps ad veritatem rei propius per discendam ab ipso Augustissimo Caesare, confidenter, tanquam munificentissimo studiorum meorum Mecaenate veridicam relationis arte, stationem, quaerendam censui; datis itaque absque mor litteris ad R.P. Gans pro tempore Caesari a Confessionibus instantibus precibus ab eo contendens, ut ab Imperatore meo nomine quam humillime et quam suppliciter, transactae rei veritatem, per duas solummodo particulas (ita vel non) exquirere ne dedignaretur dictus Pater, postulationis meae curiositatem sine mora et tempore opportuno exhibuit Caesari; que is lectis Caesar profuse ridere cepit, et deinde Patri paucis se verbis P. Kircheri postulationi fatisfacturum, dixit, hoc sequenti verborum tenore. Verba sunt Imperatoris: Experimentum quod in nostra praesentia de artis magnae arcano fieri iussimus, curiosum quidem fuisse; sed quod Imperatoriam Maiestatem locupletare posset, minime invenimus; imo, ne tertiam quidem expensarum partem, quibus experimentum factum fuerat, recuperare nos valuisse hisce constare voluimus. Ecce dignam ab Augusto ore Caesaris attestationem: ex qua patet quam luculentissime dictam magnae artis Chrysopragmatiam, tantum abest, veram, sinceram et legitimam fuisse ut potius vel ex hoc capite eam sophisticam, spuriam et nullius utilitatis et emolumenti, imo valde damnosam censere debeamus, quae hic apponenda censui, ur stulta Chymicastrorum promisso cunctis approbatione Cesarea manifesta fiat. Sed iam ad re.

Atque hic est impostorum modus, quo simplices mortalium animos fascinare solent. Ex quo colligitur. Si quis ditioris fortunae impostor ad 100 aut 200 aut etiam 1000 libras auri in pulverem reduceret (quod nonnulli ad nomen ex hac arte fictitia immortale sibi comparandum, fecisse leguntur) illi haud dubie ubique locorum huiusmodi falsa artis miracula omnium stupore, et admiratione, exiguo temporis spatio sine tot, tantisque concoctionibus sublimationibusque multorumque mensium fermentationibus, patrare possent: Quod utinam non fecissent hi, quos iam recensuimus, cum caeteris maiorum gentium diis, in praecedentibus passim indigitatis. Rursum fuerunt nonnulli, qui invento in agro thesauro derepente divites facti et ne fisco a legibus constituto portionem cedere cogerentur artem hanc professi dicuntur, qua exigua pulveris portione hydrargyro, caeterisque metallis adiecta, metalla in aurum convertere se posse, ad auri divitias aliunde acquisitas hac astutia ob velandas ostentarint. Plenum sane aleae exercitium, quod multi aureis et patibulis, et laqueis luerunt; uti de Bragadino, Scoto, similibusque supra adductis legitur. Quam autem facile sit, hac fraudulentia imperitis, et auri cupidis hominibus imponere, quis non videt? dum concipere non possunt, quomodo exigua nigri pulveris portione intra exiguum temporis spatium metallicis corporibus superiniectae, statim aurum prodeat: Unde stupore et extasi invasi, dum de occulta fraudis industria nequidem suspicari licet solum quod: factum est, mirantur; unde fama vulgata, cum a peritioribus interrogantibus, ea proponuntur dubia, quae nonnullam imposturam olere possunt, ea statim non sine indignatione reiiciunt, nil de rationibus audire volunt, imo decies, et centies illud contra ponunt. Ego oculis meis vidi: ego in praesentia talium, et talium, tali domo, tali officina factum observavi, pulverem manibus meis propriis sic iubente artifice inieci; aurum productum auri fabris examinandum dedimus, et omnibus examinibus adhibitis, illud probum, purum, vulgari multo excellentius reperimus. Alii vero de tam memorabili eventu certiores facti identidem clamant; Ego audivi ab iis, qui praesentes fuerunt, manibusque tractaverunt, et in hunc usque diem apud talem, et talem dicti pulveris portio ad perpetuam rei memoriam conservatur, ut si qui velint, haberent, quo veritatem experirentur, et iam ipso facto nonnulli eius rei periculum cum desiderato eventu fecerunt, ut proinde de artis veritate dubitare nemo debeat: et qui de arte verissima nullam fidem habent, e numero sapientum exterminentur.

Atque hoc pacto mendacia mendaciis concatenantur, que non solum in publicam famam disperguntur, sed et libris summo Reipublicae damno et aliorum animos hac lucrosa novitate pelliciendos, committuntur, res 渭蔚蟿峤� 蟿峥喯� 峤懴�蔚蟻尾慰位峥喯�, ultra id quod possint, augentur; ut proinde ridiculam illam tincturam auri in infinitum multiplicativam, originem suam non aliunde, quam ex hisce traxisse censeam; isque solus nescire poterit, qui experientia doctus quid natura possit, quid non possit, novit, multiplicesque huiusmodi ad fraudes, et dolos proclivium nebulonum industrias perspectas habet. Nemo itaque imposterum dicat; Ego vidi, ego audivi, ego manibus artis veritatem contrectavi, cum idem iis, quod agyrtis, circulatoribus contingere solet, accidat; qui dum ventrem se perfodere, serpentes et bufones devorare, nummos plumbeos, cupreos, ferreosque annulos repentina transmutatione in aurum convertere simulant, tanto circumfusam plebem stupore replent, ut negare minime posse videantur, quodtanta evidentia demonstratum fuerat. Res lubrica sensus sunt, ac dici vix potest, quam facile ii non dicam plebem imperitam, sed et doctos ac sapientes fascinent, ut id, quod non est ex corrupta tamen phantasia id vere esse sibi persuadeant praesertim si a peritis studiosisque fraudum architectis simili dolosae artis industria demententur. Sed haec de primo puncto dicta sufficiant.

Progrediamur itaque ad secundum supra propositum auri conficiendi modum. Alchymistae vero, qui sine fraude in transmutandis in Solem, et Lunam metallis incumbunt, sincere procedunt, urum quidem, sed non purum, et obryzum: sed mixtum, et sophisticum producunt. Apponamus nonnulla experimenta.

9. Experimentum. Non agam hic de auro per lapidem conficiendo quod philosophicum vocant: istiusmodi enim verum abstracti intellectus figmentum, ob rationes in praecedentibus positas esse dicimus sed de auri augmento, quod per additionem, vel partem cum parte, exsurgit.

Hoc itaque pacto, ope cinnabaris, et hydrargyri Solem, et Lunam faciunt. Accipe oprimi auri partem prius per mercurium crudum in calcem reductam; hac alembico imposit, sequentem paulo post, aquam superaffunde, deinde octona cohobatione abstrahe hoc peracto, aurum solutum in alembicum ascendens phlegma suum abstrahit usque ad densitatem; qui quidem infusus spiritus ab auro solvi nequit, nisi per oleum eius, quod supra praeparatam Cinnabarin affundatur, ita ut parum supra emineat; deinde coagulare sinas boracis beneficio reductam, et habebis aurum quaesitum.

Aqua calcinato per mercurium auro super-affundenda sic praeparatur. Sume Salisnitri 1 1/2 lib Arsenici 3 lib, aeris viridis 8 lotones seu semiuncias ramentorum ferri seu chalybis unam lib. totum complexum retortae in, ditum distilletur in aquam: ex hac aqua affunde Mercurio sublimato octo lotones, abstrahe bis, et totum in aquam solvetur Lunae fixandae opportunam. Sume iterum ex vitriolo sublimatum sulphur, et fiat stratificatio, ut chymicae loquamur, supra 4 lotones, vel quod idem est semiuncias, Lunae fixae et a lotones sulphuris, deinde sensim evaporare permittas, sulphure rectificato iunge quater tantum vitri Saturni, dum in fusione est, ei calcinatam Lunam infundas, bisque fulminatum impone per 20 dies in aquam iam praeparatam, et habebis argentum fixum cum mediocri auro non puro quidem, sed sophistico.

10. Experimentum. Mercurium fixare. Sume 1 1/2 lotonem aeris viridis, sive aeruginis; unum lotonem mercurii crudi quod viridi aeri impastatum sublimetur in cucurbita terrea vitriata tam diu, donec aes viride cum mercurio uniatur, et habebis fixum. Rursum, accipe totum complexum, quod in marmoire prius minutissime tritum impones retortae per ignem fortem distillandum, et quod nondum fixum est, ab aere viridi recedit: hoc accipe, et reduc per sequentem fluorem in puram Venerem, quod sequenti plumbo in tigillum positum abstrahatur, et mane buntex una drachma Mercurii tres drachmae argenti auro gravidi.

Fluor ita fit. Sume urinam, quam in lapidem concoques, et spiritum avolare permittes ex qua ter tantum una cum tartaro accipies, et operaberis uti paulo ante dictum fuit.

11. Experimetum. Ex Mercurio vulgi Lunam factam in aurum convertere. Primo fiat aqua regia ex vitriolo, salenitro ana una lib. deinde aeris viridis, et falisammoniaciaana lotones: ramentorum ferri 1/2 lib., quae omnia commixta, et minutim contrita igne forti resolve in aquam: et hanc aquam alembico impositam calore balnei leniter abstrahe usque in olei consistentiam; deinde ex antimonio crudo quantum volueris et illi ex oleo paulo ante praeparato affunde ad eminentiam digiti, deinde hoc cucurbitaae humili impositum abstrahe toties, donec oleum antimonio perfecte uniatur; et habebis pulverem, quem rubrum leonem vocant. Accipe itaque ex Mercurio fixam Lunam; in lamellas tenues tunde si hasce in tigillo stratifica veris, ac in caemento per 24 horas reliqueris, tunc habebis argentum in aurum purissimum, non tamen nisi colore exaltatum.

12, Experimentum. Aurum debilis coloris exaltare. Accipe Mercurii sublimati, et cinnabaris ana 2 lotones, Antimonii unum lotonem; bis tantum aceti, cui aeruginis tantillum quantum duobus digitis capere potes, commisceas; paulatim indantur ollae separatori, sive retortae, et exibit liquor visu pulcher: deinde accipe 1/3 cinnabaris partem, quam imbibas liquore paulo ante elicito, liquoremque denuo retortae vitreae commissum a cinnabari abstrahe; postea alembico Hermetis sigillo munito inditum per 12 dies in arena coagulari sinas, et habebis pulverem. Quo peracto accipis aurum pallidum, et imperfecti coloris, vel Lunae fixae 8 lotones sive 4 uncias, supra quas ex pulvere praeparato drachmas fusioni expones, habebisque exaltatum ad eum gradum, quo maior desiderari non potest. Quod idem fiet absque pulvere hoc pacto: Extensas in lamellas tenues argentum, vel aurum, pone in oleo seu liquorem supradictum antequam coaguletur, et tenui calori, ut supra, 24 horis expone, usque dum videas oleum parum ebullitione commoveri et habes quae situm.

Innumera hoc loco huiusmodi experimenta adducere possem; sed quoniam fere nihil in uno est, quod non ingrediatur etiam in alterum, et ut paucis multa complectar, hic Tabulam combinatoriam adnectendam duxi, qua quidquid alii integris libris tradunt, hic unica synopsi exhibeatur.

IN HAC TABULA

Mineralia respiciunt metallica corpora, cum iis perfecte combinantur. Horum unumquodque reduci potest in sua elementa, salem, aquam, spiritum, oleum; unde per aquas fortes, regias, stygias, quae ex salibus componuntur, corpora dissolvuntur, calcinantur, pulverantur, ignium vero ope sublimantur, purificantur, digeruntur fermentantur, fixantur; et ope extraneorum, uti aceto, tartaro, spiritu vini, caeterisque acidis succis et subtilibus diluuntur, lavantur, purgantur: atque tandem per novam solutionem, et coagulationem ultimum artis finem consequuntur. Et quamvis Alchymistae, qui circa magni magisterii arcanum negotiantur, ea sub variis aenigmatis, et parabolis explicant; si tamen detecto parabolico cortice medullam examines, eos eundem cum iis, qui metallurgicam profitentur, et sophisticam, processum sectari, iisdemque ex his, quae in hac combinatoria tabula reperiuntur, ingredientibus uti reperies: Sine auro enim, et argento, ut vel ipse Lullus fatetur in sua Clavicula, aurum, et argentum confici non potest: ex caeteris vero frustra imperfecta metalla in perfecta tinguntur, convertunturque, nisi aurum illis insit, quo1veluti per accretionem quandam aurum incrementum quoddam recipit. Sed haec omnia sapienti Philosopho pulchre in Tabula combinatoria, si eam recte applicare norit, patebunt; cum nulla combinatio artis institui possit, que in ea non reperiatur.

SECTIO IV.

CAPUT I.

IURIDICUM SIVE LEGALE

Utrum Aurum Chymicum, quacunque tandem ratione factum licite pro vero vendi possit.

Propono hoc loco Quaestionem, quam maiori iure Iurisconsulti sibi vendicant; ne tamen quicquam omisisse videamur, eam non omittendam duxi. Hanc quaestionem de auro Chymico antequam ordiamur Notandum primo, quadruplicem artem hoc loco considerari posse. Prima est Metallugica, quae ex minera auri, et argenti singulari artificio purum ab impuro, heterogenea ab homogeneis, separat: reliquum ignis ope in purum aurum, argentum decoquit; de quo artificio in Metallurgia, seu arte metallica amplissime actum est: et uti haec ars tantopere humano generi necessaria est ut sine ea ob summum metallorum usum nulla Imperiorum, Regnorum, et human negotiationis administratio consistere possit, ita quoque tantum abest, ut a legibus illicita censeatur, ut potius eam omni laude dignam, veluti humani commercii stabilimentum, censeant Iurisconsulti. Altera Chrysopeia dicitur, qua Alchymistae per transmutationem veram et realem unius metalli in aliud, non solum in aurum naturale, sed et eo excellentius fe convertere posse gloriantur: Quod si verum esset, certe illud aurum vendere et distrahere sineullo scrupulo possent. Tertia, Ars Spagyrica dicitur qua nonnulli Chymici aurum ve, rum, et naturale variis metallis, uti argento, cupro, ferro, plumbo, arsenico, marchasitis similibusque commixtum, singulari arte separant, ex arenis fluminum riparumque per frequentia ignis tormenta secernunt, in lamellas fundunt: atque tale, purum nempe, et naturale aurum nulla lex prohibet. Quarto est aurificium illud, quo Alchymistae per additionem sive artem cum parte, uti vocant, aurum augmentare; eique debitam tincturam dare norunt; atque duplicis generis est una dicitur Collybistica, altera Sophistica: de qua variae sunt agitationes inter Iurisconsultos. Nos singularum propositarum partium dubia per Canones tum Civiles, tum Canonicos tunc expediemus ubi prius de Extravagante edita Ioanne XXII Pont Max, nonnulla praemiserimus.

Ioanne XXII Gallus, patria Cadurcensis, ex provincia Aquitaniae anno 1316 ad Pontificatum evectus, praeter Constitutiones Cementi V, praedecessoris, multas quoque et ipse publicavit, quas Extravagantes vocat, in quas Zensilinus de Cassaneis uberes commentarios edidit. Inter alias Extravagantes una quoque habetur, quae intitulatur de Crimine falsi: In qua condemnat omnes illos, qui auro conficiendo operam dant: Artem miris modis exagitat. Sed ut multa paucis amplectar, subiungam hic dictam Extravagantem in qua quicquid nos hucusque de Alchymiae falsitate adduximus. Apostolica authoritate confirmatum reperies.

EXTRAVAGANS

De crimine falsi.

IOANNES XXII. Pont. Max.

Praefatio in Extravagantem.

Alchymiae hic prohibentur, et puniuntur aurum facientes, et fieri procurantes, quoniam tantum de vero auro, et argento debent inferre in publicum, ut pauperibus erogetur, quantum de falso, et adulterino posuerunt. Et si eorum facultates non sufficiant, pena per iudicis discretionem in aliam commutabitur, et infames fiunt. Et si sint Clerici beneficiis habitis privantur, et ad habenda inhabiles efficiuntur. Vide Extravagantem seiusdem Ioan, quae incipit: Prodiens, et est sub eo tit. collocata.

EXTRAVAGANTIS TENOR.

Spondent quas non exhibent divitias paupers Alchmistae, pariter, qui se sapientes existimant, in foveam incidunt, quam fecerunt: Nam haud dubie huius artis Alchymiae alterutrum se professores ludificant, cum suae ignorantiae conscii, eos qui supra ipsos aliquid huiusmodi dixerint, admirantur; quibus cum veritas quaesita non suppetat, diem cernunt, facultates exhauriunt, iidemque verbis dissumulant falsitatem, ut tandem quod non est in rerum natura, esse verum aurum, vel argentum sophistica transmutatione confingant: eoque interdum eorum temeritas damnata, et damnanda progreditur, ut fidis metallis cudant publicae monetae Characteres fidis oculis, et non alias Alchymitum fornacis ignem vulgum ignorantem eludant. Haec itaque perpetuis volentes exulare temporibus, hac edictali constitutione sancimus, ut quicunque huiusmodi quorum vel argentum fecerint, vel fieri secuto facto mandaverint, vel ad hoc scienter dum id fieret, facientibus ministraverint, aut scienter vel auro, vel argento usi fuerint vendendo, vel dando in solutum, verum tanti ponderis aurum, vel argentum poenae nomine inferre cogantur in publicum pauperibus erogandum, quanti alchymitum existat, circa quod eos aliquo praedictorum modorum legitime constiterit deliquisse; facientibus nihilominus aurum, vel argentum alchymitum, aut ipso, ut praemittitur, scienter utentibus, perpetuae infamiae nota respersis. Quod si ad prafatam poenam pecuniariam exsolvendam delinquentium ipsorum facultates non sufficiant, poterit discreti moderatio iudicis poenam hanc in aliam, puta carceris, vel aliam, iuxta qualitatem negotii, personarum differentiam, aliasque attendendo circumstantias, commutare, Illos vero, qui in tantae ignorantiam infelicitatis proruperint, ut nedum nummos vendant, sed naturalia iuris praecepta contemnant, artis excedant metas, legumque violent interdicta, scienter videlicet adulterinam ex auro, et argento alchymito cudendo, vel fundendo, cudi, seu fundi faciendo monetam, hac animadversione percelli iubemus, ut ipsorum bona deferantur carceri, ipsique perpetuo sint infames: Et si Clerici fuerint delinquentes, ipsi ultra praedictas poenas priventur benficiis habitis, et prorsus reddantur inhabiles ad habenda.

Haec est Constituio Ioannis XXII. PM de qua mira spatguntur. Alchymistae fingunt, Pontificem Alchymiae studiosissimum, cum ad Aris magnae opus pertingerenon posset, ex desperatione hanctam rigidam Constitutionem condidisse. Certe Platina in eius vita post mortem ingentem auri copiam apud eum inventam fuisse refert;quod si verum est, istiusmodi tamen auri thesaurum minime Chymicae artis beneficio comparatum fuisse credendum est, quod tamen Alchymistae per fas; et nefas convincere volunt, Pontificemque hanc Constitutionem ea de causa, ne quisquam praeter eum ad artis arcanum pertingeret, ex invisdia condidiss.

Quidquid sit, ego de Vicario Chiristi talia suspicari nolim: Unde, si Platinae credendum est, ego hunc auri thesaurum, uti paulo ante diximus, Artis magnae beneficio minime compararum fuisse, puto; cum vel ipsem et eam in, sua Extravagante apertis verbis damnet: Sed ex variis collectaneis, sive reditibus, sive ex auro propria industria, aut etiam dono, in peculium acquisita, thesaurum supradictum excrevisse verisimilius esse iudico: cum Pontificibus media nunquam, ad similia procuranda desint.

Incidi non ita pridem in Librum Gallica lingua conscriptum, cui Titulus est: L'ART TRANSMUTATIORE DU PAE IEAN XXII. DE CE NOM. In quo agitur de modo, et ratione, qua magnae artis beneficio, aurum verum, et naturale dictus Pontifex in suo Palatio Avenionensi fieri curaverit, ic autem incipit: (FRENCH...) Or commence e livre d'Alchimie,que le Pape Iean fit ouvrer en Avignon, du quel ouvrage il en avoit 200 roolez d'un chacun pesant un quintal. (...FRENCH) Deinde totius magisterii processum fuse describit. Ego sane cum modum in eo operandi penitius examinassem, nil sane in eo singulare, quod aut veterum Alchymistarum ingenium, auti primorum in arte Magistrorum praecepta, stylumque superer, praeter vulgares quasdam receptas, et aliunde descriptas me reperisse ingenue fateor. Unde et consequenter hunc non nisi supposititium partum esse non sine manifestis argumentis coniecturavi, quem ex Alchymistis desperatis nonnemo tum ad artis veritatem confirmandam, tum ad nonnullam existimationem ei sub nomine, et auctoritate Pontificis conciliandam, in lucem publicam protruserit. Sed ne cuiquam iniuriam facere videar, idex ipso processu ante peritorum oculos exhibito me evicturum confido.

PROCESSUS

Alchymicus Ioanni XIl. Pontifici perperam adscriptus. Quem ex Gallica lingua in Latinam me translatum, de verbo ad verbum sic interpretor.

Accipe acetum fortissimum, 4 lib calcis albae, sinas stare hoc pacto per 4 dies; quinto vero die, mitte materiam in alembicum vitreum, eamque distilla, distillatam bene reserva. Hoc facto, accipe salem, et urinam cum Indico Alexandrino lib.. Salis ammoniaci lib. 6. Semilibram salis communis praeparati, et aceti pariter semilibram: Dictarum rerum 3 libras, prius aceto calefactas distilla, et postea mittes salia, quae ubi fusa fuerint, ea simul mittes in Alembicum distillanda; ubi distillatum fuerit, si infundo quid remanserit mistum, et sordibus necdum exutum, distillationem repetes, aqua, que egreditur, denuo superaffusa; et hoc toties repetes, donec tota aqua ex materia fuerit egressa; quo peracto, in fundo vasis massam reperies congelatam instar glaciei, aut crystalli, quam diligenter serva seorsim. Iterum accipe sulphur vivum lixivio forti maceratum, quod sublimabis iungendo 43 Mercurii sublimati, 4 uncias calcis, et Lunae 4 uncias; quae omnia ponantur in aqua iuxta praeceptum inferius ponendum. Dissoluta sitaque dictas res in Alembicum pone, et postquam forti igne distilla veris, in fundo massa remanebit, quam extractam supra laminam vitream in cella, aut altero quopiam humido loco repones, donec in liquorem resoluta fuerit, quem iterum serva. Deinde accipe massam supra nominatam prima operatione extractam, eamque laminae vitreae loco humido, uti prius, expone ad dissolutionem; qua peracta, hasce duas aquas prima, et secunda operatione productas simul commisce et in unam massam congelari sinas, quae congelata habebis medicinam perfectam; ex qua exiguam partem supra 18 Mercurii partes proiectam, si fusioni commiseris, totum intra exiguum tempus in Lunam optimam, omni examine adhibito probam, conversam obtinebis.

Atque hic est primus processus, in quo, vel summa scriptoris sive negligentia patet;ponit is 43 calcis argente uncias, una cum totidem unciis Mercurii sublimati: in quo manifestus error est: Cum enim argentum in calcem redactum, in pristinam naturam reducitur; necessario argentum calcinatum pluris constitit, quam lucrum ex transmutatione Mercurii non importet; quemadmodum unicuique patet ex proportione 43 unciarum argenti, ad 18 partes Mercurii, quas in argentum transmutari processus dicituare nos errorem correximus, addendo 4 Lunae calcinatae partes. Quicquid autem hic author dicat, certe ex hoc processu nil aliud sperandum est, nisi massa quaedam argentea ex congelatione mercurii, et calce conflata; ac proinde processus hic, totus quantus sophisticus est, et indignus, cuius quisi inutili et irrito labore experimentum fumat. Sed iam eiusdem Auctoris de auro purissimo conficiendo processum examinemus. Sic itaque ait.

PROCESSUS II.

(FRENCH...) Pour faire Soleil of id est, Aurum optimum, purum efficere. (....FRENCH)

Accipe aes ustum, sulphur vitrioli, ex uno quoque 2 libras. Quorum unumquodque separatim, minutim supra marmor teras, et deinde probe commixta Alembico committe, luto sapientiae, ne quidpiam spirituum exhalet, probe munito; quod intra cineres furnelli positum calore tenui materiem distilles, aquamque eductam in ampulla vitrea reserves. Postea accipe duas drachmas auri puri, et a drachmas argenti vivi, quae simul aurificum more amalgames. Hoc peracto, amalgamatum cum aqua supra inampulla vitrea reservata, quam optime per triduum sequens subigas, sive pictorum more teras;hoc etiam peracto materiam dicta ratione subactam igni leni commissam per 12 horas concoque: hoc exacto, denuo cum dicta aqua tere, et probe quod molitum est, recoque, idem semper repetendo 18 vicibus, donec colorem vermilii observaveris; deinde accipe huius materiae pondus, explora, et proiice unum pondus supra 18 plumbi, et habebis aurum purum per omnia examina probatissimum: Plumbum vero, supra quod proiici debet medicina, longo labore praeparatur, hoc modo.

Accipe plumbi lamellas tenues, quas sale in pulverem minutim contrito intra vas terreum stratificabis, stratum supra stratum continuando tamdiu donic totum vas plenum sit, deinde iuncturas vasis arcte claude, remanente tamen supra foramine ad fumum eiiciendum apto: Deinde hoc vas igni congruo per 6 horas committes, et postmodum aperto vase lamellas plumbi corrosas, et candidissimas reperies, quas lixivio forti, et calido impones, et sal descendet una cum lixivio, laminis puris, et candidis pariter in fundo remanentibus, quas deinde exemptas supra marmor aqua fontana identidem superaffusa teres, usque dum aquam claram comperies: hoc peracto repete tritionem cum pulvere remanentis aquae, addita aqua aluminis, et salis communis, et tartari, sicceturque ad ignem, et hoc toties facies, donec tota materia condidissima compareat: hoc pacto totum in olla fusioni committas; et habebis plumbum, quod in aurum converti debet, praeparatum. Atque hic est processus, qui quantus est, partim ex Clavicula Lulli extractus est, ut proinde vel ex hoc ipso supposititius partus innotescat, cum Lullus multo post Ioannem, XXII Pontificem mundo claruerit: neque verisimile est, Lullum hunc processum a Ioanne XXII mutuasse. Iudicet iam Lector, quid de hoc desperati operis processu sperandum sit.

Plurimos alios supposititius ille Auctor adducit processus de transmutatione hydrargyri in argentum, et aurum: Verum cum illos ex aliis descripserit, et eiusdem prorsus farinae sint, qui apud Riplaeum, Birellum, Isaacum, Lullum, Arnoldum, caeterosque reperiuntur, in iis describendis maiorem temporis, quam sophisticorum huiusmodi secretorum rationem habendam censui. Nihil porro restat, quam ut Aphorismos iuridicos de Chymico auro a diversis Iurisconsultis positos hic apponamus.

CAPUT II

Decisiones Iuridico-Canonicae. De auro Chymico falso, et vero.

Queritur, an Alchymia sit Ars licta? Resp. llla licita est, quae verum, genuinum, et naturale aurum producit. Ita Oldradus Consil. 74 et Ioannes Andradus, in tituo de Crimine falsi additione ad speculum. Si vero aurum Sophisticum producit, illicita est; ita plerique et Iuris tum Civilis, tum Canonici Doctores. lta Ioannes de Plat, in l. I. C de arg. praet Ioannes de Clavasio Summa, verbo Alchymia.

2. Quaeritur. An verum et reale aurum ab Alchymistis per transmutationem confici possit? Resp, quod non. lta Avicenna apud Albertum, de quo in praecedentibus fuse, quia tale aurum Alchymicum non nisi externamauri speciem habet, verum tamen aurum non est, ita D. Thom, art. 2. Card. Alex in c.I. quae sunt reg. In usibus feudorum. Si tamen vera transmutatione id efficeret quispiam, tum verum quoque aurum futurum, nulli dubium esse debet. Sed audiamus Verba D. Thomae quem multi aurum Alchymicum non solum approbasse, sed et effecisse, ad veritatem artis tanti viri testimonio stabiliendam perperam dicunt: sed qui vel ex ipsis eius verbis facile confutari possunt. Alchymia, inquit, quamvis sit difficilis, non tamen est impossibilis, quod et nos dicimus, saltem Angelis aut daemonibus notam, qui soli norunt occultas naturae semitas, iuxta quas perfecte operari possunt. Si itaque aurum, quod fit per Alchymistas non est verum, et tale quale fit a natura eius venditionem pro vero fraudulentam et iniustam esse: si autem verum est, pro vero auro vendi potest. (uti est illud, quod ex variis metallis quibus commixtum est, extrahitur:) de auro vero Alchymico sicdicit, 2 Sent, dist. 7 q. 3, ar, I.

Potest quidem ars virtute naturalium agentium aliquas formas substantiales inducere in materiam; sunt tamen quaedam formae, quas nullo modo ars potest efficere, quod propria activa, et passiva principia earum non potest invenire, et adhibere, sed bene aliquid simile illis efficere, sicuti Alchymistae faciunt aliquid simile auro, quantum ad accidentia exteriora, sed tamen non faciunt verum aurum, quia forma substantialis auri non est per calorem ignis, quo utuntur Alchymistae, sed per calorem Solis in loco diterminato, ubi vigeet virtus mineralis. Ex quibus verbis luculenter patet, Divum Thomam longe aliud de Alchymia sensisse quam quod iis ipsi affingunt per supposititios partus.

3. Quaeritur. An aurum Alchymicum vendere, et solvere liceat pro vero, et naturali et an per hoc venditio aut solutio redidatur iusta? Resp, si aurum alchymicum a naturali in nullo differat, id vendi, et solvi posse: secus, minime licere. Ita D. Thom, et Albertus supra adducti, Andreas de Isernia, Baldus et Card. Alex in dist. c.I. Quae sint regalia. Qui enim per alba albificant, per citrina citrinant manente specie metalli prioris in materia, hi procul dubio deceptores sunt; et hoc modo fere omnes in toto, vel in parte procedunt, et ipso Alberto teste, multis substant deceptionibus. Et puniuntur tales, iuxta constitutas leges, ita Ioaness Adr. in add. spec. titulo de Crimine falsi. Nam praeter interesse, inquit, maioris valoris aurum, et argentum habet quoque quasdam virtutes, quae non insunt aliis metallis, neque in auro et argento per alchymiam sophistico, veluti contra melancholiam, aliasque animi aegritudines a peritis medicis observatas. Et subscribit hisce Frat, Barthol. de Sancta Concordia in summa, Verbo Empti. 4, fab. e Monte de empt. et vend. p. 8.

4. Quaeritur. An aurum, quod quis diabolo magistro, vel arte magica didicit, ven, dere possit? Resp, quod quemadmodum non est licitum, aliquid diabolo discere, ita quoque tale aurum, mala arte acquisitum vendere non licet, cum semper suspicio alicuius deceptionis a Satana, veritatis osore sanctae subesse possit. Et hoc pacto prohibitam esse et artem, et aurum ex ea productum, uti habetur C e auro pub. Per se 10.

CAPUT ULTIMUM et 峒�谓伪魏蔚蠁伪位伪喂蠅蟿喂魏蠈谓

In quo breviter quidnam proprie decantatisssimus apud veteres Alchymistas Lapis Philosophorum fuerit, et quid tandem prisci Philosophi, eorumque moderni sectatores per eum intellexerint, aperitur.

Vidimus partim in hac praesenti partim in praecedentibus Sectionibus, admiranda Natur opera, que tum in metallurgia, tum inauri conficiendi modo, et ratione occurrunt: Discussa quoque omnia ea, quae de admirandis Lapidis Philosophici, mysteriis prisci tradiderunt; multis quoque, et magni ponderis rationibus ostendimus neminem hucusque fuisse, qui per transmutationem veram, et realem Mercurium, aut caetera metalla imperfecta in verum, et naturale aurum traduxerit. Sed omnem illam Alchymistarum operationem fuisse falsam et sophisticam, quin et aurum argentumve inde productum, aliud non fuisse, quam aurum caeteris adiunctis rebus aut commixtum, aut fuco introductum, ut proinde ex dictis recte et iure merito inferre queamus.

Omne aurum, argentumve, quod hucusque a diversis Alchymisitis is confectum traditur vel calliditate quadam, et dolosa impostoriae artis astutia vel arte magica ex pacto cum Satana facto, vel denique ex minerali auroin pulverem reducto confectum fuisse: quod tamen, si cupell, et cinericii, aut caementi trutinae commiseris, non subsistat, sed in ea, ex quibus coaluerat, resolvatur; quod tum primum mihi innotuit, cum non ita pridem cum peritissimis auri separatoribus hic Romae ea de re longo ratiocinio discurrissem qui sancte affirmarunt se a diversis Alchymistis diversos tum auri argentique partus examini oblatos accepisse et nonnullos quidem cupellae, ad septem depurationum repetitiones ob pertinacissimam spuriae miscellae adhaesionem restitisse, tandem verum aurum praestitisse non intenta ab Alchymistis transmutatione conflatum, sed uti postea ex confessione eorum percepi, ex matchasita auro praegnante, metallurgica arte decocto, cum lucro 2/3 auri ex una libra marchasitae extractum. Et quamvis innumera huiusmodi artis miracula ipsis exhibita fuerint, nihil tamen, a quo tempore artem spagyricam professi fuerant, se comperisse aiebant quod non fucum saperet, aut quod ex falsis miscellis sophistica compositione non coaluisser. Quod et Albertus lib.; de metallicis confirmat:.

Aurum enim Chymica arte ad se devenisse, ait, quod ubi sex, aut sptem igens sustinuisset, tandem consumtum in faeces resolutum fuerit. Dum itaque Alchymistae dicunt, aurum se facere ex Mercurio, caeterisque metallis, quod cupellae quovis modo resistat, ne credas eis, cum longioribus ignis tormentis tendem heterogeneis partibus separatis, tantum auri supersit, quantum imposuisti. Non opus hisce fuisset, tot repetitis examinibus veritatem reperiri, cum id magna plumbi copia cupella commissa facile vel unico examine sine errore, arte paucis nota, comperire potuissent.

Concludo itaque; quicquid quondam Arabes, quicquid Lullus, Arnoldus, Rupecissa: quicquid Isaacus, Basilius, Ripleus, Sendivogius Paracelsus, eiusque sequaces de auro a se confecto tradiderunt, non verum, et naturale, sed sophisticum fuisse, iis artibus, quas recensuimus, conflatum. Unde quicquid innumeris hucusque de Arte magna Lapidis evulgatis libris editum fuit, id nil aliud, quam quod diximus continere, adeo certum est, quam certum est, mortuum naturaliter reviviscere non posse; quod tamen de suo lapide mortui corporis resuscitatore passim iactant. Unde frustra laborant, qui ex Theatro Chymico, Turba Philosophorum, ex operibus Isaaci Hollandi, Comitis de Treves, Basilii Valentini, Tarvisini, Bernaudi Boni, Ioannis Petri Fabri, Libavii, Mylii, Rhemani, Portae, Weckeri, Alexii, vel ex innumerorum Manuscriptorum codicibus, eorumque receptis ad transmutatoriae artis arcanum pertingere se posse sibi imaginantur, uod adeo certum est, ut vel ipsi primi artis Magistri id fateri confessi sint; quos Paracelsus Alchymistarum Monarcha i, de transmutatione metallica, et in libro intitulato Aurora Philosophorum, citat. Verum cumeius citra Alchymistarum vanos labores fusissimum discursum supra Sect. II. Cap. VI. verbotenus allegaverimus, eo Lectorem remittimus. Quo tametsi omnium hucusque Alchymistarum conatus tanto rigore reprobet ipse tamen in eo, quod in aliis carpit, peccasse reprehenditur: dum in tribus, nempe Arsenico, Vitriolo, Antimonio, totius Magisterii arcanum consistere dicit, uti in praecendentibus docuimus.

Quicquid igitur hucusque aut scriptum de Arte Magna, aut in ea traditum fuit id totum, uti diximus, vel Metallurgica vel Sophistica arte praestitum fuit, adeoque nullum inde aliud emolumentum resultare queat, quam quod vera Chymia nunquam satis laudanda docet. Primo enim aurum, argentumque ex mineris metallicis extrahendi, excoquendi de purandique modum tradit. Secundo ex varia auri, argentique reliquis metallis, mineralibusque commixti nonnulla tinctura cum adiuncta mole reperire monstrat; quod licet auro, argentoque ipsis commixto semper imperfectius sit, ad Ecclesiasticam tamen supellectilem, mensales apparatus, caeteraque utensilia licite servire potest. Tertio, Magno Regum, et Principum emolumento modum docet, auro, et argento colligandi cuprum, stannum, similiaque metalla, quam collybisticam, vulgo legam vocant, quam quisque principum iure suo in statibus suis usurpare prolibitu potest. Quarto. Loco auri irrito labore quaesiti multa praeclara, et humano generiproficua, tam in vegetabilibus, quam animalibus arcana in medicamentorum usum, quae potissimum in extractis, magisteriis, quintis essentiis consistunt, auri pretio haud imparia detexit. Quae quidem uti laude dignissima sunt, ica quoque in ultimum huius Operis librum, ne Alchymiam falsam cum Chymia vera confunderemus consulto transtulimus; in quo quicquid circa varia Naturae arcana ex triplici regno prolicienda desiderari potest. Lector curiosus reperiet..

Cum itaque nulla auri tantopere a cunctis desiderati, per Alchymiam conficiendi spes sit, merito quispiam mihi obiicere, imo me temeritatis arguere posset, dum eam artem praesumptuosius confutare allaboro, quam veneranda antiquitas tanquam verissimam, certissimamque semper supposuit quamque tot, tantisque Philosophorum scriptis com probatam videmus: quos quidem omnes imposturae arguere, non sapientis, sed imprudentis calumniatoris, vexationem esse plerique mihi opponere possent. Quare ne iniuriam iis facere videar, ac meipsum a cavillationis dica eximam: Quid veteres Philosophi per Lapidem Philosophorum, quid per Artem magnam intellexerint, ea, qua fieri potest perspicuitate et claritate tandem aperiam.

Mercurius Trismegistus totius reconditae doctrinae Auctor, cum abdita quaevis in Naturae maiestate elucescentia summa ingenii subtilitate penetrasset: ne tanta in mundanis recessibus sacramenta cuivis obvia fie, rent, ingenio samillam hieroglyphicorum architecturam adortus est, qua singula magni momenti mysteria sub symbolis quibusdam ad pantamorphae Naturae similitudinem excogitatis, ita recondidit ut tamen iis, quos dignos iudicaret, et sibi ingenii perspicacitate similibus haud impervia relinquerentur. Unde electis in hunc finem Sacerdotibus, et Philosophis, quibus unica ad Regni solium spes erat mentis su arcana per dicta symbola expressa, ne una secum tanta inventarum rerum emolumenta interirent, communicavit, saxisque contra omnem temporum iniuriam incidi curavit. Quoniam vero tantarum rerum scientia;paucis verbis exprimi non poterat, symbola quaedam idealia, quae analogiam quandam multa complectentem tenerent, cuiusmodi Hieroglyphica sunt, subtili sane indagine excogitavit, quibus omnia ea, quae sine multis discursibus describi non poterant, et solo et mystico unius symboli conceptu patefierent, de quibus vide nostrum Oedipum .

Cum itaque omnia in omnibus sub certa quadam analogia latere conspiceret, imo superiora in inferioribus, haec in superioribus, mediisque, mira quadam ratione contineri intueretur, quadruplicem Mundum distinxit: Archetypum. Genialem, Side, reum et Elementarem, uti supra in Oedipo de Alchymia Hieroglyphica Aegyptiorum, et in Obelisco Pamphilio ample demonstratum fuit; in quibus ordines rerum, et entium gradus eo ingenio posuit, ut nullum infernum Mundi ens existeret, quod non suum, tum in Sidereo tum Geniali Mundo, secundum intentam analogiam, ens haberet, consonum et proportionatum: quae quidem in Archetypo Mundi, ideali quadam analogia, secundum nostrum concipiendi modum disparata, revera tamen sub unius simplicis essenti divinae ratione considerantur. Atque hinc catenae illae, 蟽蔚委蟻蔚蟼 vocant Aegyptii, de quibus in citaro Oedipo passim egimus, originem in venerunt. Habet superior Mundus suum Solem. Lunam, caeterosque Planetas, quibus e superiori Mundo Intelligentiarum totidem Praesides Genii consignantur: habet et ea inferior Mundus. Cum itaque in Sidereo Mundo Sole nil excellentius, nil praestantius, diviniusque reperisset et in inferioris elementaris Mundi miscella nihil auro pulchrius, efficacius, excellentiusque cognovisset, illud ob Soli analogas virtutes, inferioris Mundi solem nun cupa vit: hoc pacto videns Lunam esse Soli praestantia proximam Lunam inferioris Mundi Argentum esse voluit, et sic de caeteris planetis, singulos singulis inferioris Mundi correspondentibus metallis 峒�谓伪位蠈纬蠅蟼 connectendo.

Hinc factum est ut per symbolum, verb gr Solis, quadruplicem sensum exhiberet, seu ut Solis Archetypi, Genialis, Siderei, metallici seu Elementaris arcana sub quadruplici analogia, veluti unum quippiam consideraret: ita ut quaecunque de divinitate supremi Numinis mysteria traderet, eadem suo modo de mysteriis Genialis Mundi Siderei, et Elementaris intelligi possint. Cum vero nihil in universa Natura metallicis operationibus mirabilius cognosceret modum, quo in iis generandis Natura procederet, sub iisdem mysteriis, quibus Supremi Numinis, caeterorumque Mundorum sacramenta exhibuit; quem postea Graeci in omnibus secuti, naturam rerum haud ab similibus aenigmatis absconderunt; de quibus Lector consulat Oedipi secundam fecundi Tomi partem ubi fuse Historias Deorum seu fabulosam narrationem de Osiride, et Iside, Horo, Typohone, huc respexisse ostendimus, unacum Graecorum Mythologia, qua naturam rerum in Elementari lundo mira operantem indigitatam fuisse significavimus. Non restitit hic Hermes sed ex mineralium Mundo ad vegetativum et animalium Mundum progressus: Solem Lunam, Planetas in omnibus secundum intentam analogiam invenit; ita ut nihil esset in rerum natura, quod non sub monstruosa animalium caeterarumque rerum similitudine exprimeret. Hinc Solem, seu Osir in 渭蠀未蟻蠈谓, id est, petram ignitam omnia virtute sua pervadentem, Typhonem vero, Subterraneum ignem, omnia corrumpentem restaurantemque vocavi.

Ibidem et Tabulae Hermeticae, sive Smaragdinae, quae non immerito Alchymistarum oracutum dici potest interpretationem reperies; quae tantum abest, ut Lapidis fabricam doceat, ut potius non aliud, quam universae Natur processum in generatione, et corruptione rerum elucescentem exponat. Addo huius Tabulae a nullo Scriptorum ante tempora Lulli, mentionem factam fuisse, neque Arabum monumentis in sertam reperio. Unde nemini dubium esse debet, quin tota supposititia sit. Si enim ab Hermetae Abrahamo synchrono composita fuit, cur tantum ac tam celebre monumentum, Plinium, Solinum, Aeianum, caeterosque rerum naturalium curiosissimos Scriptores, cur caeteros Historicos tum priscos, tum Neotericos latuit? Et si unquam illa visa fuit, quaero ubinam? quo loco? qua Urbe? Si scripta fuit; quero qua lingua quo idiomate quo charactere? Cum ex pervetusto hoc monumento primaevos post diluvium characteres literasque de quibus tanta inter Auctores est controversia, nosse multum intersit. Unde caecus est et insensatae mentis homo qui ea non dicam credere sed ne inanimum quidem, ut ea vera esse sibi persuadeat, et induci possit. Sed de hisce amplius et ex professo actum vide in lchymia Aegyptiorum hieroglyphica, ubi Auctorem nugacem et fumovendulum aperta demonstratione detectum videbi.

Arabes posteri non praevidentes nec verba priscorum Philosophorum intelligentes, queis, quod hi rerum omnium vim motricem, quam Solarem sive Solem intellexerunt, ipsi aurum 味蔚峥� 未喂蠀蔚喂位苇蠂渭蔚谓慰谓 eiusque conficiendi processum intellexerunt. Verba Arabica adduco, quae in operis, quodapud me est, de Alchymia Arabice conscripti principio continentur, et sunt sequentia.

賯丕賱 亘毓囟賴賲 廿賳 丕賱毓丕賱賲 賰賱賴 丨亘 賵丨賵亘
毓丕卮賯賴 賲毓卮賵賯 賵胤丕賱亘賴 賲胤賱賵亘 賯丕賱
丕賱廿賲丕賲 鈽�

Hoc est: Dicunt nonnuli, quod sientia universalis Alchymiae, nil aliud est, quam exigens et exactum, concupiscens, et concupitum, quaerens, et quaesitum. Ita Oman 

賯丕賱 賴乇賲爻 丕賱丿乇丞 丕賱賲氐丿賵賯丞 匕丕鬲 丕賱賳夭乇
丕賱爻丕丨賷 丕賱丿丕卅賲 丕賱毓丿賷賲 丕賱賲賵噩賵丿 賵賴賵 賮賷 賰賱
卮賷亍 賵賴賵 賮賷 賰賱 亘賷鬲賷賳 賲賵噩賵丿 賵馗賵亘賷 賲賳 賮賴賲
爻乇賴丕 賵賯鬲 毓賲賱賴丕 丕賳爻乇 賰賱 卮賷亍 廿賱丕 賵丕賱賲賭丕
賯丕亘賱 賱賱賳夭乇 亘賷賴 賲賳 丕賱丿爻丕賲賷 賵睾賷乇 匕賱賰 賵賮賷
丕賱賲賭丕 爻乇 毓馗賷賲 鈽� 賯丕賱 賲乇 賯賵丿爻賴丕 賲丕
賮賷 丕賱丿賳賷丕 賷爻丕毓 丕賱賰孬乇 賲賳賴 賵賴賵 毓賳丿 賰賱
丕丨丿 賵賰賱 賷噩丿 亘噩丿賴 廿賱賭賷賴 賷賰賵賳 毓賳丿賴 賵賱丕 亘丿
賱賴 賲賳賴 賵賱丕 丌禺乇 噩鬲 乇賵丨賴 賯丕賱 丕亘賳 兀賲賷賱
賷乇賷丿 亘賯賵賱賴 丕賱賲賭丕 賱丕賳 丕賱賲賭丕 賲賵噩賵丿 賮賷 賰賱
賲賰丕賳 賮賷 丕賱爻賴賵賱 賵丕賱噩亘丕賱 賵毓賳丿 丕賱睾賳賷
賵丕賱賮賯賷乇 賵丕賱賯賵賷 賵丕賱囟毓賷賮 賵賴匕丕 賲孬賱 賷囟乇亘
亘賴 噩賲賷毓 丕賱丨賰賲賭丕__ 賵睾賵乇丨 丕賱乇胤亘賷丕 鈽�

Hoc est,

Dicit Hermes quod dita margarita in omni existit et est aqua viva, perpetua, primordiais, in inveniturque in omni re et in omni domo Beatus cui contigit intelligere secretum eius, convenienter eo uti. Dixit autem, quod secretum eius est aqua accipit nutrimentum ab hominibus. Dixit autem Mercurius omnia quae in mundo sunt pluris venduntur dicta illa aqua, est enim apud unumquemque, et unusquisque indiget ea. Et au eum, nec deserit illum, neque egreditur spiritus eius. Dixit mil de Alba Amil de dicta aqua disserens, quod haec invenitur i omni loco, in campis, vallibus, montibus, et apud pauperem et divitem, robustum et debilem, estque haec parabola, quam omnes sapientes respiciunt; et est spiritus humidi.

Atque totus ille universi conceptus Hieroglyphicus nil aliud notat, quam vim quandam Naturae rerum omnium motricem, quam Aristoteles non incongrue 峒愇轿�位蔚蠂尉蔚喂伪, alii calorem seu ignem quendam universis Mundi membris inexistentem, qua omnia moventur, corrumpuntur, alterantur, dissolvuntur, digeruntur, fermentantur et fixantur. Atque hic est Ignis ille coelestis, Sol inquam, qui influxu suo in elementarem Mundum, ignem sibi haud dissimilem in intimis terrae recessibus latitantem accendit fovet eo modo quo in quarto huius Operis Libro demonstravimus hic vero, quem et Vulcanum, seu Archaeum Chymici vocant, omnia, quae in utero suo tellus, veluti in fornace quadam continet, generat fovet, conservat: hic sulphureo salino mercuriales vapores per intimas terrae fibras undiquaque diffusos ubicunque matrices (quarum innumerabilis copia a Mundi Architecto in Subterranei Mundi ergasterio, veluti Chymica quaedam vasa, constituta sunt) proportionatas inciderit, ibi vel aurum, argentum, aut aliud quoddam metallum, aut minerale pro terrestris matricis conditione producit. Extra vero Telluris corpus idem lgnis, seu Solaris vis omnia, quae in vegetabili, seu animali Mundo continentur, vivificat, fovet, alterat, corrumpit, resolvit, concoquit, sublimat, quod sublimatum reducit, fermentat, digerit, fixat, omnis generationis et corruptionis naturalium corporum causa. Atque hanc admirabilem Naturae vim, quae in igne, seu calore sive coelesti, five elementari consistit, nullo non tempore vetustissimi omnium Aegyptii considerantes, radios quidem Solares vivificos, digitos Osiridis omnium dispositores dixerunt; Naturae vero tanta patrantis artem lsidem, id est prudentis Naturae progressum, ut Plutarcho placet, qua omnia, quae videntur efficiuntur, appellarunt. Et hanc quidem /dem in coelesti Mundo Lunam, in Elementari Rheam sive Lunam subterraneam dixerunt. Ut proinde hisce Aegyptii minime Alchymiam, qua per transmutationem aut Mercurium, aut quodlibet aliud metallum in aurum converti posse indigitaverint, sed prudentem, et admirabilem Mature solummodo progressum in auro, argento, caeterisque metallis, tum in intimo Typhonis regno, id est, Subterraneo Mundo, tum extra eum in vegetabilium, animaliumque Oeconomia producendis, et consequenter 渭蔚蟿伪位位慰纬苇谓蔚喂伪谓 螔慰蟿伪谓喂慰蠆伪蟿蟻蔚委伪谓, tantopere ad humani generis usum necessariam intellexerint, quos et Graeci, aliique sapientiores Philosophi, et Alchymistae secuti, nullo non tempore ingentibus anigmatum, parabolarumque nodis absconderunt: Uti in Alchymia nostra Heiroglyphica citato Oedipi loco uberrime docuimus.

Verum ne quicquam ad invidiam arti conciliandam asseruisse videar; hic ordine veterum sapientum dicta adducam, ex quipus apertissime elucebit, veteres Alchymistas nil aliud per artem transmutatoriam, quam ignem Naturae, sive vim illam igneam Solarem, aut Vulcaniam, et per analogiam quandam Salem Naturae, quorum utrumque per intimos Universi sinus diffunditur, intellexisse. Hic enim, uti supra diximus, solus, et unicus omnia illa praestat, quae Alchymistae falsi sapientum interpretes per ignem illum Vulcani, et culinarem fieri posse existimarunt: Nam ut recte Philosophus l. 2. de Coelo, Coelum lumine et motu largitur propriam caliditatem unicuique rei. Fieri autem non potest ut humana industria calor ita attemperetur, ut quem Natura in auro producendo adhibet, illum Alchymistae adaequent, cum Natura in omnibus rebus suis producendis, aequabili calore, et quasi in indivisibili consistente utatur. Falluntur itaque in operationibus suis cum vel ipsa minera, et matrix nil aliud, quam tenuis simus ignis sit sive sal Naturae sulphureo mercurialis, qui ex potentia in actum deductus tandem aurum generat, mixturam nempe ex aqua, aere, terra, conflatam, quae per sulphureo-salino-mercurialem vaporem, humidi resolutione purificata in cinerem ignitum per salem ei inexistentem convertitur. Acque hoc est Elixir illud albam in rubedinem versum, id est, per ignem ampliorem continuo succedentem, quod auram Philosophorum, et aquam permanentem, ignis tormentum, nutrimentumque vocant: id est illud humidum radicale cineris sive aqua permanens, in illo calore ignis, qui ei loco animae, et spiritus vivi servit a Mercuriali humido differt tanquam stabile ab instabili, fixum a non fixo, utpote quod in fundo vasis non persistat, sed in fumum resolvitur, fugitivumque lavat combustibilis materiae gredinem, et foetorem, quem insitum habent partes sulphure et pingues cineri inexistentes, dum in fuliginem nigram ab, eunt, quam Alchymist terram damnatam, volatilem, fetidam, putridam, sulphurque comburens dicunt. Contra vero cinerem calcinatum ob salis fixi copiam, sulphur dicunt incombustibile, siquidem igni appositum, purificatumque, tandem in vitrum conflatur; atque huiusmodi cinerem sapientes Salamandram, utpote qu vivat, nutriatur in illo, appellandam censuerunt: alii quoque Phoenicem dixerunt, eo quod cineres accensi nil aliud sint, quam corpus illius Phoenicis, quod ex proprio cinere seipsa resuscitetur, et renovata vivat. Atque huiusmodi ignis sapientibus denotatur per draconem illum terribilem, qui omnia devorat, et in se convertit, uti et per alis cum omnia interimentem: eo enim ipso, quod cinis sit ignitus, hoc ipso in eo existit calx viva, sal, sulphur, et argentum vivum. Atque hoc est iuxta mentem Sapientum, suscitare mortuum, et occidere vivum, id est, talem cinerem privare vitae, quae est coniunctio Orientis cum Occidente, coeli, et terrae, spiritualis, et corporalis, coniunctio Solis, et Lunae, cum flamma clara sit ipse cinis, et aqua volatilis, quae in se gerit fumum rubeum, et hic tandem decoctus in fundo vasis chymici fixatur. Atque haec est aqua, quae dealbat, quae denigrat, quae rubefacit, vivificat, occidit, sublimat aquam, calx dissolvens, et coagulans, putrefaciens, et corrumpens, et in germina diversa a ligno degenerat; et teste Philosopho, apposito igni combustibile crescit in infinitum. Atque hic est primus Naturae processus, ignis videlicet, et Naturae quem sub varia symbolorum adumbratione descripserunt Sapientes, Aros in Turba Philosophorum, dicit, hunc omnis homo cognoscit, et qui eum non cognoscit, nihil cognoscit. Sed hic ignis vix ab ullo Alchymistarum cognitus est. Ergo ignis Philosophorum non est ille, quo opus perficiunt Alchymista. Morienus ait, illa res, quae multum valet, non intrat in Magisterium: apud Alchymistas tantum valet, ut omen substantiam in eo procurando perdere videantur, ut eum acquirant. Pythagoras in Turba clamat cum aliis, nostrum opus est opus mulierum, et ludus puerorum. Opus autem Alchymistarum est inventu adeo difficile, ut in quo id consistat, lis adhuc pendeat. Dicunt omnes Sapientes in Turba: Cum opere nostro nemo stare potest, neque id tangi potest sine damno, tingit omnia, omnia corrumpit; aurum vulgi vulgare adeo familiare, et domesticum est Alchymistis, ut id semper manibus versent sine damno. Arnoldus diciturum: Aurum potabile et Elixir rubrum, quod est aurum Philosophorum, est aurum potentiale et invisibile: Aurum Alchymistarum contra est actuale: reale, et visibile omnibus sensibus obvium.

Alfidius dicit in Turba: Aurum Philosophorum ubique optime praeparatum, putrificatum reperitur, vili praetio venditur, utpote quod unicuique prostet, tam pauperi, quam diviti. Aurum Alchymistarum pauci habent, utpote quod vix ulli unquam nisi sophisticum viderunt, aut tetigerunt. Iterum alio loco dicit Alfidius: In auro hoc Pilosophorum producendo, omnes operationes uno, et eodem tempore fiunt: Aurum Alchymistarum diversas operationes requirit, praeter ingens temporis dispendium.

Raymundus Lullus dicit: Sine hoc auro, quod nos ignem Naturae dicimus, neminem vitam suam sustentare posse; Unde sequitur, omnes, qui Auro Alchymico carent, iam dudum esse mortuos. Praeterea dicit, aurum hoc facere vitrum malleabile; quod patesit, dum vitrum fornace decoctum pro libitu artificis in quamcunque formam tendi, tundique potest, et liquefactum aquae frigidae immersum adeo fragile fit; ut manibus haud secus ac ceram tractare liceat: quod de auro Alchymistarum dici non potest; liquefactum enim nec tundi, nec tundi potest, neque in aqua naturali frangibile fit.

Dicit Valgus in Turba: ol noster conservat calidum humidum radicale in iuvene, in sene illud restaurat: lgnis noster coquit omnes cibos, qui serviunt nutrimento, calefacit senes frigidos, et siccos. Quod aurum Alchymistarum non facit, cum neque digerat, neque digerat, uti calor ignis.

Dicitur in Turba: Aurum nostrum Sol est, Sol luminosus, qui calefacit, alterat, corrumpit, putrefacit, digerit, generat, rarefacit, solvit, illuminat caetes stellas: Quod de auro Alchymistarum dici nulla ratione potest, cum nec ex se luceat neque in tenebris splendeat, ut celestis, et elementaris ignis.

Clamat Turba: Aurum nostrum in infinitum multiplicari potest, quod non nisi de igne Naturae dici potest, minime de auro Alchymistarum. Aurum nostrum aiunt, semper, igni ulla si corruptione resistit; hoc autem de auro sophistico dici non potest, quod aquis corrosivis calcinatur, corrumpitur, et in aliam formam reducitur.

Dicunt : Elixir nostrum est venenum omnium potentissimum, quo omnia iterimit: quis nescit, ignem hoc praestare, non aurum Alchymistarum.

Hortulanus in Turba dicit: Lapi in nostro opere vocatur omne id, per elementa ab invicem separari possunt, ex ex qua separatione nascitur substantia quaedam crystallina, sicut lapis natus ex quatuor elementis, et coelum dicitur Philosophis, et quinta essentia; quae quidem sensibus impervia est, nisi quando accipt corpus per coagulationem, quae omnia uti cineri in vitrum decocto respondent, ita lapidi Alchymistarum non congruunt.

Hermes, qualiscunque ille sit, ait in suis allegoriis: uvis, medicina nostra ignea est; quod enim igni simile, igneum est, ignis; quo et aeri simile aereum, et sic in alii, est ignea, sed non ignis medicina nostra, sed ex igne; quae extrinsece propalam sine nostro periculo bibi non potest, intrinsece tamen clam bibi debet, et vivificat omnia, exhilarat. Quae de auro sophistico dici non possunt.

Lucas in Turba: Pluribus, ait, rebus non indiget Ars nostra, nisi una, et ila una res in unoquoque fradu operum nostrorum in aliam vertitur naturam: huiusmodi autem gradus sunt secundum diversas proportiones miscibilium elementorum, quae in eus operatione eveniunt, et quamlibet operationem in gradu suo secundum oridinem, quem natura tenet in via, et prosecutione generationis suae, nomine alicuius metalli ntaverunt: Nam primum gradum vocaverunt ferrum, seu Martem; secundum aes, seu Venerem; tertium plumbum, seu Saturnum; quartum stannum seu Iovem; quintum argentum, seu Lunam; sextum Solem, seu Aurum: et infinitis aliis nominibus illa sua metalla metaphorice nominarunt, et totum hoc ad occultandam Naturae artem, et scientiam. Quae verba falsi interpretes postea ad artis operationes applicaverunt. Certe uti sub hisce, non solum in mineralium regno, sed et in vegetabili, et sensitivo animalis natur regno mirus, et nature processus in singulis iuxta suum gradum disponendis intelligitur, ita quoque processus artificialis in magi Lapidis structura non nisi analogice et improprie convenire potest. Nam ut recte Epherrarius Monachus docet: Causa, cur materia Lapidis tot nominibus appelletur, alia non fuit, nisi illa, quae sequitur. Veteres enim videntes Naturae processum in corporibus producendis, observabant primo materiam metallicam fumos subtiles continuo generare, qui dum per vasa naturae elati undequaque diffunduntur, hanc sublimationem vocarunt; observantes postea ad naturae exemplar materiam sublimatam denuo descendere in fundum, quam distillationem dixerunt. Cum vero materiam paulatim denigrari, et foetere comperirent, illam putrefactionem appellarunt. Iterum cum materiam ex nigredine sua evolutam paulatim in cinereum colorem desciscere notarent, illam incinerationem, et albificationem dixerunt. Postquam vero terram aquae suae misceri, et coctione minui viderent, illam cerationem dixerunt; et deinde in solidam substantiam degenerantem, coagulationem; et tandem materiam omni humore exutam, fixationem denominarunt. Ex quibus clare patet veteres hisce verbis unice Naturae operationes in producendis mineralibus indigitasse, et deinde eandem imitatos Stalactica arte plurima reperisse naturae humanae apprime necessaria, Lapidem vero fictitium Alchymistarum ne quidem iis in mentem venisse.

Geber in Capitulo de Medicina, ait: Nis medicina fit talis, quod corpus liquefactum in momento denudat a forma prima quae sub aqua erat, et removeat omnes imperfectione et similiter reducat ad ultimam simplicitatem materiae primae in eodem momento inducat aliam novam formam scilicet Solis, nondum est perfecta ars, et natura. Queis quidem verbis nil aliud nisi Naturae infallibilem in auro producendo effectum describit, quem vix aut ne vix quidem imitari potest Alchymista.

Saturnus Trismegistus in Turba ait: Caecus est, qui de re adustibili putat facere artem, cum operatio divina sit ex pura substantia, quae in igne perdurat sine aliqua comustione (uti nos de cinere ignito diximus); omnes enim aliae res per combustionem ignis destruuntur, et consumuntur. Quae omnia de Naturae igne, sive Sole, non de igne supuriae Alchymiae intelligenda sunt.

Iterum Trismegistus Philosophi non scripserunt libros suos nisi filiis eorum, filios vero eorum intelligo, qui intelligunt dicta eorum, et non secundum literam: Nam operatio secundum intentionem literae, est dissipatio divitiarum, et temporis perditio. Muli habent lapidem nostrum, sed nesciunt virtutem eius, et si scirent virtutem eius, nihil valeret, nisi etiam scirent operationem eius. Operatio autem fieri non potest nisi per maximum donum DEI, vel per peritissimi magistri doctirnam, et totum id a voluntate DEI dependet. Quae verba adeo clara sunt de falsa Alchymiae doctrina ut ab Idiotis facile intelligantur. Huic subscribit vel ipse Alchymistarum Monarcha in libro de transmur, metall.

Quicquid ardet sulphur est, et nil fammam concipit, nisi sulphur; quicquid in fumum transit, Mercurius est, et nil se sublimat, sive ascendit, nisi Mercurius; quicquid in cinerem redigitur sal est, nihilque praeter sal cinis fieri potest..

Quo quidem aperte significat, tria proxima Naturae principia, ex quibus omnia constant, uti iam saepius dictum fuit. Haec igne seu Solari vi seu spiritu coelesti exaltata non mineralium tantum sed et vegetabilium, et animalium Oeconomiam dum pervadunt, omnibus, et singulis vitam, animam, spiritum, largiuntur; dum dissimilia calore ignis dissipata congregant, et ad intentum a natura finem disponunt. Hoc pacto in hoc Mundo Sol a DEO creatus est, ut quiescentem ignem in omnibus suscitet, igne suo reliquos planetas circum sitos, in celesti Mundo accensos, illuminatosque ad foecundos influxus sollicitet; in Vulcani vero regno subterraneo per Archum in minerales materias agendo tandem analogos iis planetas producat. Unde aperte patet, Solem Philosopborum nil aliud fuisse, quam ignem illum Naturae omnia animantem.

Sed haec omnia uti fusissime alibi in hoc Opere exposita sunt, maxime in Oedipo Syntag, de Alchymia Aegyptiorum Heiroglyphica, eo Lectorum remitto.

CONSECTARIUM.

Ex hucusque dictis constat Sapientes per aurum et argentum Philosophorum, caeterosque planetas valde differentem vulgaribus metallis significationem dedisse: unde caecus est, qui haec nimia auri siti dementatus non videt, pertinaciter negat Aurum per substantialem transmutationem argenti vivi caeterorumque metallorum a nullo unquam mortalium, nisi forsan aut insigni fuco aut arte magica confectum fuisse in praecedentibus multis, variisque modis ostendimus. Qui vero auctoritatem Alberti et D. Thomae, arti suffragatos fuisse putant, valde hallucinantur, cum prorsus contrarium dixerint. Sed audiamus verba D. Thomae l. Sent. Dist. 7. q. 3. art. I ubi expressis verbis supra allegatis subscribit: Aurum Alchymistarum verum aurum non esse, sed auro vero simile si tamen alibi dixit, verum aurum illos facere, hoc intelligendum est, quod ex variis mineralibus, et metallicis corporibus aurum verum, et genuinum educere queant; quo apud metallurgos nil tritius est; hoc tamen D. Thomas non per transmutationem, sed per separationem tantum arte educi posse dicit, uri ex supracitatis verbis patet: Cui Avicenna in Comment supra meteor, adstipulatur his verbis.

Sciant Artifices Alchymiae, species metallorum transmutari non posse, quamvis similia illis fieri possint; etsi enim tingere queant ipsum aes colore, quo volunt, donic sit muitum simile auro, et abstergere immunditias plumbi, ita ut videatur argentu; semper tamen secundum substantiam manebunt aes, et plumbum. Albertus consentit l. 3 de mineralibus c. 9, dum dicit: Qui per alba albificant, et per citrina citrinant, remanet specie priori metalli in materia, procul dubio deceptores sunt, et verum aurum, et argentum non faciunt, et hoc modo fere omnes vel in toto, vel in parte procedunt; proptereaque ego experiri feci aurum Alchymicum, quod ad me delatum est, et postquam sexies, aut septies ignes sustinuit, tandem amplius ignitum consumitur, et perditur, et quasi ad faecem revertitur.

Picus Mirandalanus Alchymiae haud imperitus, de eversione singularis certaminis l. 29. sect. 7 etsi artem haud impossibilem dicat, tantas tamen adnexas habere difficultates quas vix superare liceat: unde concludit: Non, inquit, danda est opera illi arti, non quia impossibils est, sed quia tantae est difficultatis, ut utilius sit eam omittere, quam exercere, et multi quidem ditissimi ad magnam inopiam redacti sunt, eo quod maximis sumptibus impensis vel nunquam assecuti sunt, quod haec ars pollicetur, vel certe raro, et parum, ita ut sumptus multo lucro fit maior. Quare satius est, altis artibus utilioribus operam dare, quae maiori ex parte finem suum praestant, quam huic, quae rarissime propter res naturae absconditas, finem suum assequitur. Haec Mirandulanus..

Videamus iam, quid Arnaldus, quem vel, uti oraculum suspiciunt, et venerantur Alchymistae. Sunt, inquit aliqui fatui, et coeci qui dicunt se scire facere aurum potabile de auro vulgari, vel credunt, quod est optimum ad sanandum omnes aegritudines; et sunt aliqui Medici, qui faciunt bullire ducator in aqua, dicendo hoc esse optimum ad sanandum, quod est totum oppositum, (salva semper eorum reverentia) quod sit illud aurum potabile; neque quod illa aqua sit bona ad bibendum pro sanando, sed bene dicto, quod Ducati sint optimi pro eruendo confectiones, et pro medicis solvendis; et etiam verum est, quod bonum esset, habere vas plenum ducatorum, et ostendere infirmo, quia ei multum conferret videre aurum. Qui ergo hanc Medicinam intelligunt de auro vulgari, sunt caeci, et plusquam caeci, et deceptores.

Non ignoro, plerosque in consortium artis ad auctoritatem quandam ei conciliandam adscivisse Trithemium at qui opera eius evolverit, totum contrarium eum sensisse reperiet. Verum ut mens eius plenius, pleniusque patefiat hic eiusdem verba apponam, quibus vanitatem Alchymistarum graphice sane depingit; ita autem loquitur Polygraphiae libro, fol, 598, veteris editionis..

Multas, inquit, habet Alchymia domesticas familiares, quae dominam suam perpetua vigilantia custodiunt, seque eius nomine supponunt, ut eam conservent a commercio importune amantium tempore sempiterno intactam: vanitas, fraus, dolositas, deceptio, sophisticatio, cupiditas, falsitas, confidentia mendax, stultitia, inopia, paupertas, desperatio, fuga, proscriptio, et mendicitas pedissequae suae Alchymiae, quae dominam simulantes, amatam eam inviolatam custodiant, et semitipsas illius quaesitoribus pecuniosis, avaris, stupidis, et fatuellis libenter prostituunt. Haec Trithemius, quae merito epitomes instar esse possunt eorum, qu hucusque dicta sunt: cum tamen plerique, uti Paracelsi Magistrum, ita arcanorum artis magne conscium fuisse asserere non verecundantur.

Ex quibus clarissime patet, vel ipsorum Alchymistarum testimonio artis huius vanitas et nullitas. Sed dicent forsan hoc loco illa omnia de pseudo Alchymistis dicta esse non de veris philosophis Veruntamen cum nec ullus ex primis illis philosophis inventus sit, qui verum, purum, et genuinum aurum per transmutatoriam artem confecisse, uti in praecedentibus fuse docuimus, demonstrari possit. Certe vel hoc ipso omnis cadit Adversariorum oppositio. Primipilos illos artem 蠂喂'蟿喂谓'9蔚蠅蔚峒拔蔽� novisse, imo possibilem esse non contradicam: sed eos in praxin eam redux ille id est, quod quaerimus; de quo sola nostra lis pendet, quam quidem melius expedire non posse iudicavimus, quam per ipsas contradictiones, quibus Alchymista seipsos conficiunt sese lancinant, impetuntque; Ex quibus patebit con siste, re non posse quod tam putridis fundamentis nititur. Et quantum quidem ad iactantiam artis attinet, plane gigantes; si verborum vim et efficaciam, non nisi nanos plumbeis pugionibus decertantes reperias. Sed ut contradictiones apertius videas, hic Consectarium Antitheticum apponendum duxi.

Consectarium Antitheticum, sive Contradictorium,

Quo totum aliud per Magnae artis Magisterium, ab eo, quod falsi Alchymistae promittunt, a veris Philosophis intelligi ex hucusque dictis summatim ostenditur.

TABLE

Ex hisce luculenter patet. Quid de Alchymia Transmutatoria tot contradictionibus involuta sperandum sit, praesertim, si hisce horrenda nominum, vocumque confusio, terminorumque, quibus in arte exponenda utuntur differentium abusus sensuumque disparitas accedat, qui sane tot, quot capitasunt; ut interim sileam acerrimas, quibusse invicem impetunt, impugnationes: ulnullus aut quid sentiat, quid intelligat, quiccapiat, dispicere posse videatur. Ut proinde nemini bonas horas in arte tam confusa, atque adeo, sine ullo ordine, et methodo digesta, tot fabulis, et nugis consarcinata, tanta pecuniarum, expensarumque iactura ut consumat consulam.

Nescio tamen, quo fato acciderit, ut plerosque, et quod mireris, etiam viros caetero-quin sapientes aureae huius Numphae 蠁喂位慰渭伪胃委伪 ita dementaverit, ut magico quodam philtro ab ea intoxicati videantur. Et quanto quidem huiusmodi impostorum audacia maior est tanto plerumque maior adhibetur fides ab iis, qui 蠂蟻蠀蟽慰渭伪谓委伪 huiusmodi infatuati illos audiunt. Quorum quidem nonnulli tanttemeritatis ne dicam impudentiae sunt, ut coram Regibus, et Principibus de artis suae certitudine interrogati, plusquam Bombiliana arrogantia respondeant his verbis et similibus: Ego locum non habeo, neque facultarem divitiasque ad artemmeam exercendam possideo. Sed si vestraCelsitudo, vel vestra Maiestas mihi necessarios sumptus suppeditare dignata fuerit, ego tantum ipsi auri conficiam, ut eius ope, usuque se facile Mundi Dominum constituat: De quibus tamen merito id pronunciare possis: Artem habent sine arte parte, quorum medium est, mentiri, vita eorum, mendicatum ire.

Alii vero contrario modo procedere videntur, qui nullius mortalium beneficio se indigere iactitant; Regum Principumque favorem despiciunt, eorumque divitias, thesaurosque prae suis contemnunt nulli servire dignantur. Virgulam Midae ad omnia in aurum commutanda semper paratam, praesentemque se habere gloriantur, nulla re egere contendunt; cum interim per orbem vagabundi nullibi stabiles, ad vitam sustentandam deficiente pecunia ad dolos, fraudesque conversi, simplicioris plebis marsupia mira dexteritate emungant; pro auro pulveres, pro unguentis axungias, pro zybetho muscerdas vendant, donec tandem inflagranti crimine deprehensi, imposturaspatibulari exultatione, aut si mitius agatur, remorum in triremibus dominio luant.

Quis unquam Regem aut Principem Alchymica arte potentem vidit? quis eius ope Mundi dominum constirutum audivit? Et tamen iam centeni, et milleni anni trans, eunt, queis semper stulta haec Alchymistarum pollicitatio, durat: tantum tamen ab, est, ut inde desideratus effectus consecutus sit ut potius contrarium evenisse scia, mus. Quot enim huius artis maleficio bonis omnibus exutos vidimus? quot bonorum omnium iacturae ad incitas redactos legimus? quot observavimus desperatione in transversum actos illicitis artibus, daemonumque commercio implicatos dum ad id, quod sperant, adspirant, miseranda tandem morte vitam conclusisse Sileo hic ingentia damna, quae huiusmodi Reipublicae inferunt; dum ut cum Alberto loquar, alba albificant, citrina citrinant, falsas cudunt monetas, donec tandem deprehensi, Vulcani, cuius beneficio male usi fuerant, poenas luant.

Sunt et alii, qui dum nil nisi arcana spirant, nil iam, quod manifestum sit publico, arcanum esse putent: Sentiunt perire sibi, quod aliis communicatur: fiduciam, seu ut vocant, fidem populi, occultarumque virtutum existimationem vendicant: etiam dum per magica tentamenta, sigilla, pentacula verba, characteres, attactus, constellationes, specula, homunculos a se arte factos, Unguenta sympathetica, Brasidillas, Magurreones, Thesaurinellas, Evestros, similiaque diabolicae officinae monstra, per magico cabalistica, Micro- et Macro- cosmica triuna mysteria comminiscuntur.

Quae cum ita sint; Regum, Principum,Magistratuum Academiarum est, tam improbam, et fraudulentam pseudochymicorum audaciam coercere, proscribere, et prorsus exterminare ne paulatim numero impostorum aucto ad omnem licentiam, et improbarum, illicitarumque artium cultum fenestra ad omnem impietatem aperiatur: formam sane censurae omnibus merito imitandam olim dedit Athenaeum Parisinum de Chymicis Scriptis Petri Palmarii quod ex Libavio extractum hic appono.

Censura Parisiensis in Librum Alchymicum Petri Palmarii.

Audita renunciatione Censorum, quibus demandata est provincia examinandi Libellum a M. Petro Palmario editum, cui titulus est, Lapis Philosophicus dogmaticus, auditis etiam responsionibus eiusdem Palmarii in eum finem articulo speciali citati; Collegium Medicorum in Academia Parisiensi legitime congregatum, unanimi consensu libellum illum erroribus, fraudibus, imposturis, et mendaciis plenum damnat, et indignum luce iudicat. Statuit, ut Palmarius intra sex menses eiusmodi errores, fraudes, imposturas, et mendacia scripto plublico agnoscat, et abiuret, profieatur se in Hippocratis, Galenique doctrina et Scholae Parisiensis disciplina constanter permansurum; Interea privetur omnibus Scholae emolumentis erogandis Nosocomii pauperibus. Huic decreto si intra semestre non rite satis faciat, e doctorum regentium Catalogo expungatur, omnibusque Scholae emolumentis, Academiaeque privilegiis spolietur, etc. Datum Parifiis 28 Jan. 1609.

Talis fuit, quam supra exhibuimus Ioannis XXII, contra Alchymistas constitutio, quae huiusmodi Chyrsopoeos non solum profligandos, sed et summo rigore iustitia quibuscunque penis, ceu de crimine falsi reos puniendos, eorumque libros flammis consecrandos decidit. Quod si hodierna quoque die fieret, non tot scandalis, tot imposturis, tot portentosis ingeniorum partubus in commune tum politicae tum literarie Reip detrimentum pseudo-chymici qua scriptis qua factis saevirent. Sed idem, quod Tacitus olim de Astrologis contigisse dixit, id in hunc usque diem de Astrologis e Alchymistis verificari videmus. Tale, inquit, genus hominum semper proscribetur, et semper tamen retinebitur.

Non nescio futuros ex Chymicastris veritatis osoribus, qui petulanti lingua contra me sint insurrecturi, meamque mihi inscitiam sint obiecturi. Sed nil moror, non mihi cum tonsoribus, ac imperita Alchymistarum plebe negotium est sed cum Philosophis, rerum usu, et experientia doctis 峒�位畏胃蔚慰-蠁委位慰喂蟼 quisi rite meam de Alchymia Censuram aequa rationis trutina expenderint, illud, quod dixi non facile negarint Germanus sum germano pectore veritatem profiteor. Poteram et ego innumera sub specie veri, transmutatoriae artis arcana adducere, sed absit ab humano pectore tale scelus. Novi quid Natura possit, quid non possit: Novi Naturam ab Arte superari nunquam posse nisi forsan hi 纬蔚纬蠀渭谓伪蟽渭苇谓伪 quidpiam excellentius, quod fatentur passim, arte humana, quam Deus per naturam, quam Plato artem Dei appellat, efficere irreligiosius attentent, ipsi quid dicant, viderint.

Sed forsan hoc loco mihi obstrepent: Mirari se, carbones, cineres et furnellos nunquam expertum me, arcanorum praeterea Chymicorum imperitum, nihilominus in artem a me non exercitam temerario ausu insurgere non esse veritum. Non est, quod ipsis reponam; num expertus, num imperitus 峒�蟺蔚蠂蠈渭蔚谓慰蟼 峒� 峒�谓蔚纬蠂蔚喂蟻萎渭伪蟿慰蟼 sim, meum nonest determinare: meam in empirica philosophia existimationem Orbi Literario ex operibus qualiacunque tandem ex ingenii mei imbecillitate hucusque prodierunt decidendam committo: aequa ac iniqua iudicia quo animo laturus. Verum tamen est, manus carbonibus, lutoque non me commaculasse faciem barbamque favillis non opplesse, noxios, ac virulentos mineralium halitus tanquam malorum omnium lernam ea de causa semper deflexisse ne eorum societati iungerer, qui ambusto fumis fuliginibusque cerebro quam graviter laborarunt semper, tam turpiter philosophati sunt. Ego experimenta rerum unice semper me ambisse fateor, ea tamen, quae fumos, lutum, carbones, quaeque culinam, tonstrinamque non olerent, verum quae honesto labori non adversarentur, illa stamen vilissimi laboris 峒愇诚囄滴瓜佄�蟽蔚喂蟼 nequaquam repudiandas duxi, sed eas non sine exiguis expensis a Manipulatoribus, ut vocant, me praesente in Collegii Romani Ergasterio rebus omnibus ad Chymica experimenta perficienda necessariis instructissimo, conductis in hunc finem, uti paulo ante dixi. Manipulatoribus Germanis Polonis, Gallis, Italis, fieri curavi, adeoque certo tibi persuadeas velim, nil in hoc opere experimentorum adferri quod partim per memet, partim per dictos laborum peritos Chymicos in mea praesentia, non comprobatum sit. Meum erat iubere, modum praescribere: illorum, iussa praescriptaque executioni mandare, quemadmodum Medicos dedecet compositiones medicamentorum facere, venam aperire, clysteres inferre; sed id partim Pharmacopoeis, partim Chirurgis, quorum id proprium est, commendare assolent. Architectus calcem, et caementum non praeparat saxa non expolit, sed in sua praescriptione latomis, et murariis iuxta prototypon coagmentanda committit. Sed ut tandem huic Libro coronidem imponamus.

Lectorem nosse velim, mihi hoc loco tantum cum Alchymistis iis, qui lapidem illum inutili labore haud secus, ac Diogenes dolium illud suum, nunc volvunt, revolvunt, devolvunt, circumvolvunt, caeterisque pseudochymistis negotium esse; ne proinde me aut Chymiae contrarium esse existiment: novi enim eius summam dignitatem, et excellentiam, eamque semper veluti unicam Philosophiae naturalis ac Medicinae secretioris portam qua ad intima quaevis Naturae mysteria aditus nobis concedatur, satis depraedicare non desino, neque 渭蠀蟽慰蠂蠀渭喂魏峤赶� apud Medicos. Chymicosque usu rerum, et longa experientia singulares, dum forsan severius in Alchymistas invehor, intelligi velim; neque Principes, qui non divitiarum causa sed laudabili curiositate ducti, huiusmodi experimentis ad mentis relaxationem conciliandam post graviora negotia oblectantur; neque hos tactos velim, qui non auri amore sed veritatis inquirendae gratia huiusmodi exercitiis subinde vacant. Quae cum in hoc Undecimo Libro Mundi Subterranei ob fusioris materiae argumentum tradi non potuerint, in ultimum Librum consultius differenda duxi, in quo quicquid in philosophia experimentali, artiumque variarum arcana inquisitione desiderari poterit, Lector curiosus multiplicato foenore collectum reperiet.

CONCLUSIO

Atque ex dictis Lector haud dubie luculenter intelliget, quantum nullo non tempore sacra auritis humanas mentes oppleverit, quanta cura, et sollicitudine eiusdem possessionem ambierint, quibus laboribus ac periculis ad illud acquirendum sese exposuerint, vel ipsa monstrante Natura, aurum inventione laboriosum custodiae difficile, quaestu anxium esse, usu inter voluptatem et dolorem constitutum, ut proinde nemo verae sapientiae deditus illud multum quaerere aut desiderare debeat. Beatus proinde, qui despectis repudiatisque huiusmodi vilis terr lenociniis, iisque non nisi necessariis contentus, tranquillam et ab omnibus a nimi pathematis depurgatam vitam ita componit, ut illud Sapientis vere et ex animo exequatur Consilium: Pupertatem et divitias ne dederis, sed victum tatum tribue necessarium. Desinamus itaque in hoc perpetuo caducarum rerum aestu firmitatem querere, glandes porcis committamus, bobus fenum, ranis corvisque sensibile tempestatum praesagium sordidam auri voraginem avaris. Nos altioribus nixi principiis, quae stabilia non que fluxa, in hac Sublunaris Mundi oeconomia, non quae volubili subiiciuntur tempori bonis, sed quae sempiternis supra coelum thesauris ab omni aerugine, bruchorumque detrimentis longe semotissimis comprehenduntur, omni studio mentisque contentione invigilemus.

Ne quicquam in hoc opere earum rerum, quae ad Chymicum studium quovis modo pertinere videbuntur, desiderare posset Lector hic notas seu characteres Chymicos, quibus Alchymistae sua arcana obvelare solent, apponendos duxi, ut si quandoque in Auctores, qui iis plerumque uti solent, inciderit, ad veram vocum, que per ipsos significantur, notitiam pervenire queat.

Notae hieroglyphicae, seu Characteres Chymici, quibus Arcana sua tegere solent.

TABLE

Cum Alchymistarum ingenio ita comparatum est, ut maxima quaevis mysteria, qu tamen nesciunt, non claris ac dilucidis sed abstrusis, tum parabolis, tum aenigmatis, portentosisque nominum verborumque nominibus fictis, barbaris, atque ex Arabico idiomate mirum in modum corruptis transformatisque ad arti lucifugae nonnullam venerationem adstruendam, fucoso ornatu obvelare soleant, adeoque iis libri Alchymistarum ita pleni sint, ut vix periodus sit, quae non iis involvatur, quod non solum modo in Artis magnae secretis obvelandis praestant; sed vel in communi mineralium nomenclatura, uti sali nitro, vitriolo antimonio, cinnabari caeterisque ea mendaci quadam audacia fingunt nomina, quae per se nil significantia, barbara et 峒勏兾肺嘉�, verius ex culina diaboli, quam mineralium Oeconomia deducta; quibus quidem quid stultius esse possit, non video. Quid enim de mineralibus et metallis scripturo, loco nominum, que ex se et sua natura clara et lucida esse debent, ad differentes mineralium species eorundemque significationem indigitandam, absonorum, barbarorum occultorumque nominum impositio conferat, dispicere nulla ratione possum? an non hoc, doctrinam rerum non explicare, sed adulterare est? Quid aliud inde colligitur, nisi fraudulenta mens, ignorantia supina, impostura luculenta, qua quod nesciunt, si non reipsa, verbis saltem tegere et occultare, ne nihil scivisse videantur, non verecundantur. Ut itaque Lector si quandoque in horum phanatica scripta inciderit, quid per tot nostoch, gas, blas, leffas, moxo, boxos, innumeraque alia ridicula quae inter caeteros versipellis horum omnium faber Paracelsus cudit, intelligatur; eorundem hic Catalogum apponendum duxi. TABLUA Qua obscuriores apud Alchymistas passim usitatorum nominum barbororum termini iuxta Alphabeticam seriem exponuntur.

TABLE